قازاقستان قارجىگەرلەرى قاۋىمداستىعى (ققق) جانىنداعى ساراپتاما ورتالىعى 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەلىمىزدىڭ بانك سەكتورىنا جاسالعان شولۋدى ۇسىندى. وعان سايكەس، 2024 جىلى قازاقستاندىق بانكتەر كرەديت بەرۋدى ەكى تاڭبالى وسىممەن اياقتاپ، وڭ ناتيجە كورسەتتى. الايدا، ساراپشىلار بۇل رەتتە بيىل جاعداي وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتەدى. بۇعان ينفلياسيانىڭ قايتا ءورشۋى جانە سوعان بايلانىستى بازالىق مولشەرلەمەنىڭ تاعى جوعارىلاۋ ىقتيمالدىلىعى تۇرتكى بولۋى مۇمكىن، دەپ جازادى Dalanews.kz.
"2024 جىلدىڭ ىشىندە بانكتەردىڭ جالپى سسۋدالىق پورتفەلى 20 پايىزعا ارتتى، بۇل كورسەتكىش ءتىپتى وسى سەكتورداعى اكتيۆتەردىڭ ورتاشا وسىمىنەن (+19،7%) ءسال اسىپ ءتۇستى. مۇنداي سەرپىن، نەگىزىنەن، بيزنەسكە بەرىلەتىن نەسيە كولەمىنىڭ 16،3 پايىزعا، ال حالىققا بەرىلەتىن تۇتىنۋشىلىق جانە وزگە دە بولشەك زايمداردىڭ 23،9 پايىزعا ۇلعايۋىمەن بايلانىستى بولدى"، - دەيدى ققق ساراپشىلارى.
ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي كورسەتكىشتەرگە بىرنەشە فاكتور ىقپال ەتكەن:
- الدىمەن قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ جالپى ءوسىم قارقىنى ەلەۋلى ءرول اتقاردى. 2024 جىلى ىشكى جالپى ءونىم 4،8 پايىزدىق مەجەگە جەتتى. كاسىپورىندار مەن شاعىن بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ تابىسى ورتا ەسەپپەن 16،8 پايىزعا ۇلعايدى، بۇل ولاردىڭ ينۆەستيسيالىق جانە اينالىم قاراجاتىنا دەگەن سۇرانىسىن كۇشەيتكەن.
- سونىمەن قاتار، بانكتەر جاڭا سيفرلىق شەشىمدەر ەنگىزىپ، نەسيە راسىمدەۋدى وڭتايلاندىردى. ونلاين-سكورينگ جۇيەلەرى بۇرىنعىعا قاراعاندا كوپ كليەنتتى قامتۋعا مۇمكىندىك بەرسە، ءارتۇرلى ماركەتينگتىك اكسيالار مەن پروسەنتسىز ءبولىپ تولەۋ ۇسىنىستارى دا حالىقتى نەسيە الۋعا ىنتالاندىردى.
- ۇكىمەتتىڭ جەڭىلدەتىلگەن يپوتەكالىق باعدارلامالارى، ەڭبەكاقىنىڭ 13،1 پايىزعا ءوسۋى جانە حالىق سانىنىڭ تابيعي ۇلعايۋى – بارلىعى دا تۇتىنۋشىلىق نەسيەگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى ارتتىردى. ناتيجەسىندە 300 مىڭعا جۋىق جاڭا كليەنت بانك سەكتورىنىڭ قىزمەتىن تۇتىنۋعا كوشتى.
- جىل بويى بيزنەسكە نەسيە بەرۋ ستاۆكالارىنىڭ بىرتىندەپ تومەندەۋ ءۇردىسى بايقالدى، ءبىراق جىلدىڭ سوڭىنا قاراي بازالىق مولشەرلەمەنىڭ جوعارىلاۋى كەرى اسەرىن بەرە باستادى. ونسىز دا جوعارى مولشەرلەمە كەي كەزەڭدەردە ماركەتينگتىك ۇسىنىستار ارقىلى جاساندى تۇردە تومەندەتىلدى.
- الايدا جالپى جۇيەگە كوز سالساق، بانكتەر اكتيۆتەرىنىڭ كىرىستىلىگى دە، مىندەتتەمەلەرىنىڭ قۇنى دا 2022 جىلدان بەرگى تۇراقتى ءوسىمىن توقتاتىپ، 2024 جىلدىڭ سوڭىندا تومەندەي باستادى. بۇل كوبىنە، نارىقتاعى قاتاڭ باسەكە جانە رەتتەۋشى ورگانداردىڭ ەنگىزگەن تالاپتارى ەسەبىنەن ورىن الدى.
