"ول تۋرالى پىكىرىم جوعارى. دەسە دە، ونىڭ تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىنداعى ءرولى تۋرالى شىنايى، ساۋاتتى پىكىر ءالى كۇنگە ايتىلعان جوق. ءبارى شەتىنەن ماقتاۋ. جالپى بىزدە ءبارى ماقتاۋ. ءبارى تۇلعا. بىزدە بەلگەردەن باسقاسىنىڭ ءبارى تۇلعا.
ال نازاربايەۆ ماقتاۋعا كەندە ەمەس.
بولاشاق ۇرپاق نازاربايەۆ تۋرالى ءادىل باعانى مەنىڭ شىعارمالارىمنان عانا تابۋى مۇمكىن. كەمشىلىگى بولۋى مۇمكىن، ءبىراق جاعىمپازدانۋ، وتىرىگى بولمايدى. ونىڭ ءبىرازى كۇندەلىكتەرىمدە ايتىلعان"، – دەگەن ەدى جازۋشى "ايقىن" باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا.
سول سۇحباتتاعى گەر-اعانىڭ كەسەك - كەسەك ويلارىن وقىرمانىمىزعا ىقشامداپ ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
بۇل زيالى – قاي زيالى؟
قايشىلىقتارعا باستايتىن كەز كەلگەن ىس-ارەكەتتىڭ الدىن الۋ، ەسكەرتۋ دە زيالىنىڭ مىندەتى ەدى. بىزدە ءقازىر ول جوق. مەن مۇنى نەگە ايتىپ وتىرمىن؟ Cەبەبى، مەندە وتكەن عاسىردىڭ الپىسىنشى جىلدارىندا ءومىر سۇرگەن قازاقتىڭ زيالىلارى مەن بۇگىنگى زيالىلاردىڭ كەلبەتىن سالىستىرۋ مۇمكىندىگى بار.
ال ولاردىڭ اراسى – جەر مەن كوكتەي. مەن بۇل جەردە ءسابيت پەن عابيت، سىربايلاردىڭ كوزى ءتىرى كەزىن ايتىپ تۇرمىن. ۇلى مۇحاڭمەن ارالاسپاسام دا، كوءزىن كورىپ، ءدارىسىن تىڭدادىم.
مەن تانىعان، مەن بىلگەن زيالى قاۋىمدا جىبەكتەي ەسىلىپ تۇرعان بەكزاتتىق بولدى.
انىعى، بيلىك وتكىنشى دۇنيە دە، ال ادەبيەت، مادەنيەت، فيلوسوفيا ماڭگىلىك ەسكىرمەيتىن قۇندىلىقتار. وسى ۇعىم بىزدە جوق. ءبىزدىڭ اقىن-جازۋشىلاردىڭ كوبىسى ۋاقىتشا اكىمدەردىڭ الدىندا وزدەرىن تومەن ۇستايدى، باعاسىن تىم ارزانداتىپ الادى. مەنىڭ ىزامدى كەلتىرەتىنى سول.
ولجاس جايلى
گەر-اعا بۇدان بولەك ولجاس سۇلەيمەنوۆ تە ءسوز ەتكەن سول سۇحباتىندا.
"ولجاس ۇلتتىق تامىردان قول ءۇزىپ كەتكەندەي كورىنەدى. بۇل – حح- ححI عاسىردىڭ قاسىرەتى. بۇل قازاقتىڭ عانا قاسىرەتى ەمەس، مۇنداي نەمىستە دە، ەۆرەيدە دە بار. بۇل، اسىرەسە، تمد ەلدەرى نەمىستەرىنە ءتان قاسىرەت.
مەن انا تىلىندە سويلەۋدەن باس تارتقانداردى، انا ءتىلىن ۇيرەنۋگە ىقىلاس تانىتپاعانداردىڭ ءبارىن ۇلتتىق تامىردان قول ءۇزىپ كەتكەندەر دەپ باعالايمىن.
