قونايەۆتا قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسى سالۋ تۋراسىندا قوعامدىق تالقىلاۋ ءوتتى. تامىزدىڭ 14-ىندە قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اليانسى ۇيىمداستىرعان كەزدەسۋگە ساراپشىلار، قوعامدىق ۇيىمدار وكىلدەرى مەن الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى قاتىستى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋداعى باستى قاجەتتىلىك – ەلىمىزدەگى وزەكتى ەلەكتر ەنەرگياسىنا تاپشىلىق ماسەلەسىن شەشۋ. ساراپشىلار اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ جوسپارى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ، ونىڭ قاۋىپسىزدىگى، ەكولوگيالىق تازالىعى جانە ەكونوميكالىق تيىمدىلىگىنە باسا نازار اۋداردى.
ايماق تۇرعىندارى پىكىرتالاسقا بەلسەندى قاتىسىپ، وزدەرىن تولعاندىرعان قاۋىپسىزدىك، ەكونوميكا، ەكولوگيا ماسەلەلەرىنە قاتىستى سۇراقتارىن قويدى.
«وركەنيەتتىڭ جەتىستىكتەرىن ءتيىمدى پايدالاناتىن مەملەكەت قانا دامىپ، العا جىلجيدى. ەگەر قۋاتتى ەلەكتر كوزىمەن قامتاماسىز ەتىلمەسە، ەل دامۋدىڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتە المايدى. ەكونوميكانى وركەندەتۋ، وندىرىستەر مەن جاڭا كاسىپورىنداردى ىسكە قوسۋ ءۇشىن بىزگە اەس سالۋ قاجەت. قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارا وتىرىپ، زاماناۋي تەحنولوگيالاردى دۇرىس پايدالانعان جاعدايدا عانا ءبىز جەتىستىككە جەتەمىز»، – دەپ ءتۇسىندىردى الماتى وبلىسى سەمەي پوليگونى مۇگەدەكتەرى مەن ارداگەرلەرى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى، تالعار اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى نۇرلىباي مۇساپيروۆ.
ساراپشىلار قازاقستانداعى اتوم ەلەكتر ستانسيالارىندا ماگاتە-نىڭ قاتاڭ ستاندارتتارىنا سايكەس كەلەتىن III جانە III+ بۋىن رەاكتورلارى قولدانىلاتىنىن العا تارتتى. ەڭ باستىسى اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىگى جانە سو2 شىعارىندىلارىنىڭ اۋاعا تاراماۋى ەكەنىن باسا ايتتى. سونداي-اق ماماندار ءقازىر بۇكىل الەمدە قولدانىلاتىن راديواكتيۆتى قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋدىڭ وزىق تەحنولوگيالارى تۋرالى جان-جاقتى اقپارات بەردى.
«ۇلكەن سۋ» وك باس ينجەنەرى سەرگەي ۆلاديميروۆيچ ترەتياكوۆ اتاپ وتكەندەي، بۇل شارالاردىڭ بارلىعى اتوم ەنەرگەتيكاسىن بارىنشا ءقاۋىپسىز جانە ەكولوگيالىق تازا ەتۋ ءۇشىن قابىلدانۋدا. «الەم وزگەرۋدە، سوعان ساي ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ مولشەرى دە ارتۋدا. ال 70ء-شى جىلدارى سالىنعان ەلەكتر ستانسيالارىمىز ەسكىرگەن. بىزگە تۇراقتى قۋات قاجەت، ال اتوم ەنەرگەتيكاسى — بۇل قيىندىقتان الىپ شىعاتىن جالعىز شەشىم. ءيا، الاڭداۋشىلىق بار، ءبىراق قازىرگى رەاكتورلار ءقاۋىپسىز، ال قازاقستاننىڭ اۋىر اپاتتارسىز اتوم تەحنولوگيالارىمەن جۇمىس ىستەۋدە 57 جىلدىق تاجىريبەسى بار. اەس ارقىلى تازا ەنەرگيا ءوندىرىپ، سىرتقى شىعىنداردان ارىلامىز جانە قوسىمشا جۇمىس ورىندارى اشىلىپ، حالىقتىڭ تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋىنا جول اشىلادى. ۇلكەندە اەس سالۋ ەلىمىزدىڭ عىلىمي الەۋەتىن پايدالانۋعا جانە تولىققاندى اتوم سالاسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، – دەدى. ارى قارايعى سوزىندە: – مەن 1985 جىلدان بەرى بۇل قۇرىلىستى كۇتىپ ءجۇرمىن. بۇل اتوم ستانسياسى ءبىزدىڭ بالالارىمىز جانە بولاشاعىمىز ءۇشىن كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر كورشى ەل بىزگە ەلەكترەنەرگياسىن بەرۋدەن باس تارتسا، وندا جارىقسىز قالۋ ءقاۋپىمىز بار. بۇل ەلىمىزدىڭ بەدەلىن اتتتىراتىن ۇلكەن مۇمكىندىك. قىتايدا اەس بار، وزبەكستان قۇرىلىسىن جۇرگىزۋدە. مەن دە ۇرپاعىمنىڭ جارقىن بولاشاعىن ويلاي وتىرىپ، اەس سالۋ ءىسىن قولدايمىن، – دەدى ول.
قوعامدىق تالقىلاۋ بارىسىندا اەس سالۋى ارقىلى ەلىمىزدىڭ ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىگىن قالىپتاسىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلىپ، ارالاس سالالاردىڭ دامۋىنا جول اشىلاتىنى ايتىلدى.
ءقازىر اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنا قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن جوعارى بىلىكتى مامانداردى دايارلاۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلۋدا. بۇل تۋرالى دا ساراپشىلار جان-جاقتى ايتىپ بەردى.
الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى قوعامدىق تالقىلاۋدا بەيبىت اتوم ەنەرگەتيكاسىنا قارسى ەمەستىگىن ءبىلدىردى. اەس سالۋ يدەياسىن ەنەرگەتيكا سالاسىنىڭ ارداگەرلەرى دە قولداپ، ەنەرگەتيكالىق داعدارىستان شىعۋدىڭ جالعىز شەشىمى وسى ەكەنىن سەنىمدىلىكپەن جەتكىزدى. قوعام قايراتكەرلەرى اەس قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىراتىنىن، ال جاستار جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىن اتوم ەنەرگەتيكاسىمەن بايلانىستىراتىنىن اتاپ ءوتتى.
قونايەۆتاعى جاريا تالقىلاۋ قازاقستاندىق قوعامنىڭ اتوم ەنەرگەتيكاسىن ودان ءارى دامىتۋعا دايىن ەكەنىن كورسەتتى. جينالعاندار ەلىمىزدىڭ جاڭا زاماننىڭ، ياعني اتام ەنەرگەتيكاسى ءداۋىرىنىڭ تابالدىرىعىندا تۇرعانىن، ونى بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ەنگىزىپ، دامىتۋ اسا قاجەت ەكەنىن العا تارتىپ، جوبانى ءبىراۋىزدان قولدادى.
