«ادىلەتتى قازاقستان: ءبارىمىز جانە ءارقايسىمىز ءۇشىن. ءقازىر جانە ءاردايىم» اتتى سايلاۋالدى باعدارلاماسى بارلىق سالانى قامتىدى. تاۋەلسىز ەلدىڭ ەكىنشى باسشىسى تالاي پروبلەمانىڭ باسىن اشىپ ايتىپ، تۇيتكىلدەردى شەشۋ جولدارىن ۇسىندى.
ءبىرىنشى كەزەكتە قاراپايىم حالىقتىڭ مۇددەسى قورعالادى دەگەن پرەزيدەنت، اۋەلى ادىلدىك پەن اشىقتىق ورنايتىنىن العا تارتتى. ارينە، ادىلدىك بار جەردە وسىپ-وركەندەۋ بولارى انىق. سوندىقتان دا پرەزيدەنت رەفورمالارىنىڭ ورىندالۋ بارىسى جايلى ءتۇرلى سالا ماماندارىنىڭ، زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ وي-پىكىرلەرىن ءبىلىپ كوردىك. نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرعان ساراپشىلار پىكىرلەرىمەن كەلىسۋ-كەلىسپەۋ وقىرماننىڭ ءوز ەركى.
نۇرسۇلۋ القوجايەۆا، پروفەسسور، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى: «ادىلەتتى مەملەكەت قۇرۋعا قادام جاسادىق»
– ەڭ ماڭىزدى دەگەن نارسە بۇل – «تىڭدايتىن، ەستيتىن ۇكىمەت». ادىلەتتىلىككە قول جەتكىزۋ سول تىڭداۋدان، ەستۋدەن باستالادى. «ۇكىمەت تىڭدايدى» دەگەنگە مەن ءوز باسىم كوزىم جەتىپ وتىر. سەبەبى، ءقازىر كەز-كەلگەن ادام پرەزيدەنتكە ۇندەۋ جولداپ جاتىر. الەۋمەتتىك جەلى اشىق، كىمگە، قاي مينيسترلىك، قاي مەكەمە بولسىن، قاجەتتى ساۋالداردى جىبەرۋگە مۇمكىندىك بار.
ادىلدىك ىزدەپ ارەكەت ەتكەن ادامنىڭ بارلىعى زاڭ بويىنشا قورعالىپ جاتىر. ەكىنشىدەن، الەۋمەتتىك سالانى دامىتۋ جوسپارى قولعا الىندى. كەلەر ۇرپاقتىڭ قامىن ويلاي باستادىق. 2024 جىلى 200 مىڭنان استام بالا كامەلەت جاسىنا تولعان سوڭ «ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسىنان ءوز قاراجاتىن شەشىپ الا الادى. پرەزيدەنت ۇلتتىق قوردان بالالارعا قارجى بولەتىن زاڭعا قول قويدى. مۇنداي شارا ەل تاريحىندا ءبىرىنشى رەت جۇزەگە اسقالى تۇر. ءقازىر ءبىلىم ساپاسىنا دا قاتتى ءمان بەرىلۋدە. جاڭا زاماناۋي مەكتەپتەر سالىنىپ، وقىتۋشىلار، مۇعالىمدەر مەن تاربيەشىلەردىڭ جالاقىسى اناعۇرلىم جوعارىلادى. پرەزيدەنتتىڭ سايلاۋ الدى باعدارلاماسىندا ايتقان ماقساتتارى مەن جوسپارلارىنىڭ جۇزەگە اسىپ جاتقانىن كورىپ جاتىرمىز.
جومارت سىمتىكوۆ، ساياساتتانۋشى: «ۇلت تاريحىنا جاڭاشا كوزقاراس قالىپتاسۋدا»
– 2023 جىلى ەلىمىزدە ۇلكەن قوزعالىستار بولدى. ەڭ ءبىرىنشىسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مەملەكەت رەتىندە ءوز تاريحىن جازۋعا جاڭاشا كوزقاراسقا بەت بۇردى. ادامزاتتىق تۇرعىدان وبەكتيۆتى جازىلاتىن تاريحي پروسەستى بولاشاققا تۇسىنىكتى، نانىمدى، سەنىمدى تۇردە جازىلاتىن تاريحتىڭ باستاماسى كوتەرىلدى.
بۇرىنعى كەزدە اكادەميالىق تۇرعىدا جازىلعان تاريحىمىزدىڭ كەمشىن تۇستارىن تولتىرىپ، كەڭ اۋقىمدا باعا بەرۋ كەرەك. دۇنيە جۇزىندە جيناقتالعان، ساراپتامادان وتكەن ارحيۆتىك دەرەكتەرگە، مۋزەيلىك مالىمەتتەرگە، سونىمەن قاتار اۋىزەكى تىلدەگى ماتەريالداردىڭ بارلىعى جيناقتالىپ، ۇلكەن عىلىمي ساراپتامادان ءوتىپ، بۇگىنگى تاڭدا تاريحتىڭ 7 تومدىق ەڭبەگى دايارلانۋدا.
