قازىرگى تاڭدا رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋ جانە كاداستر ورتالىعى ەلدى مەكەندەردەگى ينجەنەرلىك كوممۋنيكاسيالاردى ينۆەنتاريزاسيالاۋ، قالا قۇرىلىسىنىڭ مالىمەتتەر بازاسىن وn-line رەجيمگە كوشىرۋ جانە قالا قۇرىلىسىنىڭ بىرەگەي ينفراقۇرىلىمدىق تۇعىرناماسىن ازىرلەۋ سىندى ماڭىزدى ستراتەگيالىق جۇمىستارمەن اينالىسۋدا. وسى رەتتە ورتالىقتىڭ باس ديرەكتورى تۇرلىبەك مۇسابايەۆ قالا قۇرىلىسىن سيفرلاندىرۋدا قولعا العان جۇمىستاردى «قالا مەن دالا» گازەتىنە رەت-رەتىمەن بايانداپ بەردى.
– تۇرلىبەك مىرزا، قالا قۇرىلىسى سالاسىن سيفرلاندىرۋ ءىسى ەلىمىز ءۇشىن قانشالىقتى ماڭىزدى؟
– قازىرگى تاڭدا بارلىق سالا سيفرلاندىرۋعا ارقا سۇيەپ، دامىپ جاتقانى بەلگىلى. ەكونوميكا، قۇرىلىس، تۇرعىن ءۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى، مادەنيەت، ءبىلىم ءبارى سيفرلانۋدىڭ ارقاسىندا زامان تالابىنا ساي دامۋدا.
مەملەكەتتىك اۋماقتىق باسقارۋ ساياساتىن جۇرگىزۋدە حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، تۇرعىنداردىڭ قىزمەتىن دامىتۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇل اۋماقتىق باسقارۋ سالاسىنداعى باستى كورسەتكىش دەسەك بولادى.
وسى رەتتە اۋماقتاردىڭ دامۋ كورسەتكىشتەرى، دامۋ تەندەنسيالارى سيفرلىق دەرەك كوزدەرىندە انىق كورىنىپ، نىسانداردىڭ كەشەندى ورنالاسۋىن، اۋماقتار مەن جەرگىلىكتى جەرلەردىڭ زاماناۋي ۇيلەسىمدىلىگى جانە اۋماقتارداعى جوسپارلى وزگەرىستەر، ينفراقۇرىلىمداردىڭ جاعدايى تايعا تاڭبا باسقانداي انىق كورىنۋى ءتيىس.
بۇل رەتتە ماڭىزدى دەرەككوزى رەتىندە سيفرلى قالا قۇرىلىسىنىڭ كاداسترىن سيفرلاندىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
ۇكىمەتتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، ءبىزدىڭ ورتالىققا جالپىمەملەكەتتىك دەڭگەيدە قالا قۇرىلىسى جوبالارىن ءبىرتۇتاس قيسىندى جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدى تاپسىرعان بولاتىن. وسى رەتتە ورتالىق قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىنىڭ باس سحەماسىن دايىنداپ، جوبا اياسىندا اۋماقتىق كەستەنىڭ ايماقارالىق دامۋدىڭ ماكروايماقتىق جانە اگلومەراسيالىق جوباسىن ازىرلەدى.
ءبىزدىڭ بۇل جوبالارىمىز الەمدىك ىس-تاجىريبەگە سايكەس، ۇكىمەت پەن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر بەكىتتى. وسى جوبالارعا سۇيەنىپ، ايماقتارداعى دامۋدىڭ ءتيىمدى جوسپارلارىن قۇرۋعا بولادى.
بۇگىندە تەرريتوريالاردى ۇيىمداستىرۋدىڭ باستى سحەماسى ەلىمىزدىڭ قالا قۇرىلىسى ساياساتىنىڭ باعىتتارىن ايقىنداپ وتىر. باستى سحەما ەلىمىزدەگى ايماقتاردىڭ كەشەندى جانە تەڭ دارەجەدە دامۋىن قامتاماسىز ەتىپ، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ورتالىعى مەن ۋربانيزاسياعا قولايلى ورتانى ايقىندايدى.
باستى سحەمانى تالداپ كورسەتسەك، ماكروايماقتىق (ورتالىق، وڭتۇستىك، باتىس) دامۋدا ءوڭىرارالىق كووپەراسيانى دامىتۋ، وبلىستاردىڭ ءوزارا ەكونوميكالىق مۇمكىندىكتەرىن باعالاۋعا بولادى. سونىمەن قاتار ەكونوميكانى دامىتۋعا قاجەتتى رەسۋرستىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق مۇمكىندىكتەرىن سارالاپ، ونى ءتيىمدى پايدالانۋعا جول اشادى.
