دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، UTC+5 بەلدەۋىنە كوشۋ تابيعي كۇن سيكلى مەن ەلدىڭ گەوگرا­فيالىق جاعدايىنا ساي كەلەدى، بيولوگيالىق ىرعاققا، دەن­­ساۋلىققا جاقسى اسەر ەتەدى. جا­­قىندا ساۋدا جانە ينتەگرا­سيا مينيسترلىگى UTC+5 بەلدەۋىندە قالۋ كەرەكتىگىن، ۋاقىتتىڭ وزگەرۋى دەنساۋلىققا، ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ شىعىنىنا اسەر ەتپە­گەنىن ءمالىم ەتتى. بيىل جىل باسىنان بەرى ادام باسىنا شاققانداعى ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ كولەمى بىلتىرمەن سالىستىرعاندا تومەندەگەنى بايقالعان. ۇكىمەت وتىرىسىندا ساۋدا جانە ينتەگراسيا ءمينيسترى ارمان شاققالييەۆ UTC+5 بەلدەۋى ەل تۇرعىندارىنا ەڭ وڭتايلى جاع­داي ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

"1930-1931 جىلدارى ەل اۋما­عى­نىڭ كوپ بولىگى بەسىنشى ۋاقىت بەلدەۋىندە بولعانىنا قاراماستان، UTC+6 بەلدەۋى دەكرەتتىك ۋاقىتتى پايدالانۋ ارقىلى ەنگىزىلدى. جالپى، كەڭەستىك كەزەڭدە ەلىمىزدە كوماندالىق-جوسپارلى ەكونوميكا مۇددەسى ءۇشىن تابيعي ۋاقىت بەلدەۋى بۇيرىق تارتىبىمەن سەگىز رەت وزگەردى. ناتيجەسىندە، تابيعي سيكلگە سايكەس كەلمەيتىن ۋاقىت بەل­دەۋلەرىندە تۇردىق. سول تۇر­عىدا UTC+5 ەلىمىزگە جاڭا بەل­دەۋ نەمەسە تىڭ تاجىريبە ەمەس، شىن مانىندە تاريحي نەگىزدەلگەن ۋاقىتقا ورالۋ"، دەدى مينيستر.

ۋاقىت بەلدەۋىنە قاتىستى دەرەكتەردى زەرتتەپ جۇرگەن قول­دان­بالى حرونوبيولوگيا مامانى بولات نۇرقوجايەۆ ۋاقىت تەك تاڭنىڭ اتۋى، كۇننىڭ باتۋىمەن ولشەنبەيتىنىن ايتادى. سەبەبى كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى تابيعي قۇبىلىس، جىل بويى الماسىپ، وزگە­ءرىس­كە ۇشىرايدى.

"ءبىز كۇن مەن ءتۇننىڭ جيىلىگىنە ساعات ءتىلىن قانشا جىلجىتساق تا ارالاسا المايمىز. سوندىقتان ۋاقىت ولشەمى تاڭنىڭ اتۋىمەن تىرشىلىك ەتۋگە ءتيىس. ياعني تاڭەرتەڭ كۇن جارىق، كەشتە قاراڭعىلاۋ بولعانى ادامعا فيزيولوگيالىق جاعىنان ءتيىمدى ءارى ءتۇرمىس-تىر­شىلىككە قولايلى. ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىنە قاتىستى دالەل-دايەكسىز اڭگىمەلەر ايتىلىپ ءجۇر. سۋبەكتيۆتى پىكىر كوپ. سونىڭ ءبىرى – ەلدىڭ شىعىسىنداعى وبلىس­تار ەلدىڭ باتىسىنداعى ۋاقىتقا اۋىستى دەپ قاتە ويلايتىندار بار. انىعىندا ولاي ەمەس، شىعىس قازاق­ستان وبلىسىنداعى ولكەلەر ءوزىنىڭ اۋەلدەگى ۋاقىتتىق بەلدەۋىنە قايتارىلدى. شىنتۋايتىنا كەل­­­گەندە، جۇرتتىڭ كوبى كەش­قۇ­رىم كۇن جارىق بولعانىن قا­لاي­­دى. جازدىگۇنى سەرۋەندەپ، ۋا­قىت وتكىزگىسى كەلەدى. ءبىراق كەش ۇيىق­­تاۋدىڭ اعزاعا زيان ەكەنىن تۇسىنبەيدى. باسقا-باسقا، بالالاردىڭ دەنساۋلىعىنا تاڭ اتقاننان كەيىن بارىپ ۇيقىدان ويانۋ ماڭىزدى. مۇنى ويدان شىعارىپ وتىرعانىمىز جوق، مەديسينا سولاي دەيدى. ءتۇننىڭ ەرتە كەلۋى ادام­­داردى ەرتە جاتۋعا، ەرتە تۇ­رۋعا قالىپتاستىرادى. ءبىز بۇرىن سودان اۋىتقىپ كەتكەن ەدىك، قا­ءزىر بار­لىعى قالپىنا كەلىپ وتىر"، – دەيدى ول.

