مينيستر ءسوز باسىندا «قازاقستان – 2050» ستراتەگياسىندا «ايەل – وتباسىنىڭ تىرەگى، دەمەك، مەملەكەتتىڭ تىرەگى» دەپ بەلگىلەنگەنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ماڭىزدى باسىمدىعى انا مەن بالانى قورعاۋ بولىپ تابىلادى.
– ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى الەۋمەتتىك قولداۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ بويىنشا تۇراقتى نەگىزدە جۇمىس جۇرگىزۋدە. بيىل ءاربىر قازاقستاندىق وتباسىنىڭ مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەسىنە تەڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن الەۋمەتتىك كودەكس قابىلداندى. ونىڭ نورمالارى ءومىردىڭ بارلىق كەزەڭدەرىن قامتيدى، سونىڭ ىشىندە: تۋعاننان كامەلەتكە تولعانعا دەيىن الەۋمەتتىك قولداۋ؛ ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى جۇمىسپەن قامتۋ؛ ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى؛ الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ شارالارى؛ ومىرلىك قيىن جاعداي تۋىنداعان كەزدە الەۋمەتتىك كومەك؛ ەگدە جاستاعى بارلىق قولداۋلار قاراستىرىلعان، – دەدى سۆەتلانا جاقىپوۆا.
ول بالالارى بار وتباسىلاردى قولداۋ ماقساتىندا قازاقستاندا الەۋمەتتىك كومەك پەن الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋدىڭ كوپ دەڭگەيلى جۇيەسى جۇمىس ىستەيتىنىن ايتتى. قازىرگى ۋاقىتتا وتباسىنىڭ تابىسىنا قاراماستان تاعايىندالاتىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن جاردەماقىلار مەن مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان تولەنەتىن الەۋمەتتىك تولەمدەرمەن بالالارى بار 2،5 ميلليون وتباسى قامتىلعان.
– اتاپ ايتقاندا، 575 مىڭنان استام وتباسى اي سايىن ءبىر جارىم جاسقا دەيىنگى بالا كۇتىمى بويىنشا تولەم الادى. ولاردىڭ جارتىسىنان كوبى اۋىلدا تۇرادى. سونداي-اق، 4 جانە ودان دا كوپ بالاسى بار 540 مىڭ كوپبالالى وتباسىنىڭ 280 مىڭنان استامى (52%) اۋىل تۇرعىندارى. بۇگىنگى كۇنى «التىن القا»، «كۇمىس القامەن» ماراپاتتالعان انالاردىڭ 160 مىڭى نەمەسە 67% اۋىل ايەلدەرى.
سوڭعى ءتورت جىلدا جىل سايىن 400 مىڭنان استام بالا، سونىڭ ىشىندە 40%-ى اۋىلدىق جەرلەردە دۇنيەگە كەلدى. وتباسىنداعى ءۇشىنشى، ءتورتىنشى، بەسىنشى جانە ودان دا كوپ بالالاردىڭ تۋۋ كورسەتكىشى كوتەرىلۋدە، ونىڭ ناتيجەسىندە 2022 جىلى جيىنتىق تۋۋ كوەففيسيەنتى 3،05-كە جەتتى، – دەدى سۆەتلانا جاقىپوۆا.
مينيستر مۇگەدەكتىگى بار بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان انالارعا كۇندىزگى بولىمدەر، وڭالتۋ ورتالىقتارى جانە ۇيدەگى الەۋمەتتىك كومەك قىزمەتتەرى سياقتى ارناۋلى الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى ۇسىنۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە نازار اۋداردى.
– بۇگىنگى كۇنى اۋىلدىق جەرلەردە وسى قىزمەتتەرگە مۇقتاج 40 مىڭنان استام مۇگەدەكتىگى بار بالا تۇرادى. اتالعان ورتالىقتارعا قول جەتىمدىلىك شەكتەۋلى بولعاندىقتان، اۋىلدىق جەردە تۇراتىن ايەلدەرگە قىزمەت تۇرلەرىن كەڭەيتۋ جانە ساپاسىن جاقسارتۋ ماسەلەسى ماڭىزدى. قازىرگى تاڭدا بارلىعى 119 ۇيىم جۇمىس جاساۋدا، 7 مىڭنان استام بالا قىزمەت الىپ وتىر.
جاڭا ساياسات ارناۋلى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر ستاندارتتارىن قايتا قاراۋعا جانە 2025 جىلدان باستاپ جان باسىنا شاققانداعى ءنورماتيۆتى ەنگىزۋگە باعىتتالاتىن بولادى. بۇل وزگەرىستەر، ءبىر جاعىنان، كەيبىر جەكە قىزمەتتەردى مونەتيزاسيالاۋعا، ال ەكىنشى جاعىنان، جەكە سەكتوردى تارتۋ ارقىلى سالانىڭ ينفراقۇرىلىمىن اۋىلدىق جەرلەرگە دەيىن جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى ەحاقم باسشىسى.
زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋعا توقتالعان سۆەتلانا جاقىپوۆا ەلدە 2،3 ملن زەينەتكەر، ونىڭ ىشىندە 1،5 ملن ايەل تۇراتىنىن جانە ولاردىڭ 63%-ى (940،6 مىڭ) اۋىلدىق جەرلەردە تۇراتىنىن اتاپ ءوتتى.
