ونلاين وقۋدىڭ ولقىلىقتارى تۋرالى پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى ءى.جانسۇگىروۆ اتىنداعى №58 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ ديرەكتورى سامال بوتاحان قىزى ايتىپ بەردى.
...
ءبىرىنشىسى - ونلاين وقۋ كەزىندە ءمۇعالىمدى اسا قاجەت ەتپەي كەرەك اقپاراتتى وزدىگىنەن ىزدەنىپ وقۋعا بەيىمى بار وقۋشىلار. مۇنداي بالالارعا قاشىقتان وقۋ پايدالى بولدى. سەبەبى ءوزىنىڭ الەمىنە كىرىپ، قىزىق تاقىرىپتى زەرتتەۋگە مۇمكىنشىلىگى ارتتى. قازىرگى جاڭا وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ مەڭزەيتىنى دە ءمۇعالىم تەك باعىت-باعدار بەرۋشى. ال ءبىلىم الۋشى ارى قاراي ءپاندى تەك مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا عانا ەمەس، باسقا دا شەت مەملەكەتتەردىڭ سايتتارىنان وقىپ سالىستىرمالى تۇردە اناليز جاساۋعا داعدىلانۋى كەرەك. بۇل ارادا وقىتۋشى مەن وقۋشى اراسىندا تىكەلەي بايلانىس جوق دەگەن ءسوز ەمەس. مەكتەبىمىزدەگى 2600 بالانىڭ 20%-ى وسى وقۋشىلاردىڭ قاتارىنان تابىلدى.
ەكىنشىسى –
مۇنداي ادىسكە بۇرىن-سوڭدى ارنايى ازىرلەنىپ، بەيىمدەلمەگەن وقۋشىعا دا، وقىتۋشىعا دا بەيتانىس دۇنيە بولدى. باسىنا ءجاي تۇسكەندەي، ءابىرجىپ قالدى.
وعان قوسا وقىتۋشىدان اراقاشىقتىقتا وقۋ تەك بالانى عانا ەمەس اتا-اناسىن دا ۇلكەن سترەسكە الىپ كەلدى. ونلاين وقۋ كەزىندە ولقىلىقتار كوپ بايقالدى. 7ء-شى سىنىپقا ەندى كوشكەن وقۋشىلار ءۇشىن قيىن بولدى. سەبەبى، فيزيكا، حيميا سىندى تەحنيكالىق پاندەردى جاڭا مەڭگەرەيىن دەپ جاتقان بالاعا تۇسىنىكسىز جانە قيىن دۇنيە بولىپ كورىندى. سونداي-اق جازۋ ساباقتارىن كومپيۋتەر ارقىلى ورىنداعاندىقتان، ورفوگرافيا ءبىرشاما اقساڭداپ قالدى. قازىرگى ءبىزدىڭ مىندەت - سول كەزدە جىبەرىپ العان وقۋ شىعىندارىن جىلدام قالپىنا كەلتىرۋ.
شىنى كەرەك، ءبىز ءقازىر قيىن جاعدايدا تۇرمىز. ەكى جىلداي ونلاين رەجيمگە ۇيرەنىپ قالعان بالانى ءقازىر قايتا ءداستۇرلى وقۋ ۇدەرىسىنە الىپ كەلۋ وڭاي بولىپ تۇرعان جوق. سەبەبى ونلاين وقۋ بالانى جاتتاندى، قۇرعاق وقۋعا داعدىلاندىرىپ تاستاعاندىقتان، ونى قايتا بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ ءمۇعالىمنىڭ موينىندا تۇرعان ۇلكەن جۇك. ول ءۇشىن وقىتۋشى پەداگوگيكالىق جانە پسيحولوگيالىق تۇرعىدان بىلىكتى بولۋى ماڭىزدى.
«اۋىرعانىن جاسىرعان ولەدى» دەمەكشى، ءقازىر ءبىز بار ماسەلەنى اشىق ايتىپ، سونىمەن ۇزدىكسىز جۇمىس جاساپ كۇرەسۋىمىز كەرەك. مۇعالىمدەر كۇندە ساباقتان تىس بالالاردى الىپ قالىپ قوسىمشا ءبىلىم بەرۋدە. جانە ءار وقۋشى وزىڭە ۇنايتىن ءمۇعالىمدى تاڭداۋعا قۇقى بار.
ياعني، بۇل وقۋشىنىڭ وقۋعا دەگەن ىنتاسىن كۇشەيتەدى. ءوز كەزەگىندە، اكىمشىلىك ۇجىم ءار سىنىپتىڭ تەك ءبىلىم دەڭگەيىن عانا ەمەس، پسيحولوگيالىق احۋالىن، قاۋىپسىزدىك جاعدايىن باقىلاپ وتىرادى. ءبىر قىزىعى، ونلاين كەزىندە مەكتەپتىڭ ءبىلىم ساپاسى تۇسكەن جوق.
