مۇنداي پىكىردى فەيسبۋك پاراقشاسىندا «قازاقستان» تەلەراديوكورپوراسياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى ەرلان قارين ءبىلدىردى
«بۇگىن ءبارىمىزدىڭ ىزدەگەنىمىز ەل گازەتى «ەگەمەن» بولدى.
ۇلتتىق سانا-سەزىمنىڭ نەگىزگى ءبىر تىرەگى - تاريحي سانا-سەزىم. ءاربىر جەكە ادامعا ءوز ومىرىندەگى ميسسياسىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ ارعى تەگىن، اتا-بابالارىنىڭ جولىن ءبىلۋى قانداي قاجەتتى بولسا، ءدال سولاي جالپى ۇلتتىڭ ميسسياسىن، جالپى ادامزات وركەنيەتىندەگى ورنىن ايقىنداۋ ءۇشىن ول ءوزىنىڭ تاريحي ورنىن انىقتاپ بىلگەنى دۇرىس»، - دەپ جازدى ەرلان قارين فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىندا.
ونىڭ اتاپ وتكەنىندەي، ۇلتتىق تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ العاشقى جىلدارىندا ۇلت بولىپ ۇيىسۋ پروسەسىنە تاريحي تاقىرىپتارعا قاتىستى ديسكۋسسيالار قوزعاۋشى كۇش بولىپ وتىرعان.
«ەستەرىڭىزدە بولسا، 90 جىلدارى ۇلتتىق سانا-سەزىمگە ۇلكەن ءدۇمپۋ بەرگەن دە تاريحقا قاتىستى پىكىرتالاستار. سول كەزدە پايدا بولعان تاريحتىڭ اقتاڭداقتارى ماسەلەسى، رەپرەسسيا كەزىندە قۇربان بولعانداردى اقتاۋ، الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ەسىمدەرىن جاڭعىرتۋ، ءباھادۇر باتىر بابالارىمىزدىڭ استارىن بەرىپ، تويلارىن اتاپ ءوتۋ - ۇلتتىق تاريحي سانا-سەزىمنىڭ قالىپتاسۋىنا ۇلكەن سەرپىلىس بەردى.
ودان كەيىن، جاڭا مىڭجىلدىققا اياق باسقاندا، ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن جۇزەگە اسقان «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى - ۇلتتىق تاريحىمىزداعى جوعىمىزدى تۇگەندەپ، جيناقتاۋعا مۇمكىندىك تۋدىردى.
2013 جىلى ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن ۇلتتىق تاريحتى اكادەميالىق تۇرعىدان تۇگەندەۋ جولىندا جۇمىستار جۇرگىزىلدى.
وتكەن جىلعى ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى دا وسى ديسكۋسسيالارعا تاعى ءبىر قوزعاۋ سالدى.
ال، بۇگىنگى ماقالانى ەلباسىنىڭ ۇلتتىق تاريح جونىندەگى تاقىرىپتىق تۋىندىسى دەپ قاراستىرۋعا بولمايدى. «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» - ۇلتتى جاڭا ويلارعا جەتەلەيتىن كەزەكتى باعدارلامالىق ماقالا»، - دەيدى ول.
ەرلان قارين ايتۋىنشا، وسىنىڭ الدىنداعى «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالا قازاق قوعامىنىڭ كۇن ءتارتىبىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرسە، بۇگىنگى جاريالانعان ماقالا ۇلتتىق سانا-سەزىمنىڭ قالىپتاسۋىنداعى جاڭا ديسكۋرس بولماق.
«بۇگىنگى ماقالانىڭ ويى نەدە؟ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءبىز تاريحىمىزدى جيناقتاپ، تولىقتىرىپ، بارى مەن جوعىن انىقتاۋمەن كەلدىك.
ەندىگى رەتتە قازاق ۇلتىنىڭ الەمدىك وركەنيەتتەگى ورنىن جانە ۇلەسىن كورسەتۋ. تۇسىنگەن ادام ءۇشىن شىن مانىسىندە مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن ەگەمەندىگى شارتتارىنىڭ ءبىرى.
مەملەكەتتىڭ بولاشاقتاعى ومىرشەڭدىگىنىڭ ءتيىستى ينستيتۋسيونالدى شارتتارعا: مەملەكەتتىك قۇرىلىمى، شەكاراسى، ۇلتتىق ۆاليۋتاسى، ەكونوميكاسى، اسكەرى، مەملەكەتتىك ينستيتۋتتارىمەن قاتار رۋحاني قۇندىلىقتارمەن دە انىقتالادى.
ءبىز جاپون، جۇڭگو، اراب مادەنيەتتەرىمەن تامسانىپ، سۇيسىنەمىز. ولار سول مادەنيەتتەرىن كورسەتە العاندارىنىڭ ارقاسىندا مەملەكەتتىلىگىنىڭ ومىرشەڭدىگىن دە قالىپتاستىرا الدى.
بۇل ۇلتتىق مادەنيەتتەر ەرتەڭ وڭاي جوعالىپ كەتپەيدى. جاھاندانۋ زامانىندا قازاق ۇلتى ءوز ورنىن ساقتاپ قالۋى ءۇشىن، سونىمەن قاتار، باسقالارعا ادامزات وركەنيەتىنە قوسقان ۇلەسىمىزدى كورسەتە ءبىلۋىمىز كەرەك»، - دەيدى ەرلان قارين.
قارين سونىمەن بىرگە قازاقتىڭ كەزدەيسوق پايدا بولعان، الەمدىك پەريفەريادا كەزدەيسوق فاكتورلار اسەرىنەن قالىپتاسقان ۇلت ەمەس ەكەنىن ايتىپتى.
«ءبىز مىڭداعان جىلدار بويى ادامزات وركەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا ءارقاشان ۇلەس قوسىپ قويماي، ءتىپتى ۇلكەن الەمدىك تاريحي پروسەستەردىڭ ورتاسىندا بولدىق.
ءبىز جىبەك جولىنىڭ بويىندا ەمەس - ءبىز جىبەك جولىنىڭ توعىسقان ورنى بولدىق.
ءبىز باتىس پەن شىعىس اراسىنداعى وركەنيەتتەردى بايلانىستىردىق. سول ارقىلى قازاق مادەنيەتى ءوز الدىنا بولەك وركەنيەت بولىپ قالىپتاسا الدى. قازاق مادەنيەتى الەمدىك مادەنيەتتىڭ اجىراماس بولىگى، وزەگى. تۇركى مادەنيەتى، يسلام مادەنيەتى، كوشپەلى مادەنيەتتەردىڭ ەپيسەنترىندە بولعان قازاقتىڭ ساناسىنا ءوزىنىڭ باي مادەنيەتىنىڭ ورنىن انىقتاۋىمىز قاجەت.
بۇل مەملەكەتتىلىكتىڭ ءبىر ماڭىزدى تىرەگى. ءبىز مەملەكەتتىلىكتى قۇردىق، ەندى مەملەكەتشىلدىكتى قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك.
ال مەملەكەتشىلدىكتىڭ نەگىزگى العىشارتى - ۇلتتىق سانا-سەزىم مەن تاريحي سانا-سەزىم. بۇگىنگى ماقالا قازاق قوعامىنا تەرەڭ پىكىر قالىپتاستىرۋعا، كولەمدى ديسكۋسسيالارعا ۇلكەن نەگىز بولماق»، - دەيدى ەرلان قارين.
ەسكە سالا كەتسەك، بۇگىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسى جاريالانعان بولاتىن.
