«بۇل وتاندىق يننوۆاسيالىق ءونىمنىڭ وزگە وندىرۋشىلەردەن ارتىقشىلىعى، بىرىنشىدەن، كوپفۋنكسيالى، ءبىر مەزگىلدە 20-دان استام زەرتحانالىق جۇمىستاردى اتقارا الادى. ەكىنشىدەن، شاعىن ءارى ىڭعايلى، ونى كەز كەلگەن كابينەتتە قولدانا بەرۋگە بولادى. سونداي-اق زامان تالابىنا ساي ءبىرقاتار بالامالى ولشەۋ قۇرىلعىلارى سيفرلىق نۇسقاعا اۋىستىرىلعان»، – دەيدى جوبانىڭ باس ينجەنەرى – فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، دوسەنت مەرلان دوسبولايەۆ.
اپپاراتتىق-باعدارلامالىق يننوۆاسيالىق كەشەن ەلەكتر توعىنىڭ كەرنەۋىن ولشەۋ، كۇشىن ولشەۋ، توق كۇشىنىڭ كەرنەۋگە تاۋەلدىگىن انىقتاۋ، توق وتكىزگىشتەگى كەدەرگىنى ولشەۋ، وتكىزگىشتەردى پاراللەل جانە تىزبەكتەي جالعاۋ، ديودتى تىزبەككە قوسۋ، اۋىسپالى كەدەرگىنى انىقتاۋ سياقتى زەرتحانالىق جۇمىستاردى جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سوعان قاراماستان ونىڭ كولەمى نەبارى – 40ح30ح15 سم. كەشەن سىرتتان ەلەكتر كۇشىن الماي-اق دەربەس جۇمىس ىستەۋگە قابىلەتتى، اككۋمۋلياتورلىق باتارەيامەن جابدىقتالعان. تولىق زاريادتالعان باتارەيا كەمىندە 15 ساباق وتكىزۋگە جەتكىلىكتى. زەرتحانالىق كەشەننىڭ بازالىق جانە كەڭەيتىلگەن ەكى نۇسقاسى ازىرلەندى. كەڭەيتىلگەن نۇسقا بازالىق نۇسقانىڭ بارلىق قىزمەتتەرىن قامتيدى جانە ءبىرقاتار بىرەگەي جۇمىستاردى اتقارادى.
«اپپاراتتىق-باعدارلامالىق كەشەن لينۋكس بازاسىنداعى وپەراسيالىق جۇيە ورناتىلعان جالقىپلاتالىق 7 ديۋيمدىك مونيتورلى كومپيۋتەردىڭ جۇمىسىن تولىقتاي اتقارادى، سونداي-اق پايدالانۋشى ينتەرفەيسىمەن سايكەستەندىرىلىپ ارنايى ازىرلەنگەن باعدارلامامەن قامتاماسىز ەتىلگەن. كومپيۋتەر 12 بيتتىك انالوگتى-ساندىق تۇرلەندىرگىشكە قوسىلعان، ول توقتىڭ كۇشى 0-5ا شەگىندە، كەرنەۋى -20 - +20ۆ مولشەرىندەگى ولشەمگە مۇمكىندىك بەرەدى. ناقتى ۋاقىت رەجيمىندەگى باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ – توقتىڭ كەرنەۋى مەن كۇشىنە، جىلدام جانە ورتاشا قۋاتتىلىعىنا، ۆولت-امپەرنوي سيپاتتاماسىنا (ۆاس) قاراماستان ەسەپتەپ، مونيتورعا شىعارۋدى قامتاماسىز ەتەدى. سونداي-اق، دەربەس كومپيۋتەردەگى دەرەكتەرمەن الماسۋ، ىشكى نەمەسە سىرتقى جيناقتاعىشتان الىنعان ناتيجەلەردى جازىپ الۋ مۇمكىندىگى بار»، – دەپ تۇسىندىرەدى كەشەننىڭ تەحنيكالىق جاعدايىن جوبانىڭ كوممەرسيالىق مامانى اسقار جۇنىسبەكوۆ.
يننوۆاسيالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەكسپەريمەنتتىك جانە تەوريالىق فيزيكا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارى ءۇش جىل بويى تەر توكتى. اسقار جۇنىسبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، يننوۆاسيالىق اپپاراتتىق-باعدارلامالىق كەشەن ءالى سەريالى وندىرىسكە شىعارىلعان جوق. العاشقى پيلوتتىق ۇلگىدەگى بىرنەشە يننوۆاسيالىق قۇرال مەكتەپ وقۋشىلارىنا كورنەكى قۇرال رەتىندە ورتا-ارنايى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە بەرىلدى. الداعى ۋاقىتتا سەريالى وندىرىسكە شىعارىپ، شامامەن جىلىنا مىڭ داناسىن تۇتىنۋشىلارعا ۇسىنۋ جوسپاردا بار.