ب.نۇرقوجايەۆ كوپشىلىكتىڭ "بالالار ساباقتان قاس قارايا قايتادى" دەگەن پىكىرىنە قاتىستى دا ءوز ويىن ايتتى.

"بالالاردىڭ ساباعى سەگىزدە باستالسا، ەرەسەكتەر جۇمىسقا توعىزدا بارادى. ەرەسەكتەردىڭ وزىنە سەگىزدە جۇمىسقا بارۋ قيىن. قازىرگى UTC+5 ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىندە ساباققا سەگىزدە بارىپ جۇرگەن بالالار بۇرىن تاڭعى جەتىدە باراتىن. جەتىدە ساباققا بارۋ ءۇشىن ولار شامامەن 6.00-دە نەمەسە 5.30-دا ويانىپ كەلگەن. ياعني بالالار فيزيولوگيالىق تۇرعىدا قانشا ەرتە جاتسا دا ەرتە ويانا قويۋى قيىن. ۋاقىت بەلدەۋىنىڭ ءار ايماقتا ءارتۇرلى بولۋى دەنساۋلىققا زيان ەكەنى دالەلدەنگەن. سوندىقتان ءبىز قالاي دەگەندە دە تابيعاتتىڭ ۋاقىتىنا بەيىمدەلۋىمىز كەرەك"، – دەپ تۇيىندەدى ب. نۇرقوجايەۆ.

گەنەتيكا جانە فيزيولو­گيا ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىز­مەت­كەرى، بيولوگيا عىلىم­دا­رى­نىڭ كانديداتى اسقار قالەكەشوۆ تا­بيعي ۋاقىت بەلدەۋىن­­دە كەش ەرتە باتاتىنىن ايتادى. ول ءقازىر "مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ پسيحو­فيزيولوگيالىق جاعدايىنا اكىم­شىلىك ۋاقىت پەن الەۋمەتتىك فاك­تورلاردىڭ اسەرى" دەگەن جوبا اياسىندا تاقىرىپتى تەرەڭ زەرتتەۋ­گە كىرىسكەن.

"اتىراۋدا 7.45-تە دالا تاس قاراڭ­عى. بالالار سول ۋاقىتتا ساباققا كەتىپ بارادى. الماتىدا ءدال وسى ۋاقىتتا بالالار كۇننىڭ جارىعىمەن مەكتەپكە بارادى. ال كەشتىڭ باتۋى قاي جەردە دە تابيعي ۋاقىتتان ەرتە جۇرەدى. مىسالى، اۋستريا، ماجارستاندا 16.30-دا قاراڭعى تۇسەدى. بىزدە، وكىنىشكە قاراي، مۇنى كوبى ۇعىنا بەرمەيدى. جالپى، ەلدىڭ شىعىسى UTC+6 ۋاقىت بەلدەۋىندە جاتىر. وندا تۇرعىنداردىڭ سانى از. ەلدىڭ ورتالىعىنا دەيىنگى ايماقتار UTC +5، ورتالىقتان باتىسقا دەيىنگى ارالىق UTC +4، ورال قالاسىنىڭ بىرنەشە اۋىلى UTC+3 ۋاقىت بەلدەۋىندە جاتىر. ءتىپتى بولماسا، كەشى تىم ەرتە باتاتىن ايماقتاردا جۇمىس ۋاقىتىن ءبىر ساعات، جارتى ساعاتقا الماستىرۋعا بولادى. مىسالى، شىعىس قازاقستانداعى كەيبىر اۋىلداردا كۇندەلىكتى شارۋانى ەرتە، ال باتىس قازاقستاندا كەش باستاۋعا جەرگىلىكتى اكىمدىكپەن كەلىسىپ وتىرىپ مۇمكىندىك بەرسە شىعىستاعى كەيبىر اۋىلدىڭ تۇرعىندارى جۇمىسقا سەگىزدە بارىپ، بەستە قايتار ەدى. ال باسقا وڭىرلەر ءوزىنىڭ تابيعي ۋاقىت بەلدەۋىندە جاتىر"، – دەيدى اسقار قالەكەشوۆ.

"Amanat" پارتياسىنىڭ ءتوراعاسى ەرلان قوشانوۆ ۇكىمەت مۇشە­­­لەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن فراك­سيانىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىنە قاتىس­تى عىلىمي زەرتتەۋ جۇمى­سىن كەلەر جىلعى ناۋرىزعا دەيىن اياقتاۋدى ۇسىندى. ءماجىلىس سپيكەرى ۋاقىت بەلدەۋىن وزگەرتۋ قوعامدا ءجيى تالقىلاناتىن تاقى­رىپتىڭ ءبىرى بولعان سوڭ، شەشىمدى الدىن الا ەگجەي-تەگجەي تالداپ، تالقىلاپ بارىپ قابىلداۋ كەرەگىن ايتتى. قازىردە زەرتتەۋ جۇمىستارى مەن اقپاراتتاندىرۋ ساياساتى قاتار ءجۇرىپ جاتىر. ءبىز دە عالىمدار، ماماندار تيىمدىلىگىن راستاعان ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋى بارلىق جاعىنان ىڭعايلى بولسا ەكەن دەيمىز.