ەلىمىزدە شاعىن، ورتا جانە ءىرى كاسىپكەرلىك وكىلدەرىنىڭ سانى جانە ولاردىڭ تابىسى بويىنشا، ادەتتەگىدەي، الماتى قالاسى ءبىرىنشى ورىندا تۇر. ال ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ ورتا جانە ءىرى كاسىپورىندارى بيىل 914 ملرد تەڭگە مولشەرىندە شىعىنعا ۇشىراعان. بۇل تۋرالى ساراپشى باقبەرگەن توقتاسىننىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى سالالارىنا جاساعان تالداۋىندا ايتىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ق ر ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگىنىڭ ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ (ۇسب) دەرەكتەرى بويىنشا، 2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ەكونوميكانىڭ ناقتى ءوسىمى 3،2%-دى قۇرادى. تاۋار ءوندىرۋ سەكتورى 3،5%-عا، ال قىزمەت كورسەتۋ سەكتورى 3،4%-عا ءوستى.
ىشكى جالپى ءونىم ءوسىمى قۇرامىندا مىنا سالالاردىڭ ۇلەسى باسىم: ساۋدا (16،0%)، تاۋ-كەن ءوندىرىسى (14،0%)، وڭدەۋ ونەركاسىبى (12،4%)، جىلجىمايتىن مۇلىكپەن بايلانىستى وپەراسيالار (8،4%) جانە قۇرىلىس (5،1%).
ۇسب مالىمەتىنشە، 2024 جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا ەلىمىزدە جۇمىس ىستەپ جاتقان زاڭدى تۇلعالار سانى - 419 999. (2024 جىلعى 1 جارتىجىلدىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 421 205). بۇل رەتتە زاڭدى تۇلعالار ورتاشا جىلدىق جۇمىسشى سانىنا قاراي شاعىن، ورتا جانە ءىرى كاسىپورىندار بولىپ بولىنەدى. ماسەلەن، زاڭدى تۇلعالاردىڭ جالپى سانىنىڭ 97،9%- شاعىن كاسىپكەرلىككە، 1،6%-ى ورتا كاسىپكەرلىككە جانە 0،6%-ى ءىرى كاسىپكەرلىككە تيەسىلى.
"2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، ەلىمىزدەگى كاسىپورىندار ءونىمدى ساتۋ جانە قىزمەت كورسەتۋ ارقىلى 42،7 ترلن تەڭگە كولەمىندە تابىس تاپقان، سالىق سالىمى شەگەرىلمەگەن جاعدايداعى پايداسى 8،2 ترلن تەڭگەنى قۇرايدى. وسىلايشا، الماتى (پايدانىڭ جالپى كولەمىنىڭ 31%)، استانا (21،8%)، اتىراۋ وبلىسى (18،6%)، ماڭعىستاۋ وبلىسى (6،6%) جانە تۇركىستان وبلىسى (6،1%) الدەقايدا جاقسى تابىسقا كەڭەلگەن. ال شىعىنعا ۇشىراعانى - ۇلىتاۋ وبلىسى. بۇل وڭىردەگى ورتا جانە ءىرى كاسىپورىندار 914 ملرد تەڭگە مولشەرىندە شىعىنعا باتقان، ال شاعىن كاسىپورىندار، كەرىسىنشە، 12،1 ملرد تەڭگە مولشەرىندە پايدا تاۋىپتى"،دەلىنگەن ساراپشىنىڭ Economy.kz سايتىندا جاريالانعان ماقالاسىندا.
ەگەر ەڭ تابىستى سالالاردى الىپ قاراستىراتىن بولساق، وعان ساۋدا-ساتتىق (جالپى تابىستىڭ 26،8%-ى)، تاۋ-كەن ءوندىرىسى (23،1%)، قۇرىلىس (13،8%)، قارجىلىق قىزمەتتەر (11،2%) جانە كولىك-لوگيستيكا (7،1%) جاتادى.
وسىلايشا، ءجىو-نىڭ ءوسىمى نەگىزگى سالالاردىڭ بىرتىندەپ قالپىنا كەلە جاتقانىن ءارى نىعايۋدا ەكەنىن بايقاتادى.
"ساۋدا جانە وڭدەۋ ونەركاسىبى سەكتورلارىنىڭ ايتارلىقتاي ۇلەسى ەرەكشە نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى، سەبەبى بۇل ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ مەن شيكىزاتتىق ەمەس سەكتوردى قولداۋدا بەلگىلى ءبىر ناتيجە بارىن كورسەتەدى. 2000 جىلدان 2023 جىل ارالىعىندا زاڭدى تۇلعالار سانىنىڭ ورتاشا جىلدىق ءوسىمى 6،2% قۇرادى. جەكەلەگەن ايماقتارداعى كىشىگىرىم قيىندىقتارعا قاراماستان، باسقا سالالارداعى وڭ ديناميكا بيزنەستىڭ ءارتۇرلى ەكونوميكالىق جاعدايلارعا بەيىمدەلۋ جانە ءوسۋ قابىلەتىن بايقاتادى. وسىلايشا قازاقستان ءوز ەكونوميكاسىن ودان ءارى نىعايتۋعا سەنىمدى تۇردە بەت بۇرۋدا. سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ ءوسىمى مەن تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە قوسىپ جاتقان ۇلەسى ايتارلىقتاي. ماسەلەن، بۇگىندەرى شاعىن، ورتا جانە ءىرى بيزنەستى نارىقتىق جاعدايدان تومەن شارتتار بويىنشا بەلسەندى تۇردە نەسيەلەندىرۋشى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى كوپتەپ قولعا الىنىپ جاتىر. بۇل بيزنەسكە ءوندىرىپ جاتقان ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنىنىڭ تومەندەۋىنە ايتارلىقتاي مۇمكىندىك بەرەدى"، - دەيدى باقبەرگەن توقتاسىن.
ايتا كەتسەك، بۇعان دەيىن قازاقستان ءىرى-قارا مال تەرىسىن قىتايعا ەكسپورتتاۋعا مۇمكىندىك العانىن جازعانبىز. ناقتىراق ايتساق، 2024 جىلى قاراشا ايىنىڭ باسىندا ق ر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن قحر باس كەدەن باسقارماسى اراسىندا قازاقستاننان قحر-عا ەكسپورتتالاتىن ءىرى قارا مالدىڭ تەرىسىنە ينسپەكسيالىق، كارانتيندىك جانە ۆەتەريناريالىق-سانيتاريالىق تالاپتار تۋرالى حاتتاماعا قول قويىلدى. بۇل حاتتاماعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن قوس تاراپ، اسىرەسە قازاقستان ءۇش جىل تەر توكككەن. شارۋا قوجالىقتارى ءۇشىن بۇل - جاعىمدى جاڭالىق.