باس سحەمادا قازاقستان اۋماعىن ۇزاق مەرزىمدى اۋماقتىق دامىتۋ مەن ۇتىمدى ۇيىمداستىرۋ كىرەدى. ەل اۋماعىن ۇيىمداستىرۋدىڭ باس سحەماسى حالىقتى قونىستاندىرۋ جانە وندىرىستىك كۇشتەردى ورنالاستىرۋ جۇيەسىن مەملەكەتتىك رەتتەۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
مەملەكەتتىك قالا قۇرىلىسى كاداسترىندا اكىمشىلىك اۋماقتار، قالا قۇرىلىسى قىزمەتىنىڭ نىساندارى تۋرالى مالىمەتتەر، ينفراقۇرىلىم نىساندارى، ينجەنەرلىك جەلىلەر مەن كوممۋنيكاسيالار تۋرالى مالىمەت جيناقتالادى.
ورتالىق الماتى، شىمكەنت جانە اقتوبە قالاسىنىڭ اگلومەراسيالىق سحەماسىن دايىنداعاندا الەمدىك ىس-تاجىريبەگە سۇيەنىپ («ۇلكەن پاريج» جوباسى باسشىلىققا الىندى)، جەرگىلىكتى جەردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىنە باسا ءمان بەردىك. ايتالىق، الماتى مەن شىمكەنت اگلومەراسياسىن دايىنداعانىمىزدا قوس قالاعا سۇيەنىپ، ونىڭ اينالاسىندا يندۋستريالدى دامۋعا نەگىز بولاتىن قۋاتتى ەلدى مەكەندەر قۇرۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ كورسەتتىك. ويتكەنى قوس قالاعا وزگە وڭىرلەردەن كەلۋشىلەردىڭ سانى وتە كوپ. ولاردى وسى باعىتتاعى جۇمىستاردى دامىتۋعا باعىتتاعان ماڭىزدى.
ال اقتوبە قالاسىنىڭ اگلومەراسياسىن ازىرلەگەندە قالانىڭ ايماقارالىق ورنىنا، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋعا جانە ترانزيتتىك الەۋەتىنە بارىنشا كوڭىل ءبولىندى.
– قازىرگى تاڭداعى ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك قالا قۇرىلىسى كاداسترى جايىندا ايتساڭىز؟ قولعا العان جۇمىستارىڭىز بويىنشا قانداي ناتيجەگە قول جەتكىزدىڭىزدەر؟
– ءبىرىنشى كەزەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قالا قۇرىلىسى كاداسترى جۇيەسى اقپاراتتىق جۇيەسىن اۆتوماتتاندىرعانىمىزدى ماقتانىشپەن ايتا الامىن. وسىلايشا، ەلىمىز بويىنشا 32 مىڭ رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار نىساندار اقپاراتتىق جۇيەگە ەنگىزىلدى. بۇدان باسقا، وسى جۇمىستاردى ۇيلەستىرەتىن قۇقىقتىق جانە تەحنيكالىق الەۋەت قالىپتاسقانىن اتاپ ايتۋعا بولادى.
بۇگىندە سالالىق مينيسترلىكتىڭ سايتىندا قالا قۇرىلىسىنا ۇدايى وزگەرىستەر ەنگىزىپ وتىرامىز. بۇل حالىق پەن كاسىپكەرلەر ءۇشىن اسا قاجەت دۇنيە.
قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ ەلەكتروندى قورىمىز «مەكەنجاي رەگيستر» اقپاراتتىق جۇيەسىنە، «جىلجىمايتىن مۇلىك رەگيسترىنە»، مەملەكەتتىك جەر كاداسترى اۆتوماتتاندىرىلعان اقپاراتتىق جۇيەسىنە، «جەكە تۇلعالار» مەن «زاڭدى تۇلعالار» مەملەكەتتىك مالىمەتتەر قورىنا، ۆەدومستۆوارالىق كەشەندى ساراپتاۋدىڭ ءبىرتۇتاس اقپاراتتىق جۇيەسىنە قوسىلعان.
ورتالىق ايماقتارداعى قالا قۇرىلىسى كاداسترىن ينۆەنتاريزاسيالاۋ جانە جەردىڭ بەتى مەن استىنداعى ينجەنەرلىك كوممۋنيكاسياسىنىڭ مالىمەتتەر قورىن قۇرىپ ۇلگەردى. مۇنىڭ ءوزىن ۇلكەن ناتيجە دەپ باعالاسا بولادى.
– كەز كەلگەن ادام سيفرلاندىرۋعا ارقا سۇيەپ، وزىنە قاجەتتى اقپاراتقا تەز قول جەتكىزەتىنىن بىلەمىز. وسى رەتتە حالىق كاداسترلىق مالىمەتتەرگە قالاي قول جەتكىزەتىنىن ايتا كەتسەڭىز؟
– بۇگىندە ءبىزدىڭ اقپاراتتىق بازامىز ارقىلى تەك قانا قاراپايىم حالىق ەمەس، سونىمەن قاتار كاسىپكەرلەر، مەملەكەتتىك ورگاندار ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم جايىندا كەڭ كولەمدى اقپارات الىپ، وعان قالاي قوسىلۋعا بولاتىنىن بىلە الادى.
ءبىزدىڭ ورتالىقتىڭ ەلىمىز بويىنشا 10 فيليالى جۇمىس ىستەيدى. وسى رەتتە ورتالىق قىزمەتكەرلەرى كاداسترلىق مالىمەتتەرگە قاتىستى حالىققا 22 مىڭ قىزمەت كورسەتكەنىن ماقتانىشپەن ايتار ەدىم.