سول ماقساتتا ۇلكەن اكادەميالىق جۇمىستار جاسالىپ جاتىر. بۇل جوبا پرەزيدەنت توقايەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنىپ، مەملەكەتتىك حاتشىنىڭ قاراۋىنا بەرىلدى. سونىمەن قاتار، تاريحي قۇپيا قۇجاتتاردىڭ اشىلۋى مەن شەتەلدە جاريالانعان ماتەريالداردىڭ جارىققا شىعۋىنا باسا نازار اۋدارىلدى. بۇل – ۇلتتىق تاريحتى قالىپتاستىرۋدىڭ العاشقى ىرگەتاسى.
حانگەلدى ءابجانوۆ، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور: «جاڭا قازاقستان ۇران كۇيىندە قالماۋى كەرەك»
– ەلىمىز كۇردەلى وزگەرىستەردى، ءىرى-ىرى وقيعالاردى باستان كەشىرۋدە. ەكونوميكادا، ساياساتتا، يدەولوگيادا، مادەنيەتتە، عىلىمدا ءبىرقاتار وزگەرىستەر بار. ەكونوميكاداعى مونوپوليالىق قاتىناستار، بيلىكتەگى مونوپوليالىق ۇستەمدىكتەر ازايدى.
قازىرگى وقيعالاردى مازمۇنىنا، ناتيجەسىنە قاراپ «ارىلۋ» دەپ باعالار ەدىم. ءبىز كەشەگى 30 جىلدىڭ قاتەلىكتەرىنەن، ءوزىن اقتاي الماعان باسشىلاردان، جۇمىس ىستەي المايتىن كادرلاردان، يەدولوگيالىق قاساڭدىقتاردان ارىلىپ جاتىرمىز. جاڭا قازاقستان ۇران كۇيىندە قالماۋى كەرەك.
جاڭا قازاقستان بارلىق سالادا جاڭا تەحنولوگيانى، ۇلگى-ونەگەنى، ۇلتتىق قۇندىلىقتى الىپ كەلۋ كەرەك. قازاق ايتادى، «ءبىر ادام جاققان وتقا 100 ادام جىلىنادى» دەپ. ءبىر تۇلعانىڭ ىستەگەن ادەمى باستاماسى بۇكىل حالىقتىڭ تاعدىرىنا اسەر ەتەدى. قازاقستان ءوزىنىڭ جاسامپازدىعىمەن، جاڭاشىلدىعىمەن ادىلەتتى بولادى. بىزدە باسقا جول جوق.
اسقار جۇمادىلدايەۆ، اكادەميك: «باعىتىمىز دۇرىس بولسا، قازاق ەلى قارىشتاپ داميدى»
– ەلىمىزدە 40 عىلىمي ينستيتۋت بار. ءقازىر سونىڭ جارتىسى عانا جۇمىس ىستەپ تۇر. ماسەلەن د.ا.قونايەۆ ينستيتۋتىندا 800 ادام ەڭبەك ەتسە، ءقازىر 80 ادام قالدى. وسى عىلىمي قىزمەتكەرلەردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى ءماز ەمەس، ماتەريالدىق قولداۋ كورسەتۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىستى قازاقستان پرەزيدەنتىنە مەن ايتتىم. قاسىمجومارت كەمەل ۇلى بىردەن كەلىستى. «عىلىمي قىزمەتكەرلەرگە ءبىر ءۇيدى بەرەيىك»، - دەدى. وسىنىڭ ءوزى مەملەكەت باسشىسىنىڭ عىلىم، تەحنولوگيا، ەكونوميكا سالاسىنا باسا نازار اۋدارىپ جاتقانىن كورسەتەدى. ۇنەمى ايتىپ جۇرەتىن ماسەلەم، ول قازاقستان – تەحنوكراتتى ەل بولۋى ءتيىس. وسى ۇسىنىسىمدى ءبىرىنشى بولىپ قۇپتاعان – توقايەۆ. جاي سوزبەن ەمەس، ناقتى ىستەرمەن قولداۋ كورسەتتى. ءقازىر تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردى عىلىمي-وندىرىستىك بازاعا اينالدىرۋ جۇمىستارى قارقىن الدى. ماسەلەن «Satbayev University» ۇلتتىق عىلىمي-تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەت بولىپ وتىر. ءبىز شيكىزات ساتۋدان ارىلىپ، ءوز كولىگىمىزدى، ءوز تەحنولوگيالىق قۇرالدارىمىزدى شىعارۋىمىز كەرەك. پروگرامميست، ينجەنەرلەردى دايارلاۋ قاجەت. بۇدان وزگە، پرەزيدەنتىمىز ماڭىزدى ماسەلەلەردى العا تارتتى. ولار: عىلىمي-گەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىسىن جانداندىرۋ، عىلىم ماسەلەسىنە كوڭىل ءبولۋ، ياعني وزىمىزگە پايدا اكەلەتىن دۇنيەلەردى جاساۋىمىز كەرەك. قازاققا زاۋىت، فابريكا سالۋ كەرەك، ءوندىرىس وشاقتارىنان شىققان تاۋارلار شەتەلدە سۇرانىستا جۇرەتىندەي جاعدايعا جەتسەك دەيمىن. مەملەكەت باسشىسىنىڭ عىلىم، تەحنولوگيا، ءوندىرىس سالاسىن دامىتۋعا قاتىستى ويلارى مەنىڭ كوڭىلىمنەن شىقتى. الداعى ۋاقىتتا عىلىم سالاسىن دامىتۋعا ارنايى باعدارلاما ازىرلەنەدى، قوماقتى قارجى بولىنەدى دەپ ايتتى. وسى ايتقاندارىنىڭ ءبارىن الىپ قاراساق، ەلىمىز دۇرىس جولمەن كەلە جاتىر. باعىتىمىز دۇرىس بولسا قازاقستان داميدى، العا جىلجيدى.
