ۆەدومستۆو اقپاراتىنا سايكەس ەلىمىزدە قوقىس توگەتىن 3 مىڭعا جۋىق پوليگون بار. الايدا سولاردىڭ 20 پايىزى (630-ى) عانا مينيسترلىك بەكىتكەن سانيتارلى جانە ەكولوگيالىق تالاپتارعا جۇمىس جۇرگىزىپ وتىر. دەمەك، ەلىمىزدەگى 2400-گە جۋىق پوليگون تابيعاتتى تۇنشىقتىرىپ، قورشاعان ورتانى ۋلاپ وتىرعان دەگەن ءسوز.
ال، بۇل ماسەلەنى قالاي شەشەمىز؟
سايتىمىزعا پىكىر بىلدىرگەن ەكوبەلسەندى ايمان سەكسەن قىزىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا قوقىستى سورتتاۋ جانە وڭدەۋ ءوندىرىس شۇعىل جۇردە جولعا قويۋ قاجەت. ايتپەگەندە، كۇللى ەل قوقىس پوليگونىنا اينالۋى عاجاپ ەمەس. بەلسەندىنىڭ پىكىرىن ەكولوگيا مينيسترلىگى دە قۇپتاپ وتىر. ۆەدومستۆونىڭ ءمالىم ەتكەنىندەي ەلىمىزدەگى قوقىس وڭدەۋ ءوندىرىسىنىڭ ۇلەسى 20 پايىزدىڭ توڭىرەگىندە. سالاعا جاۋاپتى ماماندار الداعى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىشتى 25 پايىزعا دەيىن كوتەرۋگە جوسپارلاپ وتىر. ال 2050 جىلعا دەيىن قوقىس وڭدەۋدىڭ ۇلەسى 50 پايىزعا دەيىن وسەتىن بولادى.
بۇل قانشالىقتى جۇزەگە اساتىن شارۋا؟ ايتىلعان ءسوز، ايتىلعان جەرىندە قالىپ جۇرمەي مە؟
"بۇل كورسەتكىشكە قول جەتكىزۋ وسى باعىتتاعى جۇمىستى قوعام بولىپ تالاپ ەتۋىمىز قاجەت. وكىنىشكە وراي، ازاماتتاردىڭ كوپشىلىگى بۇل ماسەلەگە باس اۋىرتقىسى كەلمەيدى. قوقىستى ءۇي جانىنداعى جاشىككە توگۋ سالۋمەن عانا شەكتەلەدى. ونىڭ ەكولوگياعا قانشالىقتى زاردابىن تيگىزەتىنىن ويلانىپ جاتپايدى.
قوقىس توپىراقتى، سۋدى، تۇتاستاي العاندى تابيعاتتى تۇنشىقتىرادى. جاڭبىردىڭ سۋى قوقىستى ءشىرىتىپ، ودان بولىنگەن ۋلى زاتتار جەرگە سىڭەدى، ءارى قاراي سۋعا ارالاسادى"، – دەيدى ايمان سەكسەن قىزى.
قازاقستاندا قانداي قوقىستار وڭدەۋگە جاتادى؟ مينيسترلىك مالىمەتىنشە، بۇلاردىڭ قاتارىنا قۇرامىندا سىنابى بار شامدار، رەنگتگەن پلەنكاسى، كولىك اككۋمۋلياتورلار جانە باسقا دا تەحنيكانىڭ تۇرلەرى كىرەدى.
"وكىنىشكە وراي، ەلىمىزدە مەديسينالىق قالدىقتار، ترانسفورماتورداعى، راديو-ەلەكترونيكانىڭ قۇرامىنداعى سۇيىقتىقتار، قۇرىلىس ماتەريالدارى، جيھازدار، تەكستيل مۇلدە وڭدەلمەيدى. ولار سول كۇيىندە جەرگە ءسىڭىپ، توپىراقتى، جەر استى سۋلارىن لاستايدى. تۇرعىندار كەيبىر قوقىستى سۋعا اعىزا سالادى. قوقىسپەن كۇرەس قوعامي بەلسەندىلىكتى تالاپ ەتەدى.
ءاربىر ادام زاڭسىز قوقىس الاڭدارىن كوزى شالعان بولسا، قۇزىرلى ورگاندارعا دەرەۋ حابارلاسۋى ءتيىس. دامىعان ەلدەردە مۇندايعا جول بەرمەۋ ءۇشىن "گەوسەرۆيس" قىزمەتىن ويلاپ تاپقان. مۇنداي تەحنولوگياعا بىزدەر دە مۇحتاجبىز. ەلىمىزدە جىل سايىن 4،6 ملن تونناعا جۋىق قوقىس جينالادى. جىل سايىن قولدان جاسالعان "سۆالكىلەردىڭ" سانى وسكەن ۇستىنە ءوسىپ جاتىر. ەڭ ۇلكەن تۇيتكىل - قوقىس شىعاراتىن كومپانيالاردى باقىلايتىن ناقتى قۇرىلىمداردىڭ جوقتىڭ قاسى"، – دەيدى ەكوبەلسەندى.
ايمان سەكسەن قىزىنىڭ پىكىرىنشە بۇل ماسەلەدە ازاماتتاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى باس ورىندا. قوقىس شەلەگىنىڭ ىشىندە ءتۇرلى زاتتاردى بولەك-بولەك ورنالاساتىن مادەنيەت قالىپتاستىرۋ قاجەت. قوقىستى سورتتاۋ ءار پاتەر يەسىنەن باستالادى. بۇگىندە "ەكوNetwork" كومپانياسىنا جەتەكشىلىك ەتەتىن ايمان قوقىس ماسەلەسىندە نورۆەگيا سەكىلدى سكانديۆانيا مەملەكەتتەرىنەن ۇلگى الۋعا شاقىرىپ وتىر.
"ماسەلەن، شۆەسيادا پلاستيك ونىمدەردى قابىلدايتىن ارنايى اۆتوماتتار بار. پلاستيك بوتەلكەنى وتكىزگەنىڭ ءۇشىن از-مۇز اقشا سالاسىز. بۇل ءوز كەزەگىندە ادامنىڭ قوقىس سورتتاۋعا دەگەن قۇلشىنىسىن وياتادى. مۇنداي تاجىريبەنى ءبىزدىڭ ەلدە دە ەندىرۋگە بولار ەدى"، – دەيدى بەلسەندى.