ال وفلاين رەجيمگە كوشكەننەن كەيىن ءبىلىم ساپاسى ءبىرشاما تۇسكەنى بايقالدى. ونىڭ سەبەبىن انىقتاعان كەزدە بالا تاپسىرما ورىنداۋ كەزىندە كومەكشى قۇرالداردى پايدالانعانى بەلگىلى بولدى. بالالار ءقازىر قايتا بەيىمدەلۋ كەزەڭىنەن ءوتىپ جاتىر. ءبىر توقسان بويى ءبىز ولارمەن ۇزدىكسىز جۇمىس جاساۋدامىز.
پسيحولوتاردىڭ ايتۋىنشا، وقۋشى ءوز ءۇيىن، ءوز بولمەسىن ساباق ورنى دەپ قابىلداي بەرمەيدى. ويتكەنى بالا مەكتەپكە كەلگەندە: «ساباق باستالدى» دەگەن سيگنال الادى، ءۇزىلىس قوڭىراۋىن ەستىگەندە: «ساباق ءبىتتى» دەپ قابىلدايدى. وقۋ بارىسىندا قوزعالىس، قيمىل-ارەكەت، الەۋمەتتىك بەلسەندىلىك تە وتە ماڭىزدى. بىر-بىرىمەن قارىم-قاتىناس جاساي وتىرىپ، بالالار ءوز بويىنداعى اقپاراتتى قابىلداۋ، يگەرۋ تۇستارىن كۇشەيتە تۇسەدى.
مەن ءوز تاجىريبەمدە اڭعارعانىم وقۋشىعا «مىنانى وقى، جاز» دەپ تاپسىرما بەرگەننەن گورى، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتا ءبىلۋى ودان دا ماڭىزدى. ياعني، ءتۇرلى مەكتەپ جوبالارىنا، وليمپيادالارعا قاتىستىرۋ كەرەك. ءقازىر بىزدە 15 ءتۇرلى جوبا قولعا الىنىپ تۇر: «ناۋكا ۆ شكولە»، «بولاشاق حيميك»، «كۆانتتىق مەحانيكا»، «اتيللا» دەگەن جوبالار ارقىلى بالانىڭ تەحنيكالىق پاندەرگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدامىز.
وقىتۋ پروسەسىندە توپتىق ديناميكا دەگەن تۇسىنىك بار، مۇندا پسيحولوگيالىق ىنتالاندىرۋ فاكتورلارى ەرەكشە تاسىلمەن جۇمىس ىستەيدى. ايتالىق، بالالار بىر-بىرىمەن جارىسۋى مۇمكىن نەمەسە ولار سىنىپتاستارىنىڭ الدىندا مەيلىنشە اقىلدى، قىزىقتى بولىپ كورىنگىسى كەلەدى. سودان دا توپ الدىندا، كوپشىلىك الدىندا تىرىسىپ باعۋ دەگەن ۇمتىلىس پايدا بولادى. بالانىڭ وقىپ، ءبىلىم الۋ موتيۆاسياسى ادەتتە توپ ىشىندە قالىپتاسۋى زاڭدى قۇبىلىس.
قاشىقتان وقۋ كەزىندە جۇمىستا جۇرگەن اتا-انا ۇيدە وتىرعان بالانىڭ ساباعىن بارىنشا باقىلاپ، قاداعالاي دا بەرمەيدى. وسىنىڭ سالدارىنان بالانىڭ ءتارتىبى دە تومەندەپ كەتكەن.
باۋىرجان مومىش ۇلى «تارتىپكە باعىنعان قۇل بولمايدى» دەمەكشى، بالاعا ءبىرىنشى جاقسى تاربيە بەرۋ كەرەك. ءقازىر ءبىلىم ءمينيسترى ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جوعالتىپ الماۋ ءۇشىن ساباق اراسىنداعى ۇزىلىستەردە وقۋشىلاردىڭ قارا دومبىرانى قولعا الىپ ءتۇرلى كۇيلەردى ورىنداۋى، ۇمىت بولىپ بارا جاتقان قازاق اندەرىن تىڭداۋى بەكەر جاساپ جاتقان دۇنيە ەمەس. سونداي-اق ابايدىڭ قارا سوزدەرىن، اقىنداردىڭ شىعارمالارىن وقىتىپ، وقۋشىلاردىڭ رۋحاني دۇنيەسىن بايىتۋعا ۇلكەن ءمان بەرۋىمىز – جارقىن بولاشاققا جاسالىپ وتىرعان ۇلكەن قادام. ءاربىر قازاق جاستارى ءون بويلارىندا ۇلتتىق نامىسىن جوعارى قويۋ كەرەك. ەلىمىزدىڭ بەيبىت اسپانىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازاق جاستارىنىڭ ءبىلىمدى بولۋى ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىمىزدى جۇمساپ جۇمىس جاسايمىز. ەل سەنىمىن، ءۇمىتىن اقتاۋ – جاستاردىڭ قولىندا.
