"عاسىردان دا ۇزاق كۇن" رومانىن جازاردا ماڭگۇرت تاقىرىبىن ۇڭىلە زەرتتەدىم. بالا كۇنىمىزدە ءجون-جوسىقتى بىلمەيتىن بىرەۋلەرگە: "ەي، ماڭگۇرتسىڭ بە ءوزىڭ؟"- دەپ جاتقاندى قۇلاعىمىزبەن تالاي ەستىدىك. ادامنىڭ ماڭگۇرتكە قالاي اينالاتىنىن بىلمەسەك تە، سۇيەگىڭنەن وتەر اۋىر ءسوز ەكەنىن سەزۋشى ەدىك.
وسى ماڭگۇرتتىك تۋرالى العاشقى دەرەكتەردىڭ ءبىرى وسىدان ون عاسىر بۇرىن جىرلانىپ. قىرعىز حالقىنىڭ ەرلىك پەن ەلدىك ەنسيكلوپەدياسىنا اينالعان "ماناس" ەپوسىندا كەزدەسەدى. وندا بالا ماناستىڭ تەنتەكتىگى مەن شىداس بەرمەس كۇشىنەن قورىققان قالماقتار، ونى ماڭگۇرت ەتىپ جىبەرەيىك دەپ، ءۋاج بايلاسقانى بىلايشا جىرلانادى:
بالانى ۇستاپ الالىق،
باسىنا شىرە سالالىق،
ۇيگە الىپ بارىپ قينالىق،
التى اعايىن قالماقتىڭ
اياق-باسىن جينالىق.
الپىسىنشى جىلداردىڭ ىشىندە عوي دەيمىن، اتاقتى ساياقباي قارالايەۆتان ماڭگۇرت پەن شىرەنىڭ ماعىناسىن سۇراعانىم بار.
سوندا ءقادىرلى قاريا ءبىراز ويلانىپ وتىرىپ، اڭگىمەسىن باستاعان:
- ەرتەلە، قالماق پەن قىرعىز شاپقىنشىلىعى تۇسىندا، ەكى جاق مال-مۇلىكپەن قوسا، بىر-بىرىنەن قۇل ەتىپ ۇ ستاۋ ءۇشىن، تۇتقىن الىپ وتىرعان. ول تۇتقىن مال سوڭىندا سالپاقتاپ جۇرگەنىمەن، كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا ەسىن تاۋىپ، قاشىپ كەتەر.
الدەكىمدەر ارقىلى ءوزى جايلى ەلىنە حابار بەرۋى دە، ءتىپتى ءتىرى جان بولعان سوڭ، اۋىلدىڭ قىز-قىرقىنىنا قىرىنداپ قويۋى دا عاجاپ ەمەس.
جاستاي قولعا تۇسكەن، كۇش-قۋاتى تولعان تۇتقىن بەس جىل، بالكىم، ون جىل "ءلاپپاي" دەپ قىزمەت ەتەر. ارى-بەرىدەن سوڭ ول دا ادام بالاسى، ىشتەي قارسىلىعى ويانىپ، قولىنا قارۋ الىپ، قارسى كوتەرىلۋى مۇمكىن.
سوندىقتان ونىڭ ەڭ تىنىش جولى – ماڭگۇرت ەتىپ تاستاۋ.
ول ءۇشىن الدىمەن تۇتقىننىڭ شاشىن تاقىرلاپ الىپ، جاس سويىلعان تۇيەنىڭ مويناعىن نە سيىردىڭ تەرىسىن باسىنا قاپتايدى.
ءسويتىپ، شىجىپ تۇرعان كۇننىڭ استىنا اياق-قولىن بايلاپ تاستايدى. تۇتقىن سوندا ەكى بىردەي ازاپقا تۇسەدى ەكەن.
الدىمەن، جاس تەرى ىستىقتان جيىرىلىپ، باسىن ءبۇرىپ، سۇيەگىن سىندىرىپ جىبەرە جازداسا، ەكىنشىدەن، وسكەن شاش كەپتىرىلگەن تەرىنى تەسە الماي، كەرى قايىرىلىپ، قۇيقاسىن ينە سۇققانداي ەتىپ بۇرعىلاپ، بۇكىل جۇيكە سەزىمىن ولتىرەدى، ياعني ەسكە تۇتۋ قبىلەتىن مۇلدە جويىپ جىبەرەدى. ءبىر جۇما، ون كۇننەن سوڭ نە ءولىپ قالاردى ، نە ءتىرى قالادى.
ولسە-ازاپتان قۇتىلدى، ءتىرى قالسا- ءاتى-جونىن، بۇكىل وتكەن تىنىس-تىرشىلىنە ۇمىتىپ، تەك ءوز قوجاسىنىڭايتقانىن عانا ورىندايتىن قارا كۇش يەسىنە اينالادى...
ادام بالاسى زۇلىمدىقتىڭ توبە شاشىڭدى تىك تۇرعىزار نەشەمە ءتۇرىن ويلاپ شىعارعان عوي. تەك مىنا قاسىرەتكە تەڭ كەلەرى بولماس.
توتاليتارلىق جۇيە تۇسىندا تۇتاس قوعامعا، ءبارىمىزدىڭ اقىل ويىمىزعا، تۇسىنىگىمىزگە يدەولوگيالىق شىرە سالىنعان ەدى...