سماعۇل ەلۋباي، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى: «حالىق ءوز ۇمىتىنە، ءوز ارمانىنا قول جەتكىزسە ەكەن»
– پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن بىردەن رەفورمالار باستالىپ كەتتى. ونىڭ ءبىرى – پارلامەنتتىك سايلاۋ بولدى. پارلامەنتتىك سايلاۋعا ءوز پىكىرىن قورىقپاي ايتاتىن تاۋەلسىز دەپۋتاتتار كەلدى. مەملەكەت باسشىسى: «حالىق ەرتەڭ ەمەس، بۇگىن باقىتتى بولعىسى كەلەدى»، - دەگەن بولاتىن. ياعني بيلىك جەدەلدەتىپ حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن كوتەرۋگە مىندەتتى. بۇعان دالەل، پرەزيدەنتىمىز سوڭعى جولداۋىندا «قازاقستاندا 1 ملن 800 مىڭ ادام 50 مىڭ تەڭگەگە قاراپ وتىر»، - دەپ ايتتى. ول دەگەنىمىز حالقىمىزدىڭ ۇلكەن ءبىر بولىگى كەدەيشىلىك جاعدايدا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءبىز وسى ماسەلەنى تەز ارادا شەشۋىمىز قاجەت. سوندا عانا ەلدىڭ جاعدايى دۇرىستالادى. حالىق ءوز ۇمىتىنە، ءوز ارمانىنا قول جەتكىزە الادى دەپ ويلايمىن.
ابزال مالباسقانوۆ، فتيزيوحيرۋرگ، پۋلمونولوگ: «مەملەكەت باسشىسىنىڭ رەفورمالارى مەديسينا سالاسىن العا جىلجىتتى»
ءوزىم ەڭبەك ەتەتىن سالام جايلى ايتسام، سوڭعى جىلدارى مەديسينا سالاسىندا العا ىلگەرىلەۋ بار. جاڭا ەمحانالار كوپتەپ سالىنۋدا. كوپشىلىگىندە كومپيۋتەرلىك توموگرافيا بار، زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن جابدىقتالعان. جاس ماماندارعا جاعداي جاسالۋدا. پرەزيدەنتتىڭ باعدارلاماسىندا اۋىلدىق جەرلەردەگى ەمحانالار مەن امبۋلاتوريالىق پۋنكتتەردى دامىتامىز دەلىنگەن. اۋىلداعى اعايىن ەم ىزدەپ قالاعا جەتە الماي قالىپ جاتادى. وسى جايتتى ەسكەرىپ، پرەزيدەنتىمىز مەديسينا سالاسىندا كوپتەگەن وڭ وزگەرىستەردى ەنگىزۋگە تالپىنۋدا. بۇرىن سۋپەرپرەزيدەنتتىك باسقارۋ بولسا ءقازىر ول جوق. پرەزيدەنتىمىز ءوزى دە پارتيادان شىعىپ كەتتى، بىرەۋدى ارتىق كورىپ، كەلەسى بىرەۋىن كەم كورۋ دەگەن جوق. وسى تۇسى مەنىڭ كوڭىلىمە قوندى. ءقازىر ءبىزدىڭ ەلگە ەڭ كەرەگى – تىنىشتىق. زامان تىنىش بولسا، ءبارى بىرتىندەپ رەتتەلەدى دەگەن ويدامىن.
پىرىلەردى جيناعان ساندۋعاش رايىم