بۇل – ادام ءۇشىن تراگەديا. ولاردى مەن سىنامايمىن، تابالامايمىن، تەك ايايمىن...
اۋەزوۆتى الىڭىز. ءتىل قانداي، وي قانداي، تەرەڭدىك قانداي... ۇلتتىق تامىردان قول ءۇزىپ العانداردىڭ كەمشىلىگى ءار جەردەن كورىنىپ تۇرادى. ولار اباي سيپاتتاپ كەتكەن تولىق ەمەس ادامدار توبىنا جاتادى، – دەيدى بەلگەر.
قازاق حاقىندا
ءبىز تۋرالى، قازاق تۋرالى بەلگەر بىلاي دەگەن:
"قازاقتى ايتقاندا، ءوزىمنىڭ نەمىسىم ەسكە تۇسەدى. گەرمانياداعى ەمەس، تمد ەلدەءرىندەگى نەمىستەر.
قازاقتىڭ باسىنداعى تراگەديا تمد نەمىستەرىندە دە بار.
ءتىل ماسەلەسى، ورىستانىپ كەتكەندىگى، تەگىنەن، ءتىلى مەن دىلىنەن اجىراپ، الىستاپ بارا جاتقاندىعى ەكى ۇلتقا دا ورتاق ءقاسىرەت.
قازاقتىڭ بۇگىنگى كەمشىلىگىن ءسىز دە ءبىلىپ وتىرسىز. قازاق بارلىق سالادا تويشىل بولىپ بارادى. باسى ارتىق مال شاشۋ – ناعىز داراقىلىقتىڭ كوكەسى. مۇنى اباي ايتىپ كەتكەن.
حالىققا باردى ايتۋ كەرەك. حالىققا «سىرتقى قارىزىڭ 134 ملرد اقش دوللارىنا جەتتى، بەلىڭدى بەكەم بۋىپ ءجۇر» دەۋ كەرەك. حالىق سول كەزدە شيرىعادى. شيرىعۋ بار جەردە ءوسۋ بار. بىزگە توقمەيىلسۋگە، بوساڭسۋعا بولمايدى. وز-وزىنە كوڭىلى تولعان كۇنى ادام بالاسى وسۋگە ەمەس، وشۋگە بەت الادى.
ءبىز ءقازىر حالىقتى وتىرىك سويلەۋگە بەيىمدەپ جاتىرمىز.
حالىق ءوز قيالىنا ءوزى سەنىپ، بوساڭسي باستادى. كىمدى الدايمىز؟ قازاقتىڭ وياناتىن كەزى كەلدى.
قازاقتىڭ قۋلىعى...
اينالامداعى جىگىتتەر، مەن سياقتى شالدار ماعان قوڭىراۋ شالىپ، تاقىرىپ بەرەدى. وزدەرى سولاي ويلاي تۇرا، مەنى الدىنا سالادى دا، وزدەرى تاسادا قالادى. قازاقتىڭ قۋلىعى سوندا.
«سەنەن باسقا ەشكىم شىندىقتى ايتا المايدى» دەپ ماقتاپ-ماقتاپ، استىما قىرىق قابات كوپشىك سالىپ كەتەدى.
ولار مەنىڭ باسقا ۇلتتىڭ ادامى ەكەءنىمدى، نەمىستىڭ وردەنىن العانىمدى، جاسىمنىڭ كەلىپ قالعانىن، جالعىز قىزىمنىڭ ماسكەۋدە جۇرگەنىن ەسىمە سالىپ: «سەن قورقاتىن ەشتەڭە جوق. ساعان نە ىستەي الادى؟ ءبىزدىڭ بالالارىمىز بار، ولاردىڭ مانسابى بار، ءبىز ولاردىڭ بولاشاعىن ويلاۋىمىز كەرەك» دەپ مەنى الدىنا سالىپ، ايتاقتايتىندار دا بار.
دايىنداعان، دۋمان بىقاي
