"قازاقستان ەكونوميكاسىنا قانداي رەفورما قاجەت". تۋرا وسىنداي تاقىرىپپەن Halyk Finance باسقارما ءتوراعاسىنىڭ كەڭەسشىسى مۇرات تەمىرحانوۆنىڭ زەرتتەۋ ماتەريالى جاريالاندى. ساراپشى ءوز ماتەريالىندا كەلتىرىلگەن وزەكتى ماسەلەلەردى اشىق تالقىلايتىن ۋاقىت جەتكەنىن، ەكونوميكاعا وزگەرىس ەنگىزۋ اۋاداي قاجەت ەكەنىن ايتادى. ال ونىڭ ءبارى، اينالىپ كەلگەندە، ساياساتتا وزگەرىستەر جاساۋدى تالاپ ەتەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ءوز زەرتتەۋىندە مۇرات تەمىرحانوۆ ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن رەفورمانىڭ ەكى نەگىزگى باعىتىن ۇسىنادى:
- ەىدۇ ەلدەرىندەگى سياقتى تولىققاندى نارىقتىق ەكونوميكانى قۇرۋ
- ەكونوميكانىڭ مۇناي باعاسىنا تاۋەلدىلىگىن ازايتۋ جانە "رەسۋرستىق قارعىستى" ەڭسەرۋ.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەىدۇ ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسىنە سايكەس، تولىققاندى نارىقتىق ەكونوميكانى بيلىكتىڭ تارماقتارعا ناقتى ءبولىنۋى، زاڭنىڭ ۇستەمدىگى، جەكە مەنشىك، جالپىعا بىردەي سايلاۋ قۇقىعى، ادام قۇقىعى جانە ساياسي ەركىندىك سىندى ەلەمەنتتەردى قامتيتىن ليبەرالدى دەموكراتياسىز ورىستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ول قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا ۇلتتىق قوردا جينالعان مۇناي ساتۋدان تۇسەتىن ۇلكەن كىرىسكە ابدەن ارقا سۇيەگەن، ەڭبەك جانە باسقا رەسۋرستاردى ءبولۋدى "قولمەن باسقاراتىن"، مەملەكەت قارجىسىنا قوعامدىق جانە پارلامەنتتىك باقىلاۋدىڭ السىرەگەن "مەملەكەتتىك كاپيتاليزم" دەپ اتالاتىن ەكونوميكالىق جۇيە قالىپتاسىپ وتىرعانىن باسا ايتادى.
"مۇنداي امىرشىلدىك-اكىمشىل ەكونوميكالىق جۇيە قازاقستاندا سوڭعى 15 جىلدا بايقالعان ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ ساپاسىزدىعىنا اكەلدى جانە نەگىزگى سالالاردىڭ ىشكى جالپى ونىمىنە قوسقان ۇلەسى ەكونوميكانى تەحنولوگيالىق ءارتاراپتاندىرۋ مەن پروگرەستىڭ جوقتىعىن كورسەتەدى"، - دەيدى ول.
مۇحات تەمىرحانوۆ ەلدەگى ينۆەستيسيالىق جانە ىسكەرلىك احۋالدى ايتارلىقتاي ناشارلاتاتىن سالىقتىق اكىمشىلەندىرۋدىڭ رەپرەسسيالىق جانە سىبايلاستىق سيپاتىن دەرەۋ جويۋ قاجەت ەكەنىن دە ايتادى.
"ءقازىر پارلامەنتتە جاڭا بيۋدجەت جانە سالىق كودەكستەرىنىڭ جوبالارى قارالىپ جاتىر. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ەكى قۇجاتتا دا قازاقستاننىڭ فيسكالدىق ساياساتىنداعى تۇبەگەيلى رەفورمالار ءالى تولىق كورسەتىلمەگەن"، - دەيدى ول.
سونداي-اق ءوزىنىڭ نەگىزگى فۋنكسياسى – بيزنەستى جانە قازاقستان ەكونوميكاسىن نەسيەلەۋدى ورىنداماي وتىرعان بانك سەكتورى مەن باعالى قاعازدار نارىعىنا قاتىستى ساراپشى مىنانداي ۇسىنىستاردى العا تارتادى:
"بانكتەردىڭ بيزنەستى نەسيەلەندىرۋ كولەمىنىڭ وسۋىنە كەرى اسەر ەتەتىن تاعى ءبىر ۇلكەن ماسەلە – جەڭىلدىكتى مەملەكەتتىك نەسيەلەۋدىڭ جوسىقسىز باسەكەلەستىگى. ۇلتتىق بانكتىڭ "2030 جىلعا دەيىنگى اقشا-نەسيە ساياساتى ستراتەگياسىندا" جانە قنردا ازىرلەگەن "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارجى سەكتورىن دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسىندا" دا بۇل ماسەلە تالقىلانادى، ءبىراق بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ماسەلەنىڭ شەشىمىن ۇسىناتىن بىردە-بىر رەسمي تۇلعا جوق. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، بىرتە-بىرتە ەمەس، بىردەن نارىقتىق مولشەرلەمەدەن تومەن مولشەرلەمە بويىنشا كاسىپورىندار مەن ءۇي شارۋاشىلىعىن نەسيەلەۋدى دەرەۋ توقتاتۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، مەملەكەت بيزنەسكە پايىزدىق مولشەرلەمەنى سۋبسيديالاۋ تۇرىندەگى كومەكتى توقتاتۋى كەرەك دەپ ويلامايمىز. ەگەر مەملەكەت پايىزدىق مولشەرلەمەنى سۋبسيديالاۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ بەلگىلى ءبىر سالاسىنا كومەكتەسكىسى كەلسە، وندا ول مۇنى قارجى جۇيەسىندەگى نارىقتىق قاتىناستاردى بۇزباي-اق جاساي الادى. ول ءۇشىن مەملەكەت مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن تىكەلەي قارىز الۋشىعا نارىقتىق پايىزدىق مولشەرلەمەنى سۋبسيديالاۋى كەرەك نەمەسە بۇل سۋبسيديانى كومپانيانىڭ تۇراقتى سالىق تولەمدەرىنەن شەگەرۋگە بولادى. بيزنەستى نارىقتىق نەسيەلەندىرۋدى كەڭەيتۋ ءۇشىن "بايتەرەك" ۇبح قۇرامىنا كىرەتىن دامۋ ينستيتۋتتارىنىڭ ءرولى مەن ماقساتتارىن قايتا قاراۋ قاجەت دەپ سانايمىز".
زەرتتەۋدىڭ تولىق نۇسقاسىمەن مىنا ارادان تانىسا الاسىزدار.