جوبا جەتەكشىسى – الەمدىك عىلىمي قاۋىمداستىقتا تانىمال عالىم، فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر ۇعا اكادەميگى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى تىلەكقابىل رامازانوۆ. جالپى جوبانىڭ جۇمىسىنا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ جەتى مامانى قاتىستى: باس ينجەنەر (كونسترۋكتور) – فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، دوسەنت مەرلان دوسبولايەۆ، كوممەرسيالاندىرۋ جونىندەگى مامان – اسقار جۇنىسبەكوۆ، جەتەكشى كونسترۋكتور – ەراسىل ەرلان ۇلى، كونسترۋكتور – اسان ءابدىراحمانوۆ، ينجەنەر-تەحنولوگ – ەلنۇر ەلەۋبايەۆ، ينجەنەر – ماقسات وراز. ولار – ەل عىلىمىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋدى ماقسات ەتىپ، ويلارىن ءىس جۇزىندە تابىستى جۇزەگە اسىرىپ كەلە جاتقان يننوۆاسيالىق عىلىمي جاڭالىقتاردىڭ اۆتورى، ونەرتاپقىش-فيزيكتەر.
جوبانىڭ باس كونسترۋكتورى دوسبولايەۆ مەرلان قىلىش ۇلى 2008 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان بەرى پلازما فيزيكاسى، نانوتەحنولوگيالار جانە كومپيۋتەرلىك فيزيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەر، ف.-م.ع.ك.، دوسەنت م.ق. دوسبولايەۆتىڭ اينالىسىپ جۇرگەن عىلىمي باعىتى، بۇگىنگى كۇنگى پلازما فيزيكاسىنىڭ جاڭا سالاسى – قاتتى يدەال ەمەس توزاڭدى پلازما فيزيكاسى. م.ق. دوسبولايەۆ ءال-فارابي اتىنداعى عىلىم جانە تەحنيكا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى (2015 ج.)، «جوو ۇزدىك وقىتۋشىسى – 2015» گرانتىنىڭ، «ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ ۇزدىك جاس عالىمى» ديپلومىنىڭ (2014 ج.) يەگەرى. ءۇش مارتە جاس جانە دارىندى عالىمدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك ستيپەنديانىڭ يەگەرى (2008 ج.، 2010 ج.، 2013 ج.)، ق ر Thomson Reuters دەرەكتەر بازالارى بويىنشا «عىلىم كوشباسشىسى» تاۋەلسىز سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى (2016 ج). بۇگىنگى كۇندە ونىڭ 160-قا جۋىق عىلىمي جۇمىستارى بار، سونىڭ ىشىندە يمپاكت-فاكتورلى Thomson Reuters بازاسىنىڭ جۋرنالىندا – 44 جۇمىسى جاريالانعان. م.ق. دوسبولايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن ازىرلەنگەن ءۇش ستۋدەنتتىك يننوۆاسيالىق جوبا قازاقستان كورمەلەرىندە جۇلدە الدى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ عىلىمي ينفراقۇرىلىمىنىڭ ستراتەگيالىق ماقساتى عىلىم، ءبىلىم جانە ءوندىرىستى بىرىكتىرۋ نەگىزىندە الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق ورتا مەن ەكونوميكا سالاسىن يننوۆاسيالىق دامىتۋ ءۇشىن مامانداردى قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلادى. ۋنيۆەرسيتەت جانىنداعى ەكسپەريمەنتتىك جانە تەوريالىق فيزيكا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى 1992 جىلى 10 اقپاندا قۇرىلعان. ينستيتۋت فيزيكانىڭ ءارتۇرلى سالاسىندا عىلىمي جانە عىلىمي-تەحنيكالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزەدى. قازاقستانداعى رەتسىز جارتىلاي وتكىزگىشتەردىڭ، حالكو-گەنيدتى شىنى تارىزدەس جارتىلاي وتكىزگىشتەردىڭ جانە امورفتىق نانوقۇرىلىمدىق الماز تارىزدەس كومىرتەكتىك جۇقا قابىقشالاردىڭ قاسيەتتەرىن فۋندامەنتالدى زەرتتەۋلەردىڭ نەگىزىن قالايدى.
ەكسپەريمەنتتىك جانە تەوريالىق فيزيكا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى جۇمىستارىنا فيزيكا سالاسىنداعى عالىمدار عانا ەمەس، سونداي-اق ماتەماتيكتەر، حيميكتەر، بيولوگتار، سوسيولوگتار، ت.ب. قاتىسادى. ينستيتۋت عالىمدارىنىڭ عىلىمي-زەرتتەۋلەرىنىڭ ناتيجەلەرى ناقتى ۇسىنىستاردا كورىنىس تاپتى. وعان عالىمداردىڭ يننوۆاسيالىق جوبالار بويىنشا حالىقارالىق كورمەلەرگە قاتىسۋى، العان اۆتورلىق كۋالىكتەرى مەن پاتەنتتەرى دالەل. قازىرگى ۋاقىتتا فاكۋلتەتتە تەوريالىق فيزيكا، جىلۋ فيزيكاسى مەن مولەكۋلالىق فيزيكا، فيزيكالىق ەلەكترونيكا، پلازما فيزيكاسى مەن حيمياسى ماماندىقتارى بويىنشا دوكتورلىق ديسسەرتاسيالاردى قورعايتىن مامانداندىرىلعان كەڭەستەر جۇمىس ىستەيدى.
www.kaznu.kz