- تاۋەكەلدەر دەڭگەيى دە بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ازايعان. ويتكەنى سەكتور بويىنشا NPL ۇلەسى 3،1 پايىزدىڭ ماڭايىندا تۇراقتاپ تۇر، ال نەسيە پورتفەلىنىڭ ءوزى ەكى تاڭبالى ءوسىم كورسەتتى. ساراپشىلار سەكتورداعى «تاۋەكەل باعاسىنىڭ» 6،4 پايىزدان 5،8 پايىزعا دەيىن تومەندەگەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى، بۇعان ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋى مەن كاسىپورىندار جاعدايىنىڭ جاقسارۋى ىقپال ەتتى. مۇنداي جاعداي بانكتەردىڭ شىعىن رەزەرۆتەرىن ازايتىپ، نەسيەلەۋ اۋقىمىن ساقتاپ قالۋىنا مۇمكىندىك بەردى. بۇل ارادا قاۋىمداستىق وكىلدەرى بوس وتىمدىلىك كولەمىنىڭ جوعارى ەكەنىنە نازار اۋدارادى: جوعارى ءوتىمدى اكتيۆتەردىڭ ۇلەسى اكتيۆتەردىڭ 29،6 پايىزىنا جەتكەن. دەمەك، نارىقتا قارجى جەتكىلىكتى، بۇل 2025 جىلى دا نەسيە نارىعىنىڭ قارقىنىن قولداي الادى دەگەن بولجامدى كۇشەيتىپ وتىر.
- بانك مىندەتتەمەلەرىنىڭ نەگىزگى ارتۋ كوزى – كليەنتتىك سالىمدار (92%) بولدى. حالىقتىڭ جانە كاسىپورىنداردىڭ كىرىسى ۇلعايعاندىقتان، بانكتەرگە قۇيىلاتىن قاراجات كولەمى دە ارتتى. بۇعان قوسا، تارتىمدى مولشەرلەمەلەر، سالىقتىق جەڭىلدىكتەر جانە كاپيتالداندىرىلاتىن سىياقىلار اسەر ەتتى.
- بيزنەستىڭ جالپى ءوسىمى، پورتفەلدەردىڭ تۇراقتى ساپاسى جانە پايىزدىق مارجا (6،7%) سەكتور كىرىسىنىڭ وسۋىنە ىقپال ەتتى، بۇل ءوز كەزەگىندە ونىڭ كاپيتالداندىرۋ دەڭگەيىنە (+29،6%) پايدالى اسەر ەتتى.
- سالىمدارعا قوسا «ۇزاق اقشانىڭ» ۇلەسى دە ارتقانى بايقالدى: مىسالى، جيناق تۇرىندەگى سالىمدار ءبىر جىل ىشىندە 1،3 تريلليون تەڭگەگە كوبەيدى، ال بانكتەردىڭ وبليگاسيالىق مىندەتتەمەلەرى 385 ميلليارد تەڭگەگە ۇلعايدى. مۇنىڭ ءبارى بانك جۇيەسىنە ۇزاق مەرزىمدى نەسيەلەر بەرە الۋعا قولايلى مۇمكىندىك تۋعىزۋى ءتيىس.
- كىرىستىڭ ۇلعايۋىمەن قاتار كاپيتالداندىرۋمەن سالىستىرعاندا كتس تولەمى بويىنشا شىعىستار — 39،2% - عا، 324،3 ملرد تەڭگەدەن 451،4 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى. وسىعان وراي، كتس بويىنشا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە تۇسەتىن بارلىق تۇسىمدەردەگى ەدب ۇلەسى 8،3% - دان 12،4% - عا دەيىن ارتتى.
- سەكتوردىڭ قارجىلىق ناتيجەلەرى مەن كاپيتالداندىرۋىنىڭ جاقسارۋى رەيتينگتىك اگەنتتىكتەردىڭ ىس-ارەكەتتەرىندە دە كورىنىس تاپتى: 2024 جىلى ولار بانكتەردىڭ رەيتينگتەرىن 13 ەسە ارتتىرىپ، ولاردىڭ التاۋىنداعى بولجامداردى جاقسارتا وتىرىپ، قايتا قارادى. سونىمەن قاتار، S & P ەكىنشى جىل قاتارىنان بانك سەكتورىنىڭ ەلدىك جانە سالالىق تاۋەكەلدەرىن باعالاۋدا كورسەتكىشتەردى جاقسارتتى.
