بۇل ساۋالعا NV.kz سايتىنا بەرگەن سۇقباتىندا جۇقپالى اۋرۋلار جونىندەگى مامان-كونسۋلتانت، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، اكادەميك، جوعارى ساناتتى دارىگەر عاليا قابىل قىزى جۇمانبايەۆا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە جاۋاپ بەرگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا بۇل ۆيرۋس ەكى جولمەن تارالۋدا.
- ەڭ بىرىنشىسىندە ول ادام اعزاسىنىڭ تىنىس جولىنا تۇسەدى. ول بىردەن مىنەز كورسەتپەيدى، ءوزىنىڭ جاسىرىن ماقساتىن ادامنىڭ گاز الماسۋ شەكاراسىندا جۇزەگە اسىرادى، سول جەردە ناۋقاستىڭ قانىن وتتەگىمەن قانىقتىرۋعا كەدەرگى بولاتىن ميكروترومب تۋدىرادى. وسىعان بايلانىستى ساتۋراسيا تومەندەيدى. ۆيرۋستى بولاشاق ناۋقاس جۇتىپ تا قويۋى مۇمكىن. وندايدا ۆيرۋس اسقازان-ىشەك جولىنا تۇسەدى، ەگەر ول اسقازاننىڭ قىشقىل توسقاۋىلىنان وتسە، اششى ىشەك ارقىلى جۇرەدى.
ال ىشەك جۇقا، سوندىقتان ول ەپيتەليي جاسۋشالارى ارقىلى قان اينالىمى جۇيەسىنە تۇسەدى، ءسويتىپ ادامدا قالتىراۋ نەمەسە دەنەسىن قىزدىرا باستايدى. ول، اينالىپ كەلگەندە، قان اينالىم جۇيەسىندەگى كوپتەگەن مۇشەلەردىڭ جۇمىسىنىڭ بۇزىلۋىنا اكەلىپ سوعادى: بۇيرەكتىڭ زاقىمدانۋى، ءزار شىعارۋ مەن دەگيدراتاسيانىڭ جوعارىلاۋى، نەمەسە، كەرىسىنشە، ءىسىنۋ دەگەندەي. سول سەكىلدى ۆيرۋس اسقازانعا تۇسكەندە ۇيقى بەزىنە اسەر ەتۋى مۇمكىن، مۇندايدا ناۋقاستا قۇسۋ، ديارەيا جانە تابەتتىڭ جوعالۋى بولادى. ۆيرۋس زاقىمدايتىن نارسەسىن زاقىمداپ كەلىپ، ونىڭ اقىرعى تىرناعىنا ىلىنەتىن شەگى - جۇرەك-قانتامىر جۇيەسى: ول تامىرلاردىڭ ەندوتەلياسىن زاقىمدايدى، دەمەك، ينفاركت، ينسۋلت جانە ت.ب، - دەپ ءتۇسىندىردى پروفەسسور.
جۇمانبايەۆانىڭ پايىمداۋىنشا، ۆيرۋسقا قارسى ەڭ ءتيىمدى قورعانىس - بۇل ءبىزدىڭ يممۋنيتەتىمىز.
- ماسكا تۋرالى پىكىر ءارالۋان. ءبىراق كوپ بار جەردە مىندەتتى تۇردە ماسكا كيۋ كەرەك. ويتكەنى ۆيرۋس مۇرىن مەن اۋىز ارقىلى ەنەدى عوي، - دەپ جالعاستىرادى ءوز ءسوزىن دارىگەر.
دارىگەر سىرتتان قانداي دا ءبىر كومەكتى كۇتۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتادى.
- وزىڭىزگە عانا ارقا سۇيەي الاسىز، باسقا ەشكىمگە ەمەس. جىلدام جانە قارقىندى تۇردە ەمدەلۋ كەرەك، سىرتتان قانداي دا ءبىر كومەك كۇتۋدىڭ قاجەتى جوق، ۆيرۋستىڭ شابۋىلىن الدىن-الا بولجاپ، ودان 3 قادام الدا بولىپ وتىرۋىڭىز كەرەك. پنيەۆمونيا ءىس جۇزىندە بەلگىسى، دەنە قىزۋى، جوتەلى جوق، قانداي دا ءبىر اۋرىرسىنۋسىز دا بولا بەرەدى، ەگەر كت-دا وكپەنىڭ زاقىمدانۋىنىڭ 60 پايىز ەكەنى انىقتالسا، وندا بارلىق تەراپيەۆتىك شارالار كەشەنىن قابىلداۋ كەرەك بولادى، - دەيدى دارىگەر.
ونىڭ بولجامىنا سايكەس، ەپيدەميا بۇكىل حالىق ىندەتتى جۇقتىرعان كەزدە اياقتالادى.
- تۇقىمدىق يممۋنيتەت 70% جەتكەن كەزدە، ياعني ەلدىڭ بارلىق دەرلىك تۇرعىندارى ۆيرۋستى جۇقتىرسا، ەپيدەميا توقتايدى. ءبىراق ەلدىڭ بارىندە يممۋنيتەتى بار بولا بەرمەيتىنىن ەسكەرسەك، ول دا تۇراقتى جاعداي ەمەس، ياعني ەپيدەميا توقتاعانىمەن ول ۇزاققا سوزىلماۋى مۇمكىن، ويتكەنى ادام يممۋنيتەتىم رنق بار ۆيرۋستىڭ مۋتاسيالارىنا بەيىمدەلىپ ۇلگەرمەۋى مۇمكىن، سوندىقتان شامامەن 3 ايدان كەيىن ىندەت قايتا ءورشيدى، ادامدار قايتالاپ اۋرۋى مۇمكىن، سالدارىنان تاعى ءبىر كارانتينگە قايتا ورالامىز. سەبەبى ادام بويىندا اۋرۋعا قارسى پايدا بولعان يممۋنيتەت ورتا ەسەپپەن 3 اي ساقتالىپ، ودان كەيىن ءوز كۇشىن جويادى، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلايدى مامان.
