"رەسەي اسكەردىڭ كۇشىمەن تۇركيانى قوس قاپتالدان قىسىپ، قورشاۋعا الماق. سولتۇستىگىندە قىرىم، وڭتۇستىگىندە سيرياعا اسكەر ورنالاستىرىپ، انكارانى تىرپ ەتكىزبەۋدى كوزدەيدى. ماسكەۋ تۋريزم سالاسىن، گاز تاسىمالى مەن ەكى جاقتى الىس-بەرىستى دە تۇركيانى تەجەۋ، بوپسالاۋ ماقساتىندا ۇتىمدى پايدالانىپ وتىر»، – دەيدى تۇرىك پروفەسسورى.
ول سوڭعى ۋاقىتتا رەسەيدىڭ سيرياداعى وپپوزيسيا كۇشتەرى بەكىنگەن يدليب، حام، الەپپو سەكىلدى اۋدانداردى بومبىلاۋدى جيىلەتىپ كەتكەنىن ايتادى. سيريانىڭ ازاماتتىق قورعانىس باسقارماسىنىڭ دەرەگىنشە، رەسەيلىك جويعىش ۇشاقتار ءبىر تاۋلىكتە 45 نىساندى جەرمەن-جەكسەن ەتكەن.
ال سيريا باسشىسى باشار اساد اراعا التى جىل سالىپ، رەسمي ساپارمەن ءپۋتيننىڭ الدىنا باردى.
"كرەمل كوسەمى تاۋلى قاراباقتاعى كيكىلجىڭنەن شەت قالعانىنا، بۇل ماسەلە ەردوعاننىڭ پارمەنىمەن ءازىربايجان پايداسىنا شەشىلگەنىنە نارازى. رەسەي شاتقاياقتاپ قالعان پوزيسياسىن سيريا وپپوزيسيانىڭ نەگىزگى شەبى ءيدليبتى بومبىلاۋ ارقىلى قالپىنا كەلتىرۋدى كوزدەيدى.
تۇركيا پرەزيدەنتى ماسكەۋدىڭ تاياۋ شىعىستاعى اتىس-شابىستى توقتاتۋعا مۇددەلى ەمەسىن بىرنەشە رەت مالىمدەگەن. ال اسادتىڭ ماسكەۋ ساپارى يدليبقا قارسى شابۋىلدىڭ ۇدەي تۇسەتىنىن اڭعارتادى»، – دەيدى ساراپشى.
ونىڭ پايىمداۋىنشا، پۋتين ناتو مۇشەسى تۇركيانى سولتۇستىگىندە قىرىم، وڭتۇستىگىندە سيريا ارقىلى قورشاۋعا الىپ، ماسكەۋگە مۇحتاج قىلۋدى كوزدەيدى. قىرىمداعى سيەۆاستوپول پەن سيرياداعى حمەيميم اۋە بازاسى تۇركياعا اسكەري قاۋىپ-قاتەر توندىرەتىن نىساندار ساناتىندا.
سەزاي وزچەليك ءپۋتيننىڭ تۇركيانى قورشاي ورنالاسقان اسكەري بازالاردا 70 مىڭعا جۋىق جاۋىنگەر ورنالاستىرعانىن ايتادى. بۇلاردىڭ باسىم بولىگى قىرىم تۇبەگىندە شوعىرلانعان، سوڭعى ۋاقىتتا رەسەي سيرياداعى اسكەري كۇشىنىڭ اۋقىمىن ارتتىرىپ جاتىر.
"قىرىم پەن سيريادا كرەملدىڭ جاياۋ اسكەرى، اسكەري تەڭىز كۇشتەرى مەن اۋە كۇشتەرى ورنالاسقان. رەسەيدىڭ ساياسي ىقپالى اتالعان ايماقپەن شەكتەلمەيدى. ابحازيا، وڭتۇستىك وسەتيا، ارمەنيا، مولدوۆا جانە ليۆيانى دا بايلاپ-ماتاپ تاستاعان، رەسەيدىڭ اسكەري كۇشتەرى مۇندا دا ەمىن-ەركىن ءجۇر.
بۇل تۇركيانى تىكەلەي قورشاۋعا العاننىڭ كورىنىسى ءارى ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەتىن فاكتور. ماسكەۋدىڭ وڭتۇستىك كيپرمەن اڭگىمەسى جاراسىپ، اسكەري-ساياسي ارىپتەستىك ورناتۋعا تىرىسۋى دا انكاراعا بەرىلگەن بەلگى»، – دەيدى تۇرىك پروفەسسورى.
ونىڭ ايتۋىنشا، گرەكيا بيلىگى رەسەيدەن ساتىپ العان س-300 زىمىران كەشەندەرىن ارالعا تەزدەتىپ ورنالاستىرۋعا اسىعىپ وتىر. رەسەيدىڭ اسكەري تەڭىز فلوتى وڭتۇستىك كيپردى تورۋىلداۋى تەگىن ەمەس، تۇنەۋكۇنى ارالدىڭ نەگىزگى پورتى ليماسولعا «ادميرال كۋزنەسوۆ» اسكەري كەمەسى ايالداعان.
