پرەزيدەنتتىڭ جولداۋىن ورىنداۋداعى عىلىمنىڭ ءرولى قانداي؟

كوركەم الدابەرگەنوۆا 02 قىر. 2024 14:50 1762

ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى ق ر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى اقىلبەك كۇرىشبايەۆ بۇگىنگى جولداۋعا قاتىستى ويىن ايتتى. اكادەميا پرەزيدەنتى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ بۇگىنگى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى، ەكونوميكا سالالارىنىڭ يننوۆاسيالىق الەۋەتىن كۇشەيتۋ بويىنشا اۋقىمى زور جانە اسا جاۋاپتى مىندەتتەر قويعانىن اتاپ ءوتتى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

اقىلبەك كۇرىشبايەۆ بۇل تاپسىرمالاردى جۇزەگە اسىرۋدا وتاندىق عىلىمعا دا ەرەكشە ماڭىزدى ءرول جۇكتەلگەنىن ايتادى.

"عىلىمنىڭ كۇش-قۋاتى عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، زەرتتەۋ قىزمەتىنە بولىنگەن قاراجاتتى ۇتىمدى پايدالانۋعا جانە ولاردىڭ ناتيجەلەرىن وندىرىسكە ەنگىزۋدەن ءتيىستى تابىس الۋعا باعىتتالۋى ءتيىس. بۇل رەتتە جاڭادان قايتا قۇرىلعان، ەلىمىزدىڭ جوعارى عىلىمي ۇيىمى بولىپ تابىلاتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى جەتەكشى ءرول اتقارۋعا ءتيىس. وسىعان وراي، اكادەميا قابىلداۋدى جوسپارلاپ وتىرعان ءبىرىنشى كەزەكتەگى قادامداردى اتاپ كورسەتەيىك"، - دەيدى ول. 

اقىلبەك كۇرىشبايەۆتىڭ سوزىنشە، عىلىمي زەرتتەۋلەر دەڭگەيىن ارتتىرۋ، قازاقستاندىق عىلىمدى باسقارۋ مودەلىن جەتىلدىرۋ جانە ونى تالانتتاردى تارتۋ ورتالىعىنا، يننوۆاسيالىق يدەيالاردىڭ قاينار كوزىنە، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ مەن قوعامدى دامىتۋدىڭ جاڭا باعىتىنا اينالدىرۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، «تۇعىرىن» قايتا قۇرۋ – باسىمدىقتار جۇيەسىن دۇرىس ۇيىمداستىرۋ قاجەت.

"وكىنىشكە وراي، مۇنداي ناقتى جۇيەنىڭ بولماۋى سوڭعى جىلدارى عىلىمدى ايتارلىقتاي قارجىلاندىرۋ 3 ەسە وسسە دە، ونى زەرتتەۋ باعىتتارى اراسىندا ماڭىزدىلىعىن ەسكەرمەي بولۋگە اكەلىپ سوقتىردى. ناتيجەسىندە، قازاقستاننىڭ وبەكتيۆتى ارتىقشىلىقتارى مەن وزىندىك عىلىمي مەكتەپتەرى بار جانە مەملەكەتتىڭ ءال-اۋقاتى تاۋەلدى – مۇناي، تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا، اگروونەركاسىپتىك كەشەندەر، تۇششى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ادامي كاپيتالدى دامىتۋ باعىتتارىنداعى عىلىمي زەرتتەۋلەر ەنەتىن ستراتەگيالىق باسىمدىقتار جەتكىلىكتى قارجىلىق قولداۋ الا المايدى. مەملەكەت ءۇشىن ەلەۋلى پايدا اكەلۋ ىقتيمالدىعى از جانە ولاردى پايدالانۋ تيىمدىلىگى شەكتەۋلى، كوپتەگەن شاشىراڭقى ءارى ماڭىزى تومەن مىندەتتەر اراسىندا قارجىلىق رەسۋرستار شاشىرايدى. سالىستىرۋ ءۇشىن، كوپتەگەن وزىق ەلدەردە عىلىمي تاقىرىپتاردى قارجىلاندىرۋ – ولاردىڭ باسىمدىلىق دارەجەسىنە، قازىرگى زاماننىڭ اعىمداعى جانە بولاشاق سىن-تەگەۋرىندەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ەكونوميكانىڭ دامۋ ستراتەگياسىنا سايكەستىگىنە قاراي سارالانعان تۇردە جۇزەگە اسىرىلاتىنىن ايتۋعا بولادى". 

كۇرىشبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، اكادەميا ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە تولىق سايكەس كەلەتىن زەرتتەۋ قىزمەتىنىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ناقتى يەرارحياسىن قۇرۋ ارقىلى عىلىمدى قارجىلاندىرۋدى ءبولۋدىڭ قولدانىستاعى جۇيەسىن قايتا جۇكتەۋدى – ءوزىنىڭ ءبىرىنشى كەزەكتەگى باستى مىندەتى دەپ سانايدى. بۇل عىلىمعا باعىتتالعان قاراجاتتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جانە ودان ەلىمىزدە كۇتىلەتىن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە اپاراتىن جالعىز جول.

