"ءۇش كۇننەن بەرى ءۇش نارسە ويىما ورالا بەردى. جۇرەكتە ساقتاماي، جۇرتپەن بولىسكەندى ءجون كوردىم… 1 - ۇلى ادامداردى اللا ۇلى عىپ جاراتادى. جاقسى ما، جامان با، عالىم با، زالىم با، زيالى ما، زياندى ما - ۇلى ادام ءبارىبىر تاريحتا ۇلى بوپ قالا بەرەدى. ىرىلەردىڭ ءىرى بوپ، مىقتىلاردىڭ مىقتى بوپ قالۋىنىڭ ەڭ ءبىرىنشى سەبەبى - ماقساتىنا ادال بوپ، پرينسيپىنەن قايتپاۋىندا. ءبىزدىڭ جاقسى بولساق تا، جامان بولساق تا ۇساق بولۋىمىزدىڭ، كوپ نارسە تىندىرا الماۋىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن سەبەبى - ماقساتىمىز ايقىن ەمەس، پرينسيپتەرىمىزدەن دە ءسات سايىن تايقىپ كەتۋىمىزدە… ماعاۋين اتامىز كەشە دە، بۇگىن دە ماقساتىن بەلگىلەپ العان سوڭ پرينسيپىنەن ءبىر تايعان جوق. ءبىز دە سونداي بولساق، ءبىراز جەرگە بارار ەدىك"، دەيدى مۇحامەدجان تازابەك.
"جاستاۋ كەزىندە قازاقتى سۇيگەن شىعار. كەيىن بىزدەن باس تارتى. ءبىرازىمىزدان جيىركەندى. قازاقتىڭ جازۋشىسى ەمەس، الەمنىڭ ويشىلى ەكەنىن ءتۇسىندى. قازاقتىڭ ۇلىسى ەمەس، ادامزاتتىڭ ءىرىسى ەكەنىنە سەندى. اقىرىندا بىزگە ءۇش تالاق ايتىپ، قايىرىلماي كەتتى… جارىسا ماقتاپ، جابىلا تەڭەۋ ىزدەپ، قان-سورپامىز شىعىپ جاتىر. ول ماعاۋينعا كوك تيىنعا دا كەرەك ەمەس. ول ماقتاماسا، ماقتانباسا جۇرە المايتىن قازاق قوعامى ءۇشىن، اينالامىز ءۇشىن ايتىلىپ جاتقان ادەتتەگى اڭگىمەمىز عانا… سەبەبى، ول بىزدەن باسىن الىپ قاشتى، كوبىمىزدى مەنسىنبەدى، ءبىرازىمىزدان قۇسقىسى كەلدى. شىندىعى سول. ءبىز مويىنداعىمىز كەلمەيدى. ارسالاڭدايمىز. اناسىنا جابىسقان تاستاندى بالاداي جاۋتەڭدەپ، ەتەگىنە جابىسامىز. ول كوزىنە دە ىلگەن جوق. شىعارمالارىن وقيمىز، تامسانامىز. ءبىز ءۇشىن جازعانداي مەيىرلەنەمىز. ءبىز ءۇشىن جازعان جوق. ءوزى ءۇشىن جازدى. ول تاريحتاعى شىن قازاقتى، تەكتى تۇرىكتى، بەكزات بولمىستى اڭسادى. بۇگىنگىلەردەن ءتۇڭىلدى. بىزدەن قاشتى. ءبىزدى ايادى.
ياعني، ماعاۋين تۇلعاسى - قازىرگى كوپ قازاقتىڭ اڭساعان مودەلى. وسىنداي بولسام عوي دەگەن ارمانىنىڭ كورىنىسى. دەمەك، كوپ قازاق ءوز ءىسىنىڭ مايتالمانى بولعاندى قالايدى، ۇلتتىق تاقىرىپتاردا جۇرگەندى دۇرىس سانايدى، شەتەلدە تۇرعاندى اڭسايدى، جات جەردە جان تاپسىرىپ، سوندا جەرلەنۋگە دە كەت ءارى ەمەس… راسىندا سولاي بولسا، “ەر تۋعان جەرىنە” دەگەن دە ماقالدىڭ مازمۇنى اۋىسا باستادى دەگەن ءسوز. بۇرىنعى ءىرى قازاقتاردىڭ ءولىمى، جەرلەنگەن جەرىنىڭ ءوزى - ماعىنا ارقالاپ، ۇلكەن ميسسيا اتقارىپ تۇراتىن.
تۋعان ۇلىڭ نەگە تۇرا قاشتى؟ ءبىز نەگە ءالى اسەر قۋىپ، ءسوز قۋىپ، داۋ قۋىپ ءجۇرمىز؟ نەگە سەنگەنىمىز سەرتتەن تايا بەرەدى؟ نەگە كۇتكەنىمىز كۇن استىنان شىقپاي قويادى؟ نەگە الدانا بەرەمىز؟ قايتسەك، ارمانعا جەتەمىز؟!" دەيدى مۇحامەدجان تازابەك.
قارالى حاباردى جازۋشىنىڭ ۇلى ەدىگە ماعاۋين جەلىدەگى پاراقشاسىندا جەتكىزدى.
ايتا كەتەيىك، مۇحتار مۇقان ۇلى ماعاۋين 1940 جىلى 2 اقپاندا سەمەي وبلىسىنىڭ شۇبارتاۋ اۋدانىندا تۋعان. 1962 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن، 1965 جىلى اسپيرانتۋراسىن بىتىرگەن. ەڭبەك جولى 1965 جىلدان باستالادى. «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، 1967 – 71 جج. «جازۋشى» باسپاسىندا باس رەداكتوردىڭ ورىنباسارى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىندا اعا عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ، سونىمەن قاتار ماسكەۋدە م.گوركيي اتىنداعى ادەبيەت ينستيتۋتىندا قازاق فولكلورى مەن قازاق ادەبيەتى تاريحى بويىنشا ارنايى لەكسيالىق كۋرستار جۇرگىزدى. 1983 – 84 جج. ەركىن شىعارماشىلىق جۇمىستا، 1984 – 86 جج. «جازۋشى» باسپاسىنىڭ باس رەداكتورى، 1987 جىلى ەركىن شىعارماشىلىق جۇمىس- تا، 1988 – 2006 جج. «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولدى.
باسپا ءسوز بەتىندە العاش رەت 1959 جىلى كورىندى. 60-جىلدارى نەگىزىنەن ادەبيەت زەرتتەۋشىسى رەتىندە تانىلدى. بۇدان سوڭعى كەزەڭدە كوركەم پروزاعا كوبىرەك دەن قويدى. شىعارمالارى ورىس تىلىنە اۋدارىلعان، شەتەل تىلدەرىندە باسىلعان. فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى (1967). قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ حاتشىسى. «الاساپىران» تاريحي رومان-ديلوگياسى ءۇشىن قازاق كسر-ىنىڭ اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعى بەرىلدى. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى (1984). تۇركيانىڭ حالىقارالىق «تۇرىك دۇنيەسىنە قىزمەت» سىيلىعىنىڭ يەگەرى (1997). «تارلان» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى (2002). قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى جازۋشىسى (2019).