ساراپشىنىڭ تۇسپالداۋىنشا، ءازىر ەكى ەل ليماسول پورتىن جەرورتا تەڭىزىندەگى رەسەيدىڭ اسكەري بازاسىنا اينالدىرۋدى ويلاستىرۋدا. تاراپتار ءتىل تابىسسا، بۇل كرەملدىڭ جەرورتا تەڭىزىندەگى سيرياداعى تارتۋستان كەيىنگى ەكىنشى اسكەري بازاسىنا اينالماق.
"پۋتين قىرعي-قاباق داۋىرگە قايتا ورالعاندى قالايتىن سەكىلدى. رەسەيدىڭ ساياساتى – كونفليكتىنى سوزا ءتۇسۋ دەپ اتالادى. بىلايشا ايتقاندا، بىتىمگە كەلمەيتىن داۋ، ءتۇيىنى تارقامايتىن، كۇرمەۋى كوپ كيكىلجىڭ.
رەسەي تۇركيانى قورشاۋعا العانى ازداي، ەكى جاقتى الىس-بەرىستى، ورىس تۋريستەرىن، تابيعي گازدى ساۋداعا سالۋدا، ۋاقىت وتە كەلە بوپسالاۋعا دەيىن بارادى.
ليۆياداعى، تاۋلى قاراباقتاعى ۇرىس-كەرىستە رەسەي تۇركياعا قارسى سوعىستى. تاۋلى قاراباقتاعى جانجالدا ارميان اسكەرىمەن قاتار ماسكەۋ دە كۇيرەي جەڭىلدى. اسكەري تاكتيكاسى اقتالمادى.
پۋتين كەشىرىمگە ساراڭ، كەكشىل ادام. ول مۇندايدى ۇمىتپايدى. يدليبكە شابۋىل جاساۋ ارقىلى ابىروي-بەدەلىن قالپىنا كەلتىرۋدى كوكسەيدى..."، – دەيدى تۇرىك پروفەسسورى.
ماسەلە بۇعان عانا تىرەلىپ تۇرعان جوق، ءيدليبتى ۇزدىكسىز بومبىلاپ، وپپوزيسيا كۇشتەرىن تالقانداۋدى كوزدەيتىن پۋتين وسى ارقىلى تۇركيانى تىعىرىققا تىرەگىسى كەلەدى. سوعىستان باس ساۋعالاعان جۇرت تۇركيا شەكاراسىنا قاراي لاپ قويادى دەپ بولجايدى.
ءسوي دەگەن سەزاي وزچەليكتىڭ پىكىرىنشە، ءپۋتيننىڭ تۇپكى ويى – ەردوعاننىڭ تابەتىن تەجەۋ، ونىڭ ايماقتاعى ساياسي امبيسياسىن اۋىزدىقتاۋ. مۇنىڭ ارعى جاعىندا ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ قۇلاعى قىلتيادى.
"بوسقىن ماسەلەسى – تۇركيانىڭ جاندى جەرى. ماسكەۋ مۇنى ساياسي ويىنعا اينالدىرىپ، انكارانى اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستاۋدى ارماندايدى.
گيبريدتى سوعىستىڭ ادىس-تاسىلدەرىن پۋتيننەن ارتىق مەڭگەرگەن ادام جوق. كيپر، سيريا، قىرىم، بەلارۋس سەكىلدى ەلدەردە رەسەيدىڭ ءتولقۇجاتىن تاراتىپ جاتىر. اقپاراتتىق پروپاگانداسى حالىقتىڭ ساناسىن ۋلاپ، "پۋتين پايعامبار" دەگەن ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزۋدە. كرەملدىڭ سويىلىن سوعاتىن اۋديتوريا ءار تۇستان توبە كورسەتۋدە. بۇعان كيپردە قۇرىلعان پروگرەسسيۆتى پارتيا، بولگارياداعى «اتاكا» پارتياسى، گرەكياداعى «التىن شاپاق» ساياسي بىرلەستىگى، تۇركياداعى «رودينا» جانە سيرياداعى «بااس» پارتيالارى دالەل"، – دەيدى ساراپشى.
تۇرىك پروفەسسورى رەسەيدىڭ باستاماسىمەن ءوتىپ جاتقان اسكەري جاتتىعۋلار باتىس وركەنيەتىنە ءقاۋىپ توندىرەتىنىن ايتادى. "باتىس-2021" اسكەري جاتتىعۋىنا رەسەي مەن بەلارۋستىڭ 200 مىڭعا تارتا جاۋىنگەرى قاتىسقان. بۇدان بولەك قازاقستان، ارمەنيا، قىرعىزستان، تاجىكستان اسكەريلەرى دە وسى جاتتىعۋدىڭ بەل ورتاسىندا جۇرگەن-دى.
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