اۋىل ايەلدەرى ورتاشا ەسەپپەن مەملەكەتتەن 104 مىڭ تەڭگە كولەمىندە زەينەتاقى الادى، بۇل ورتاشا رەسپۋبليكالىق مولشەردەن 13% - عا تومەن.
– بۇگىندە بارلىق دەڭگەيدەگى زەينەتاقىلاردىڭ (بازالىق، ىنتىماقتى زەينەتاقى، جيناقتاۋشى زەينەتاقى) مولشەرى ەڭبەك وتىلىنە تىكەلەي بايلانىستى ەكەندىگىنە نازار اۋدارعىم كەلەدى. ەڭبەك ءوتىلى 30 جىلدان اساتىن جۇمىس ىستەيتىن ايەلدەر، ارينە، جوعارى ىنتىماقتى جانە جيناقتاۋشى زەينەتاقى الادى.
ىنتىماقتى زەينەتاقى مولشەرى جىل سايىن تومەندەيتىنىن اتاپ ءوتۋ ماڭىزدى، ويتكەنى ولاردى تاعايىنداۋ كەزىندە ەڭبەك ءوتىلى 1998 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن، ياعني جيناقتاۋشى جۇيە ەنگىزىلگەنگە دەيىن ەسكەرىلەدى. بۇل تومەندەۋ مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن قالىپتاستىرىلاتىن جيناقتاۋشى زەينەتاقىمەن وتەلۋگە ءتيىس. الايدا، ەرتە زەينەتكە شىققان كەزدە اۋىل ايەلىنىڭ زەينەتاقى جيناقتارى جەتكىلىكسىز بولادى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى مىندەتىمىز – اتالعان ايەلدەردى جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ بەلسەندى شارالارىمەن بارىنشا قامتۋ، ولار پرەزيدەنت جاريالاعان زەينەتاقىنى ارتتىرۋ جونىندەگى شارالارمەن بىرگە بولاشاقتا زەينەتاقىنىڭ بارابار مولشەرىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، – دەپ اتاپ ءوتتى مينيستر.
سۆەتلانا جاقىپوۆا الەۋمەتتىك كودەكسكە سايكەس مەملەكەت كەمسىتۋشىلىكتىڭ كەز-كەلگەن تۇرىنەن قورعاۋعا جانە كاسىپ پەن جۇمىس جاساۋ مۇمكىندىكتەرىنىڭ تەڭدىگىنە، جۇمىسپەن قامتۋ جانە ەڭبەك جاعدايلارىن تاڭداۋعا نەگىزدەلگەن حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ شارالارىن قامتاماسىز ەتەتىنىن ايتتى.
– كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى ۇلتتىق جوبا شەڭبەرىندە وسى جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنە جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ شارالارىمەن 278 مىڭ ايەل، ونىڭ ىشىندە 138 مىڭ اۋىل ايەلدەرى قامتىلدى. بارلىعى 180 مىڭ ايەل جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى، ونىڭ ىشىندە 82 مىڭى تۇراقتى جۇمىسقا، 98 مىڭى مەملەكەت سۋبسيديالايتىن جۇمىس ورىندارىنا ورنالاستىرىلدى، بۇل جۇمىسقا ورنالاستىرىلعانداردىڭ جالپى سانىنىڭ 60%-دان استامىن قۇرايدى، – دەدى ول.
ەحاقم باسشىسى 2022 جىلى وقۋدان كەيىن 13 مىڭعا جۋىق ايەل گرانت العانىن اتاپ ءوتتى. ولاردىڭ 58 %-ى تەحنيكالىق قۇرالدار مەن تاۋارلار جانە قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن قاجەتتى ينۆەنتارلاردى الدى، ال 31 %-ى ءتورت تۇلىك مالىن ساتىپ الىپ، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسۋدا.
– كاسىپكەرلىك باستامالاردى قولداۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. ماسەلەن، بيىل 5 316 گرانت بەرىلسە، ونىڭ 2 223-ى اۋىلدا تۇراتىن ايەلدەرگە بەرىلگەن، بۇل مەملەكەتتىك گرانت العان ايەلدەردىڭ جالپى سانىنىڭ 65%-دان استامىن قۇرايدى. ءقازىر جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ءۇشىنشى لەك شەڭبەرىندە گرانتتار بەرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە.
بۇدان باسقا، زەينەتكەرلىك جاسقا دەيىنگى ايەلدەردى جۇمىسپەن قامتۋ ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىلەر ۇسىناتىن بوس جۇمىس ورىندارىنا 50 جاستان اسقان ادامداردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى كوزدەيتىن «كۇمىس جاس» جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. جوبا اياسىندا بيىل 14 مىڭنان استام ادام جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى، ولاردىڭ جارتىسىن ايەلدەر قۇرايدى، – دەپ تولىقتىردى مينيستر.
قورىتىندىلاي كەلە سۆەتلانا جاقىپوۆا ەڭبەكمينىمەن بارلىق الەۋمەتتىك تولەمدەردى شوعىرلاندىرۋ ماسەلەسى زەرتتەلىپ جاتقانىن جانە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ بويىنشا جۇمىس باستالعانىن حابارلادى. جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس بارىسىندا نەگىزىنەن مۇقتاجداردىڭ اتاۋلىلىقتى قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، تولەم تۇرلەرىن جۇيەلەۋگە باعىتتالاتىن بولادى.