جالپى، كاداسترلىق مالىمەتتەر قورى قۇرىلىس جانە ارحيتەكتۋرا سالالارىندا اشىق شەشىم قابىلداۋعا ايرىقشا ىقپال ەتەدى. بۇدان باسقا، بيزنەس ۇردىستەردى اۆتوماتتاندىرىپ، قۇرىلىس پەن جوسپارلاۋعا قاتىستى رۇقسات قاعازداردى جەدەلدەتىپ الۋعا اسەر ەتەتىنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
– 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان «نۇرلى جەر» ءتۇرعىن-ۇي باعدارلاماسى اياسىندا ءوزىڭىز باسقارىپ وتىرعان كاسىپورىندى قانداي جۇمىستار كۇتىپ تۇر؟
– بەس جىلعا جوسپارلانعان «نۇرلى جەر» ءتۇرعىن-ۇي باعدارلاماسى رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋ جانە كاداستر ورتالىعىنىڭ جۇمىسىن جاڭا ساپادا كورىنۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە سەنىمدىمىن.
بۇدان باسقا، بىزدەر تۇركىستان وبلىسىنىڭ قۇرىلىپ، شىمكەنت قالاسىندا رەسپۋبليكالىق قالا ستاتۋسىنىڭ بەرىلۋىنە بايلانىستى وڭتۇستىك ءوڭىرارالىق سحەماسىنا ءبىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزىپ جاتىرمىز. بۇدان باسقا، 2018 جىلدان باستاپ ەلدى مەكەندەردەگى جەردىڭ ۇستىڭگى جانە استىڭعى قاباتىندا جاتقان ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمداردىڭ ينۆەنتاريزاسياسىن دايىنداپ، ەلەكتروندى كارتاسىن ازىرلەۋدەمىز.
قازىرگى تاڭدا قالا قۇرىلىسى كاداسترىنا اۋدان، وبلىس، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى 253 مىڭ نىسان بويىنشا مالىمەتتەر ەنگىزىلدى. وسىلايشا، سيفرلىق مالىمەتتەر قورى 15 پايىزدان 47 پايىزعا دەيىن ۇلعايعانىن اتاپ ايتۋعا بولادى. بۇدان باسقا، ەلىمىزدەگى 172 ەلدى مەكەندە ورنالاسقان 235 نىسانعا «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ينۆەنتاريزاسيا جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.
– مۇنداي اۋقىمدى جۇمىستاردى جۇرگىزگەندە سىزدەر وزگە دە كومپانيالاردىڭ قىزمەتىنە جۇگىنەسىزدەر مە؟
– جوق. ەلدى مەكەندەردەگى ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدارعا ينۆەنتاريزاسيا جاساپ، قالا قۇرىلىسى كاداسترىن دايىنداۋ جۇمىستارىن جەرگىلىكتى جەردەگى اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرامىز. بۇل ىسكە ەشقانداي كومپانيانى ارالاستىرمايمىز.
ءبىزدىڭ ورتالىق جوعارى تەحنولوگيالىق جانە زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن جانە پيلوتسىز ۇشاتىن قۇرىلعىلارمەن، GPS قابىلداعىش قۇرىلعىلارمەن تولىقتاي جابدىقتالعان.
– قالاي ويلايسىز، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى مەن الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ ەلىمىزدە كوپتەپ سالىنۋى، قالا مەن ءوندىرىستىڭ ينفراقۇرىلىمداردىڭ دامۋى قالا قۇرىلىسى كاداسترىن سيفرلاندىرۋ ءىسىن قانشالىقتى جەدەلدەتەدى؟
– بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى قىسقا ۋاقىتتا شەشۋ ءۇشىن بىزدەر «سيفرلى ينۆەنتاريزاسيالاۋ» ءىسىن ءۇش باعىتتا جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.
ءبىرىنشى، ينۆەنتاريزاسيالاۋ جۇمىسىن ترانسفورماسيالاپ، قاتىسۋشىلاردىڭ جۇمىسىن ءبىر جەردەن ۇيلەستىرمەكشىمىز.
ەكىنشىدەن، ءوزىمىزدىڭ قورىمىزدى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اقپاراتتىق جۇيەلەرمەن بايلانىسىن نىعايتىپ، ءبىرتۇتاس ينفراقۇرىلىمدىق تۇعىرناما دايىنداماق جوسپارىمىز بار.
ۇشىنشىدەن، جەرگىلىكتى جەرلەردە مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدە on-line جۇيەسىنىڭ وزەكتىلىگىن ارتتىراتىن بولامىز.
وسى ويعا العان جۇمىستار قولعا الىنعان كەزدە ءبىرتۇتاس تۇعىرناما ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدارعا مونيتورينگ جۇرگىزىپ، اپپاتتىق جاعدايلاردىڭ الدىن الۋعا جانە سالىقتىق تۇسىمدەردىڭ كولەمىن 14 پايىزعا دەيىن ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمداردى كۇتىپ، ۇستاۋعا جۇمسالاتىن شىعىنداردى 15 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
– اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
