ءماجىلىس دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ ەلدە وزەكتى بولعان ايىپپۇل ماسەلەسىنە قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
“ايىپپۇل ماسەلەسى – قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جۇرگەن تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى. بۇنى سيپاتتاۋ ءۇشىن ارنايى “شترافستان” دەگەن نەولوگيزم پايدا بولدى. بۇل ۇعىم ايىپپۇلداردىڭ ءادىل ەمەس ەكەنىن جانە ولاردىڭ تەك بيۋدجەتتى تولىقتىرۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانىلۋىنا نارازى ازاماتتاردىڭ كوزقاراسىن بەينەلەيدى. دەگەنمەن كەيبىرەۋى ايىپپۇلداردى ءتارتىپ پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتەتىن ماڭىزدى قۇرال رەتىندە دە سانايدى. وكىنىشكە قاراي، كوپ ادام اكىمشىلىك جازالار جۇيەسى ءوزىنىڭ نەگىزگى ماقساتىنان (بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ جانە تۇزەۋ) اۋىتقىپ، بيۋدجەت تابىسىن ارتتىرۋ ءتاسىلى رەتىندە قابىلداپ جاتىر”، – دەپ جازدى ايماعامبەتوۆ.
وسىعان بايلانىستى دەپۋتات ناقتى شارالار قابىلداۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.
“ايىپپۇلدىڭ ماقساتى – جازالاۋ ەمەس، الدىن الۋ. ايىپپۇلدار – بۇكىل الەمدە قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ جانە ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن قۇرال. الايدا ولاردىڭ قولدانىلۋى تەك بيۋدجەتتى تولتىرۋ قۇرالى رەتىندە ەمەس، اقىلعا قونىمدى، ادىلەتتى جانە ماسەلەنى شەشۋگە باعىتتالعان بولۋى كەرەك”، – دەپ مالىمدەدى دەپۋتات.
وسى تۇستا اسحات ايماعامبەتوۆ بىرنەشە مىسال كەلتىردى:
مەكتەپتەرگە ايىپپۇل سالۋ ماسەلەسى
"ءۇش اۋىسىمدا جۇمىس ىستەيتىن نەمەسە جابدىقتارى مەن جوندەۋ جۇمىستارى جەتكىلىكسىز مەكتەپتەرگە ايىپپۇل سالۋ فاكتىلەرى بار. ءبىراق مەكتەپ ديرەكتورى قارجىلاندىرۋدىڭ جەتىسپەۋشىلىگى نەمەسە اكىمدىكتىڭ جاڭا ۇيلەر سالىپ، مەكتەپپەن قامتاماسىز ەتپەۋى سياقتى جۇيەلى ماسەلەلەرگە جاۋاپتى بولا المايدى. دەگەنمەن ءاربىر ديرەكتورعا 600-900 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا ايىپپۇل سالىنادى"، – دەپ اتاپ ءوتتى ماجىلىسمەن.
كولىك تۇراعىنا قاتىستى ايىپپۇلدار
“كولىك تۇراعىنىڭ اقىسى – 100 تەڭگە، ال ونى تولەمەگەن جاعدايدا ايىپپۇل مولشەرى – 200 ەسە ارتىق”، – دەدى دەپۋتات.
كولىك قىزدىرۋ ءۇشىن سالىناتىن ايىپپۇلدار
“20 جىل بۇرىن تۇرعىن ءۇي اۋماعىندا اۆتوكولىكتى بەس مينۋتتان ارتىق جىلىتۋعا تىيىم سالاتىن اكىمشىلىك نورما ەنگىزىلگەن بولاتىن. ەكولوگياعا قاتىستى گەرمانيا تاجىريبەسىمەن سالىستىرۋعا بولادى، ءبىراق ەلىمىزدىڭ كليماتتىق جاعدايلارىن ەسكەرىپ، بۇل ماسەلەگە سارالانعان كوزقاراس قاجەت”، – دەپ ءتۇسىندىردى ايماعامبەتوۆ.
ايىپپۇلداردىڭ ۇيلەسىمسىزدىگى مەن “شترافوسەنتريزم” ءقاۋپى.
“ادىلەتسىز جانە شامادان تىس ايىپپۇلدار الدىن الۋ فۋنكسياسىن ورىنداماي، كەرىسىنشە جۇيەگە دەگەن سەنىمدى السىرەتەدى. ايىپپۇلدار بيۋدجەتتىڭ نەگىزگى كىرىس كوزىنە اينالعان كەزدە، ولاردىڭ باستاپقى ماقساتى – ءتارتىپ پەن زاڭدىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ – قارجىلىق پايدا تابۋ مۇددەسىنە ىعىسادى”، – دەدى دەپۋتات.
ايماعامبەتوۆ ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ءبىرقاتار ۇسىنىس جاسادى:
- ايىپپۇلداردىڭ مولشەرىن ءادىلتۇردە بەكىتۋ. قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ اۋىرلىعىنا سايكەس بولۋى كەرەك.
- مەكتەپتەرگە قاتىستى.ديرەكتورلاردى جازالاۋ ورنىنا، بۇل ماسەلەلەر قارجىلاندىرۋعا جاۋاپتى ورگاندار دەڭگەيىندە شەشىلۋى قاجەت.
- ۇساق قۇقىق بۇزۋشىلىقتارعا قاتىستى.كولىك تۇراعى سەكىلدى جاعدايلاردا ايىپپۇلداردىڭ مولشەرى جەڭىلدەتىلگەن جانە سارالانعان بولۋى ءتيىس.
- ءبىلىم بەرۋ كومپونەنتىن ەنگىزۋ.كەيبىر جاعدايلاردا ايىپپۇلدار وقىتۋ شارالارىمەن قاتار قولدانىلۋى كەرەك: قۇقىق بۇزۋشىلارعا ارنايى كۋرستار، قوعامدىق جۇمىستار ۇسىنىلۋى مۇمكىن.
- ايىپپۇلداردىڭ ماقساتتى پايدالانىلۋى.ايىپپۇلداردان تۇسكەن قارجىنىڭ ءبىر بولىگى ناقتى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالۋى ءتيىس. ماسەلەن، بۇل قاراجات مەكتەپ سالۋعا نەمەسە ونكولوگيالىق اۋرۋلاردى ەمدەۋگە جۇمسالۋى كەرەك. حالىق ايىپپۇلداردىڭ قوعام يگىلىگى ءۇشىن جۇمسالعانىن كورۋى قاجەت.
- نۇسقاۋلىقتارعا جول بەرمەۋ.اكىمشىلىك ايىپپۇلدار بيۋدجەتتى تولتىرۋ قۇرالىنا اينالماۋى ءتيىس.
ايماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، جۇيە تۇبەگەيلى قايتا قارالىپ، رەفورمالانۋى قاجەت.
