قارتايۋ — تابيعي ءارى توقتاتۋعا بولمايتىن ۇدەرىس. دەگەنمەن، عالىمدار مەن دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ونى باياۋلاتىپ، دەنەنىڭ دە، ويدىڭ دا جاستىعىن ۇزاق ساقتاۋعا بولادى. ول ءۇشىن ءومىر سالتى مەن ادەتتەرگە از عانا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ جەتكىلىكتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ادام اعزاسىنىڭ قارتايۋىنا ءتورت نەگىزگى فاكتور اسەر ەتەدى: سوزىلمالى قابىنۋ، كۇيزەلىس، ارتىق قانت جانە توتىعۋ. وسى پروسەستەر جاسۋشالاردىڭ بۇزىلۋىنا، جۇيەلەردىڭ السىرەۋىنە جانە سىرتقى وزگەرىستەرگە الىپ كەلەدى. ءبىراق ءومىر سالتىن ساۋاتتى قالىپتاستىرسا، بۇل اسەرلەردى ازايتۋعا بولادى.
1. دۇرىس تاماقتانىڭىز
ۇيلەسىمدى تاماقتانۋ قارتايۋعا قارسى ەڭ ءتيىمدى قۇرالدىڭ ءبىرى. ءار تاماقتا اقۋىزدى ونىمدەر بولۋى كەرەك. ديەتولوگتاردىڭ كەڭەسى بويىنشا، ءار كيلوگرامم دەنە سالماعىنا شامامەن 1 گرامم اقۋىز قاجەت. مىسالى، 65 كگ سالماقتاعى ايەلگە ءبىر رەتتىك تاماقتا 20–25 گرامم اقۋىز جەتكىلىكتى – بۇل 3 جۇمىرتقانىڭ اعى، تاۋىق ەتى نەمەسە توفۋ ىرىمشىگى مولشەرىنە تەڭ.
اقۋىز ينسۋلين دەڭگەيىن رەتتەپ، بۇلشىقەتتى ساقتاۋعا جانە سالماقتىڭ ارتۋىنا جول بەرمەۋگە كومەكتەسەدى. ال ءتاتتى تاعامداردى، وڭدەلگەن مايلاردى ازايتۋ – ۇساق اجىمدەردىڭ، پيگمەنتتى داقتارىنىڭ جانە ەنەرگيا تاپشىلىعىنىڭ الدىن الادى.
2. كۇيزەلىستى ازايتىڭىز
سوزىلمالى كۇيزەلىس – اعزانىڭ ەڭ باستى جاۋى. ول كورتيزول گورمونىنىڭ ارتىق بولىنۋىنە اكەلىپ، جۇرەكتىڭ، ميدىڭ جانە تەرىنىڭ جۇمىسىن السىرەتەدى.
جاي عانا سەرۋەندەۋ، يوگا مەن تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن جاساۋ، جىلى ۆانناعا ءتۇسۋ نەمەسە سۇيىكتى حوببيمەن اينالىسۋ جۇيكەنى تىنىشتاندىرىپ، جاسۋشالاردىڭ تەز قارتايۋىنا جول بەرمەيدى.
3. اعزا مەن ميدى قورەكتەندىرەتىن دارۋمەندەر ءىشىڭىز
قارتايۋعا قارسى ەڭ پايدالى دارۋمەندەر – B توبىنىڭ ۆيتاميندەرى، سونداي-اق ا، س، ە جانە سەلەن سياقتى انتيوكسيدانتتار. ولار جاسۋشالاردى بوس راديكالداردان قورعايدى، كوڭىل-كۇيدى جاقسارتادى جانە ەنەرگيا بەرەدى.
سونىمەن قاتار، كوللاگەن، گليۋكوزامين جانە گيالۋرون قىشقىلى تەرى مەن بۋىنداردىڭ سەرپىندىلىگىن ساقتاۋعا كومەكتەسەدى (ءبىراق قولدانباس بۇرىن دارىگەرمەن كەڭەسۋ قاجەت).
4. فيزيكالىق بەلسەندى بولىڭىز
تۇراقتى دەنە بەلسەندىلىگى – قارتايۋعا قارسى ەڭ سەنىمدى قۇرال. جاتتىعۋلار مىندەتتى تۇردە اۋىر بولماۋى ءتيىس. كۇنىنە 20–30 مينۋت سەرۋەندەۋ، ۆەلوسيپەد تەبۋ، ءجۇزۋ نەمەسە جەڭىل گيمناستيكا دا جەتكىلىكتى.
قوزعالىس قان اينالىمىن جاقسارتادى، جۇرەك پەن بۇلشىقەتتى نىعايتادى، قابىنۋدى ازايتادى جانە كوڭىل-كۇيدى كوتەرەدى.
5. ۇيقى رەجيمىن ساقتاڭىز
ۇيقى جەتىسپەۋشىلىگى اعزانى تەز شارشاتادى، تەرىنىڭ ءوڭىن بۇزادى جانە ەرتە ءاجىم تۇسۋىنە سەبەپ بولادى. سوندىقتان تۇندە كەم دەگەندە 7–8 ساعات ۇيىقتاۋ – اعزانى قالپىنا كەلتىرۋدىڭ ەڭ تابيعي جولى.
ەڭ ءتيىمدى ۇيقى ۋاقىتى – 22:00–07:00 ارالىعى، ءدال وسى كەزدە اعزادا مەلاتونين گورمونى بەلسەندى ءبولىنىپ، جاسۋشالار جاڭارادى.
6. زياندى ادەتتەردەن باس تارتىڭىز
تەمەكى، الكوگول، شامادان تىس كوفەين جانە ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەر بوس راديكالداردىڭ ءتۇزىلۋىن كۇشەيتەدى. بۇل تەرىنىڭ، شاشتىڭ جانە ىشكى اعزالاردىڭ تەز توزۋىنا اسەر ەتەدى.
مۇمكىندىگىنشە تازا اۋادا كوبىرەك بولىپ، سۋدى جەتكىلىكتى مولشەردە ءىشىپ، كۇننەن قورعايتىن قۇرالداردى پايدالانىڭىز.
7. اعزانى تازارتۋ مەن اۋتوفاگيا
عالىمدار اۋتوفاگيا دەپ اتالاتىن تابيعي ۇدەرىستى بەلسەندىرۋ اعزانىڭ «جاسارۋىنا» ىقپال ەتەتىنىن دالەلدەدى. بۇل – زاقىمدانعان جاسۋشالار مەن ميتوحوندريالاردى جويۋ پروسەسى.
ونى بەلسەندىرۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىلى – ينتەرۆالدى اشىعۋ (مىسالى، 16:8 رەجيمى). ءبىراق بۇل ءتاسىلدى دە دارىگەردىڭ كەڭەسىمەن قولدانۋ كەرەك.
8. ءپوزيتيۆتى ويلاڭىز
كۇلكى، دوستارمەن كەزدەسۋ، سۇيىكتى ىسىڭىزبەن اينالىسۋ جانە ماحاببات – بارلىعى دا سەروتونين دەڭگەيىن ارتتىرىپ، يممۋنيتەتتى كۇشەيتەدى.
قارتايۋ – ءومىردىڭ تابيعي بولىگى. ءبىراق دۇرىس تاماقتانۋ، قوزعالىس، ۇيقى مەن ىشكى تىنىشتىق بۇل ۇدەرىستى باياۋلاتىپ، ءومىر ساپاسىن ايتارلىقتاي ارتتىرادى. باستىسى – اعزاڭىزدى تىڭداپ، وعان قامقورلىق تانىتۋ.