ەكىنشى جاعىنان، عىلىمنىڭ قايتارىمى كوبىنەسە ونىڭ ناتيجەلەرىن وندىرىسكە ەنگىزۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى. بۇل وتاندىق عىلىمنىڭ وسى كۇنگە دەيىن ءوز شەشىمىن تاپپاعان تاعى ءبىر ماڭىزدى ولقىلىعى ەكەنىن مويىنداۋىمىز كەرەك. مۇنىڭ سەبەبى زەرتتەلەتىن تاقىرىپتاردىڭ وزەكتىلىگى مەن زەرتتەۋ قىزمەتىنىڭ ايماقتىق باسىمدىقتارىن انىقتاۋ تەتىكتەرىنىڭ بولماۋىندا جانە سايكەسىنشە، ناقتى سەكتور تاراپىنان ولاردىڭ ناتيجەلەرىنە سۇرانىستىڭ جوقتىعىندا جاتىر. قازاقستاندا زەرتتەۋشىلەردىڭ تەك 35%-ى وڭىرلەردە جۇمىس ىستەيدى، ال نەگىزگى عىلىمي كۇشتەر الماتى مەن استانادا شوعىرلانعان.

عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تەحنيكالىق كونسترۋكسيا جۇمىستارىن قارجىلاندىرۋدىڭ ەڭ كوپ كولەمى – بارلىق ىشكى شىعىنداردىڭ 66%-ى، باعدارلامالىق-نىسانالى جانە بازالىق قارجىلاندىرۋدىڭ 79%-ى، گرانتتىق قارجىلاندىرۋدىڭ 75%-ى بولىپ كەلەدى. مۇنداي تەڭگەرىمسىزدىك نەگىزىنەن ايماقتاردا ورنالاسقان عىلىم مەن ءوندىرىس اراسىنداعى الشاقتىقتىڭ كۇشەيۋىنە اكەلدى". 

وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن اكادەميا ءوز قىزمەتىندە ۇزدىك الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ، وبلىس اكىمدەرىنىڭ عىلىم جانە تەحنولوگيالار جونىندەگى وڭىرلىك كەڭەستەرىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس جەرگىلىكتى جەرلەردە قۇرىلاتىن جۇمىستاردىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىنە سۇيەنە وتىرىپ، عىلىم مەن يننوۆاسيالاردى جەرگىلىكتى دەڭگەيدە دامىتۋعا ءوزىنىڭ نازارىن اۋداراتىن بولادى. ولار جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ، وڭىرلىك عىلىمي ۇيىمداردىڭ، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جانە بيزنەس-قوعامداستىقتىڭ عىلىم مەن يننوۆاسيالاردى دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى قىزمەتىن ۇيلەستىرۋ ورتالىقتارىنا اينالۋى ءتيىس.

"ادىستەمەلىك باسشىلىقپەن قاتار ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى ولارعا تالداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، وڭىرلىك پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ باسىمدىقتارىن ايقىنداۋ، ءوڭىردىڭ يننوۆاسيالىق الەۋەتىن باعالاۋ، وڭىرلىك عىلىمي باعدارلامالاردى ورىنداۋ ءۇشىن ورتالىق عىلىمي ۇيىمداردىڭ عالىمدارىن تارتۋ، سونداي-اق ءبىلىمدى تاراتۋ جۇيەسىن دامىتۋ ارقىلى زەرتتەۋ قىزمەتىنىڭ ناتيجەلەرىن وندىرىسكە ەنگىزۋ جونىندەگى شارالار كەشەنىن ۇيىمداستىرۋ بولىگىندە جانە عىلىمي جەتىستىكتەردى كوممەرسيالاندىرۋدا پراكتيكالىق كومەك كورسەتەتىن بولادى. بۇدان باسقا، اكادەميا جەرگىلىكتى جەرلەردە ورتالىق عىلىمي ۇيىمدار فيليالدارىنىڭ جەلىسىن كەڭەيتۋ جانە بازادا ءىرى وڭىرلىك بيزنەس-قۇرىلىمدار عىلىمي-وندىرىستىك ورتالىقتار قۇرۋ ماسەلەلەرىن جان-جاقتى قولدايتىن بولادى". 

ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ كۇش-جىگەرى ءىرى ءپانارالىق عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلامالاردى ازىرلەۋ جانە ىسكە اسىرۋ ەسەبىنەن جاھاندىق سىن-قاتەرلەردىڭ اسەرىنەن تۋىندايتىن بار جانە بولاشاقتاعى پروبلەمالاردى جۇيەلى تۇردە شەشۋگە باعىتتالاتىن بولادى. ەڭ الدىمەن، بۇل سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ، كليماتتىڭ وزگەرۋى جاعدايىندا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ تۇراقتى دامۋى جانە ت.ب. ماسەلەلەردى شەشۋگە قاتىستى. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى بويىنشا جۇمىس باستالدى.

اقىلبەك كۇرىشبايەۆ تەك وسىنداي ناقتى جۇيەلى شارالار عانا وتاندىق عىلىمعا مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا عىلىمي قوعامداستىقتىڭ الدىنا قويعان مىندەتتەرىن تولىق كولەمدە ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى. 


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار