داريعا نازاربايەۆا ۆيسە-پرەمەر بولعالى بەرى بەلسەندى جۇمىس ىستەپ، قوعام نازارىن وزىنە اۋدارۋدا. بۇعان دەيىن ول جۇرتتىڭ ساناسىندا وپەرا ءانشىسى، بىلىكتى ماسس-مەديا مەنەدجەرى رەتىندە مىقتاپ تۇرىپ ورىن العان ەدى. ەندى ول كوز الدىمىزدا بىلىكتى ساياساتكەر، ىسكەر باسشىعا اينالىپ كەلەدى.

 

رەتروفەستيۆال ۇلتتىق رەڭك قاجەت

داريعا نۇرسۇلتان قىزىنىڭ قانشالىقتى دارىندى ءانشى بولعانىنا باعا بەرە المايمىن.  ءبىراق ماسس-مەديا سالاسىندا بىلىكتى  ۇيىمداستىرۋشى بولعانى ءسوزسىز. انشىلىككە قاتىستى ايتارىمىز. ول ەلىمىزدەگى ءىرى تەلەارنا «حابار» اگەنتتىگىنە جەتەكشىلىك جاساعان سوڭ، اينالاسىنداعىلاردىڭ ىقپالىمەن ساحناعا شىققان بولۋى كەرەك. ەگەر ول انشىلىكتىڭ سوڭىنا تۇسسە، بۇگىنگىدەي حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنبەس ەدى.

داريعا نازاربايەۆانىڭ ونەردە ءجۇرىپ تىندىرعان ماڭىزدى شارۋاسى رەتىندە جىل سايىن ءوتىپ تۇراتىن «الماتى – مەنىڭ العاشقى ماحابباتىم» رەتروفەستيۆالىن اتاۋعا بولادى.

ءبىر اتتەگەن-ايى اتالمىش ءان بايقاۋىندا ورىس پەن شەتەلدىڭ اندەرىنىڭ دەسى باسىم ءتۇسىپ جاتادى. الداعى ۋاقىتتا داريعا نۇرسۇلتان قىزى وسى بايقاۋعا ۇلتتىق رەڭك بەرسە ورىندى بولار ەدى. سونىمەن قاتار شەتەلدەن ءان شاقىرتۋعا شەكتەۋ سالۋدىڭ دا ءمانى زور. ويتكەنى، اتالمىش ءان بايقاۋى مەن داريعانىڭ ەسىمى ۇدايى قاتار اتالادى. وسى ءبىر بولماشى دۇنيەلەر بولاشاقتا داريعانىڭ ساياسي كارەراسىن كولەڭكە ءتۇسىرۋى مۇمكىن.

ەگەر ءبىزدىڭ ايتقان ۇسىنىستارىمىز نازارعا الىنسا، ۆيسە-پرەمەر بۇرىنعىدان بەتەر حالىقتىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنەرى حاق. بايقاۋدى دۇرىس باعىتقا باعىتتايتىن بولسا، داريعا حانىمنىڭ اتاق-ابىرويىن اسىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىنى ءسوزسىز.

 

اقپارات سالاسىنىڭ بىلىگىرى

قازىرگى ساياساتتا اقپارات سالاسىندا داريعا نۇرسۇلتانقىزىنداي زور تاجىريبە جيناعان ساياساتكەر كەمدە-كەم. ول نەگىزىن قالاعان «حابار» تەلەارناسى بۇگىندە مەملەكەتتىك ساياساتتى ناسيحاتتايتىن نەگىزگى بۇقارالىق اقپارات قۇرالىنا اينالىپ وتىر. ەگەر دە داريعا نازاربايەۆا ماسس-مەديا سالاسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتپاعاندا قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگى قازىرگى دەڭگەيگە كوتەرىلەر ما ەدى؟ ءبىر عانا «حابار» ارناسىنىڭ نەگىزىندە ءبىراز راديوستانسالار مەن باسىلىمدار پايدا بولعانىن بىلەمىز. بۇگىندە ولار ەلىمىزدىڭ اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ قىزى اقپارات مايدانىندا ءجۇرىپ قازاقستانداعى ساياسي ءپليۋراليزمنىڭ ورناۋىنا دا ءبىر كىسىدەي ۇلەس قوسقانىن ايتۋعا ءتيىسپىز.

 

داريعانىڭ ۇلكەن ساياساتتاعى ەكى جوباسى

كەيىپكەرىمىز اقپارات سالاسىن باسقارىپ، ساياسي جاعدايلاردان تىس قالدى دەپ ايتا المايمىز. ول ب ا ق سالاسىن تىزگىندەگەندە اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن ەكى ساياسي ءمانى زور ءىستى قولعا الدى. ءبىرىنشىسى، «اسار» پارتياسىن قۇردى. داريعا نازاربايەۆانىڭ ەلىمىزدىڭ ساياسي ومىرىنە بەلسەنە ارلاسۋى وسى كەزەڭدە باستالدى دەپ ايتقان ءجون شىعار. كەزىندە «اسار» پارتياسى ماڭىنا كوپتەگەن جاستاردى توپتاستىرىپ، ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ساياساتىنا قولداۋ بىلدىرگەنىن بىلەمىز.

كەيىننەن ەلىمىزدەگى ساياسي پارتيالاردىڭ باسىم بولىگى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىن قولداعاندىقتان، ولاردىڭ ءبارى قازىرگى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قاناتىنىڭ استىنا ءوتتى. سول كەزدە داريعا نۇرسۇلتان قىزى قۇبا جولدا بۇرا تارتپاي، ءوزىنىڭ ەلىمىزدەگى ساياسي اۋىزبىرلىكتى جاقتاۋشىلاردىڭ ءبىرى ەكەنىن ناقتى ىسپەن دالەلدەپ، ساياسي پارتيالاردىڭ بىرىگۋىن قۇپتادى.

وسى ءبىر كەزەڭدە كەيبىرەۋلەر مەملەكەت باسشىسىنىڭ قىزى ءوزىنىڭ ساياسي امبيسياسىن قوعامدىق-ساياسي ورتاعا اشىپ كورسەتەتىن كەز كەلدى دەپ جورامال جاساعان ەدى.  ءبىراق جاعداي ولاردىڭ كۇتكەنىندەي بولعان جوق. قايتا ول ەلدەگى ساياسي قىزۋدى باسىپ، قازاق قوعامىندا ساياسي تۇراقتىلىقتىڭ اسا قاجەت ەكەنىن ءتۇسىنىپ، ماڭىزدى شەشىم قابىلدادى.

داريعا نۇرسۇلتان قىزىنىڭ اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن ەكىنشى ءبىر ساياسي شاراسى «ەۋرازيالىق مەديا فورۋمدى» ۇيىمداستىرۋىن اتاپ ايتۋعا بولادى. بۇل شارا قازاقستاندى ايداي الەمگە تانىتقان ماڭىزى زور حالىقارالىق جيىنداردىڭ ءبىرى بولعانى داۋسىز.

ءىس-شارانىڭ حالىقارالىق ساياساتتاعى بەدەلىن ارتتىرۋعا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءوزى كەلىپ قاتىسۋى دا ونىڭ ابىرويىن اسىرا ءتۇستى. ارينە، «ەۋرازيالىق مەديا فورۋم» بارىسىندا ناقتى ساياسي شەشىمدەر قابىلدانباسا دا، حالىقارالىق ساياساتتا تالقىلانباي قوردالانىپ قالعان ماڭىزدى ماسەلەلەر جۋرناليستەر مەن بەلگىلى ساياساتكەرلەردىڭ كەڭىنەن تالقىلاپ، وزەكتى ماسەلەلەردىڭ كوبەسى سوككەنىنە كۋا بولدىق. وسىلايشا فورۋم جۋرناليستەر، ساراپشىلار جانە ساياساتكەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىن ەۋرازيا كەڭىستىگىندەگى ماڭىزدى باسقوسۋعا اينالعانى بەلگىلى.

مەديا فورۋمنىڭ مىنبەسىندە تاياۋ شىعىس، يراكتاعى ساياسي جاعدايلار جانە اۋعانستانداعى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى كەڭىنەن ءسوز بولعانى ەسىمىزدە. وسى ءىس-شارادان كەيىن قازاقستان ەىقۇ-عا ءتوراعالىق قىزمەتىن ءساتتى اتقارىپ، ءبىرقاتار حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ جيىندارىن استانا تورىندە وتكىزۋگە مۇمكىندىك الدى.

 

ماجىلىستەگى كەزەڭ

ارداعى ءبىراز ۇزىلىستەن كەيىن داريعا نازاربايەۆا ءوزىنىڭ ساياسي مانسابىن ماجىلىستە جالعاستىردى. ول ءماجىلىس ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە دەيىن كوتەرىلدى.

وتكەن شاقىرىلىمدا زاڭ شىعارۋشى ورگاندا وكتەمسىگەن ۇكىمەت مۇشەلەرىن تەزگە سالىپ، ورنىنا قوياتىن دەپۋتاتتار وتە از ەدى. ءوز كەزەگىندە داريعا نۇرسۇلتان قىزى ماجىلىستەگى جيىنداردىڭ شيراق وتۋىنە ءبىرشاما ۇلەس قوسقانىن بىلەمىز.

ول ءماجىلىس مىنبەسىن ءونىمدى پايدالانىپ، حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن وزەكتى ماسەلەلەردى ۇكىمەت مۇشەلەرىنە توتەسىنەن قويۋ ءىلدى. داريعا نازاربايەۆا دەپۋتاتتىق مانداتقا يە بولعالى بەرى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ءمانى زور تالاي ماسەلەلەردى كوتەردى.

ايتالىق، «جۇمىسپەن قامتۋ – 2020» باعدارلاماسى بويىنشا مەملەكەتتىڭ قىرۋار قارجىسى تەككە شاشىلۋىنا توسقاۋىل قويدى. كەزىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترلى بولعان ساليدات قايىربەكوۆا ءماجىلىس دەپۋتاتى تاراپىنان سىنعا ۇشىراپ جىلارمان كۇيگە تۇسكەنى دە ەسىمىزدە.

بۇدان باسقا داريعا نۇرسۇلتان قىزى رەفورمادان كوز اشپاعان ءبىلىم سالاسىن دا سىنعا الىپ، سەرەسىپ تۇرعان سەڭگە قوزعاۋ سالدى. بەلسەندى دەپۋتات ءماجىلىس مىنبەسىنەن حالىقتىڭ ارىز-ارمانىن ايتۋداي-اق ايتتى.

بۇگىندە ول ءوزى كوتەرگەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى تولىق شەشەتىن مۇمكىندىككە يە بولىپ وتىر. ونىڭ كەز كەلگەن الەۋمەتتىك ماسەلەنىڭ كوتەرىپ، ونىڭ وڭ باعىتتا شەشۋگە ىقپال ەتەتىن الەۋەتى تولىق جەتەدى. سوندىقتان داريعاعا حالىقتىڭ ارتىپ وتىرعان سەنىمى زور.

نۇرلان جۇماحان