الداعى كەزەڭگە قاتىستى ساراپشىلار ءبىرقاتار قاۋىپ-قاتەردى دە ەسكەرۋدى ءجون سانايدى. بىرىنشىدەن، ەل ىشىندە ينفلياسيانىڭ قايتا ءورشۋى جانە سوعان بايلانىستى بازالىق مولشەرلەمەنىڭ تاعى جوعارىلاۋى ىقتيمال، بۇل كرەديتتەردىڭ قۇنىن وسىرەدى. ەكىنشىدەن، مىندەتتى رەزەرۆ نورمالارىنىڭ كۇشەيۋى بانكتەردىڭ قولىنداعى وتىمدىلىكتى شەكتەۋى مۇمكىن. بۇل ءوز كەزەگىندە "ەڭ كەمى 20 پايىزدىق نەسيە وسىمىنە" قول جەتكىزۋ جوسپارىنا كەدەرگى جاساۋى عاجاپ ەمەس. بۇعان قوسا، نەسيەگە جۇگىنەتىن كاسىپورىنداردىڭ كوپشىلىگى وڭدەۋ ونەركاسىبى، ساۋدا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىندا شوعىرلانعانى بەلگىلى. بۇل سالالاردىڭ باسىم بولىگى كاپيتال سىيىمدىلىعى جوعارى جانە پايىزدىق مولشەرلەمەگە وتە سەزىمتال. ياعني نەسيە ستاۆكالارى تىم كوتەرىلسە، قولعا الىنعان جوبالار كەيىنگە شەگەرىلۋى نەمەسە ءتىپتى توقتاتىلۋى ىقتيمال.
سوعان قاراماستان، ساراپشىلار بانك جۇيەسىندە ءالى دە وتىمدىلىكتىڭ جەتكىلىكتى ەكەنىن، مۇنداي كولەم نارىقتىڭ نەسيەگە دەگەن سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرۋعا مول مۇمكىندىك بەرەتىنىن باسا ايتادى. بيۋدجەت كىرىستەرىنىڭ ارتۋى جانە بيزنەستىڭ تۇراقتى تابىسقا قول جەتكىزۋى بانكتەردىڭ دەپوزيتتىك قورجىنىنىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋدە. ونىڭ ۇستىنە، ۇزاقمەرزىمدى رەسۋرس بازاسىنىڭ ۇلعايۋى (جيناق تۇرىندەگى سالىمدار، وبليگاسيالار) نارىققا قوسىمشا سەرپىن بەرمەك. بۇل، اسىرەسە، ەكونوميكانىڭ اۋقىمدى ينۆەستيسيانى قاجەت ەتەتىن سالالارىن نەسيەلەۋ ءۇشىن ماڭىزدى.
"جالپى العاندا، 2024 جىلى قازاقستاندىق بانكتەر كرەديت بەرۋدى ەكى تاڭبالى وسىممەن اياقتاپ، وڭ ناتيجە كورسەتتى. ەكونوميكادا سۇرانىس تا، قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ نەسيە بەرۋ دايىندىعى دا ارتىپ وتىر. الداعى جىلى ماكروەكونوميكالىق احۋال، اقشا-نەسيە ساياساتى جانە بانك نارىعىنداعى باسەكەلەستىك سەكتوردىڭ دامۋ قارقىنىن ايقىندايدى. ۇلتتىق بانكتىڭ جۇرگىزەتىن قاتاڭ رەتتەۋ شارالارى مەن باستامالارى، مىسالى، نەسيە مولشەرلەمەسىن ۇستاپ تۇرۋ نە رەزەرۆ نورمالارىن وزگەرتۋ سياقتى تەتىكتەر كرەديت نارىعىنا ىقپال ەتپەي قويمايدى. سوعان وراي ساراپشىلار 2025 جىلى دا نەسيە اۋقىمى وسەدى دەپ كۇتەدى، الايدا ناقتى قارقىن بازالىق مولشەرلەمە ساياساتىنا جانە ينفلياسيالىق جاعدايعا بايلانىستى بولماق"، - دەيدى ساراپشىلار.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "2024 جىلى قازاقستاندىق ءتورت بانكتىڭ اكسيونەرلەرى قۇرامىندا ءاۋىس-تۇيىس بولدى" دەگەن ماقالا جاريالانعان بولاتىن.
