كورەرمەن زالىندا ينە شانشار ورىن بولماي، ءتىپتى قوسىمشا ورىندىقتار قويىلىپ جاتقانى تالانتتى پەرزەنتىنە دەگەن حالىق ىقىلاسىنىڭ جارقىن كورىنىسى بولدى. الماتى مەن استانا، اتىراۋدان ات ارىلتىپ جەتكەن ونەر جانە ادەبيەت مايتالماندارىنىڭ ىستىق لەبىزدەرى، قۇتتىقتاۋلارى مەن ءىليا اعامىزدىڭ اسەم اندەرىن شىرقاعان انشىلەردىڭ ورىنداۋشىلىق شەبەرلىكتەرىنە ريزا كوڭىلمەن بالقىدىق تا شالقىدىق.
الايدا ءان كەشى ءوتىپ جاتقان كەزدە كورەرمەندەر اراسىندا ماعان كورشى وتىرعان ءبىر اپامىز اڭگىمە اراسىندا جانىنا جايعاسقان ايەلگە وسى زالداعى ەلىمىزگە بەلگىلى ازاماتتاردى جۇزگە، رۋعا جىلىكتەپ ءبولدى دە وتىردى. كەنەتتەن مەنىڭ بەتىمە بارلاي ءبىر قارادى دا: «قاي جاقتىڭ تۋماسى بولاسىڭ؟» دەپ سۇرادى. «وسى شىمكەنتتەن، نەگىزى تولە بي اۋدانىنانمىن» دەگەن جاۋابىما الگى اپامىز: «كىشى جۇزگە قانداي دا ءبىر قاتىسىڭ بار ما؟» دەدى تاڭدانا قاراپ. «ەشقانداي قاتىسىم جوق. ءىليا اعامىز رۋدىڭ، ءجۇزدىڭ شەڭبەرىنە سىيمايتىن تۇلعا عوي»،- دەدىم اپامىزدىڭ سۇراعىنا كوڭىلىم تولماي. «يا، ونىڭ راس، بولىنگەندى ءبورى جەيدى»، – دەپ ءوزىنىڭ ورىنسىز سۇراعىن جۋىپ-شايعانسىدى. وسىندايدا، بۇكىل قازاقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان كومپوزيتور اعامىزدى رۋ-تايپاعا ءبولىپ، «جەكەشەلەندىرگىسى» كەلەتىندەرگە «قارنىڭ اشادى» ەكەن.
ەل ىشىندە كەزىندە لاۋازىمدى قىزمەت اتقارعان كەيبىر اعالارىمىز ءوز رۋىن ماداقتايتىن شەجىرە كىتاپ جازعىش بولىپ الدى ەمەس پە؟! ول كىسىلەردىڭ اڭگىمەسىن تىڭداساڭىز سول رۋدان اسقان مىقتى رۋ جوق ەكەن-اۋ دەپ ويلاپ قالاسىز. «ءوزىم» جانە «بوتەن» دەگەن ۇعىمنان شىعا المايتىن، جالپى قازاق دەگەن الەمگە بويلاپ كىرۋگە سانا-سەزىمى، وي-تۇيسىگى جەتپەيتىندەردىڭ كەسىرىنەن قانشاما ءبىلىمدى دە ىسكەر جاستارىمىز «بوتەن بالا» بولعاننان وسە الماي جۇرگەن جوق پا؟!
مۇسىلمان الەمىنە تىنىشتىق بەرمەۋگە تىرىساتىن ارام پيعىلدى ۇيىمدار وسى كەمشىلىكتەردى «ۇتىمدى» پايدالانا بىلۋدە. قازاقتىڭ ەڭ ءالسىز تۇسى جۇزگە، رۋعا بولىنەتىنىن ءبىلىپ العان ولار ءبىزدى دە ىشتەن ىرىتكىلەرى كەلەتىنىن نەگە تۇسىنبەيمىز؟ يسلامنىڭ ءبىز بۇرىن ەستىمەگەن اعىمدارىن تىقپالاپ، ءدىني شالا ساۋاتتى جاستاردى ۋلاپ جاتقانى از با؟ قابا ساقالى كىندىگىنە تۇسكەن جاپ-جاس جىگىتتەردەن بالا تۇگىلى ۇلكەندەر شوشيتىن دارەجەگە جەتتىك. جارىلقاۋشىلارىنىڭ ۋاعىزىنىڭ كۇشتىلىگى سونشالىق، قىسقا بالاق، ۇزىن ساقالدىلار ارامىزدا الشاڭ باسىپ ءجۇر. ولار ءتىپتى وزدەرىن «وزىق ويلىلارعا» جاتقىزاتىن دا سياقتى. وسىنداي ءبىر «عۇلامانىڭ» ورەسكەل ارەكەتىن كورىپ شوشىنعانىمىز بار. بىردە رامازان ايى بولعان سوڭ اۋىزاشار بەرگەن ءبىر ءىنىمىزدىڭ ۇيىنە كەلگەن قوناق «ناماز وقۋىم كەرەك» دەگەندە ارعى بولمەدە جايناماز جايۋلى تۇرعانىن ايتقانىمىزدا «جوق مەن ماشيناما بارىپ وقيمىن» دەپ ۇيدەن شىعىپ كەتتى. ءسال ۋاقىتتان كەيىن كەلگەن ول ءوز ۇستانىمىنداعى وي-پىكىرلەرىن ايتا باستادى. العاشىندا قازاق الفاۆيتىندە ارتىق ارىپتەر بارىنا، ەكىنشى كەزەكتە تەك اعىلشىنشا سويلەۋ كەرەك ەكەنىن، قازاقتىڭ ءتىلى مۇلدەم قاجەت ەمەستىگىن دالەلدەگىسى كەلدى. ەڭ سوڭىندا «سەندەر، شىمكەنتتىكتەر نەگە كوتەرىلىسكە شىقپايسىڭدار؟ ەركەك ەمەسسىڭدەر!» دەگەن سياقتى نامىسقا تيەر اۋىر سوزدەر ايتا باستاعاندا شىداي الماعان ءىنىم تارەلكەمەن الگى «عۇلامانىڭ» باسىنا ءبىر-اق ۇرىپ ۇيدەن قۋىپ شىققانى بار. وسى «وزىق ويلىلاردىڭ» ءبارى دەرلىك بازارلاردا ساۋدا-ساتتىقپەن اينالىسادى. بۇلارعا تابان استىندا مول قاراجات قايدان پايدا بولا كەتتى؟ بۇل دا ءبىر باسقالاردىڭ ولارعا دەگەن نارازىلىعىن، وشپەندىلىگىن وياتۋ ءۇشىن ادەيى جاسالىپ جاتقان جىمىسقى ساياسات بولۋى مۇمكىن عوي.
ەل تاۋەلسىزدىگىنە ءقاۋىپ توندىرەتىن ارام پيعىلدىلارعا قارسى بىرىگىپ، ەل بولىپ كۇرەسۋدىڭ ورنىنا ءوز رۋىمىزدى ماقتاۋدان، وزگەلەردى داتتاۋدان اسا المايتىن اۋرۋدان ايىعا الماي كەلە جاتقانىمىز جۇرەگىمدى سىزداتادى.
تورەحان ەرنازاروۆ
«رەيتينگ» گازەتى №32، 25 تامىز 2016 جىل
دەرەككوزى: rgmedia.kz
