اقشولاقوۆتىڭ اتاپ وتكەنىندەي قازاقستانداعى وتىن باعاسى ىرگەدەگى كورشى-قولاڭعا قاراعاندا ايتارلىقتاي ارزان: الەمدەگى جانارمايى سۋ تەگىنگە ساۋدالاناتىن 10 ەلدىڭ ساپىندامىز.
تەرىسكەيدەگى كورشىمىز باعاداعى ايىرماشىلىقتىڭ "قىزىعىن" كورىپ وتىر. توعىز جولدىڭ تورابىنداعى قازاقستاندى باسىپ وتەتىن شەتەلدىك كولىكتەر بىزدەگى ديزەلدىڭ باعاسىن كورگەندە تاڭ-تاماشا بولادى.
ايتالىق، رەسەيدەگى ديزەلدىڭ ورتا باعاسى ليترىنە 345 تەڭگە، بىزدەن 45 پايىزعا قىمبات. قىرعىزستانداعى باعا 64 پايىزعا جوعارى (ليترىنە 390 تەڭگە)، وزبەكستانداعى باعا بىزدەن ەكى ەسە قىمبات - ليترىنە 480 تەڭگە.
"ترانزيتتىك كولىكتەر ديزەلگە سۇرانىستىڭ وسۋىنە باستى سەبەپكەر. بىلتىر شەتەلدىك ترانزيتتىك كولىكتەر تۇتىنعان ديزەل كولەمى شامامەن 150 مىڭ توننانى قۇرادى، بۇدان باسقا كوزدەن تاسا، "سۇر ەكسپورتپەن" كەتكەن وتىننىڭ كولەمى شامامەن 200 مىڭ توننا"، – دەپ اشىندى اقشولاقوۆ.
قازاقستانداعى ارزان ديزەلدى الىپ-ساتىپ جاتقاندار كول-كوسىر پايداعا كەنەلگەن. ءارتۇرلى ايلا-امالعا سالىپ، قازاقستاندىق ارزان وتىندى شەتەلگە ساتقاندار جىلىنا 140 ملن دوللارعا جەتەقابىل تابىس تاپقان.
جاڭا قازاقستان ديزەل شىعارۋعا كەندە ەمەس. ماسەلەن بىلتىر وندىرىلگەن ديزەلدىڭ كولەمى 5،2 ملن توننانى قۇراپ، رەكورد ورناتقان، سولاي بولا تۇرا ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار وڭىرلەرگە جانارمايعا جارىماي وتىر.
اقشولاقوۆتىڭ مينيسترلىگى 350 مىڭ توننا كولەمدەگى دەفيسيتتى (قىسقى دت قوسپاعاندا) قىمبات باعاداعى يمپورتتىق وتىنمەن جابۋعا ءماجبۇر بولعان.
اقشولاقوۆتان inside:
جۇك كولىكتەرى قوسىمشا سيستەرنالارمەن جابدىقتالعان فاكتىلەر تىركەلدى. وسىلايشا، ءبىر جۇك كولىگى بىردەن ءبىر توننادان ءتورت تونناعا دەيىن جانارماي قۇيا الادى.
ەگەر مۇنداي فۋرا قازاقستاندا جانارماي قۇيىپ، وزبەكستانعا «اعىزۋعا» بارسا، 1 توننادان 700 دوللار تابۋعا بولادى؛ ەگەر ول قىرعىزستانعا بارسا – 250 دوللار. رۇقسات ەتىلگەن 300 ءليتردى تولتىرىپ، توگىپ تاستاساڭىز دا، تابىس ءبارىبىر وتە جوعارى (كىرىستىلىك 50% - دان 120% - عا دەيىن).
...
مينيسترلىك ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا بىلتىر رەسەيدىڭ بولشەك ساۋداسىنداعى ديزەل باعاسى قازاقستانمەن تەڭەسىپ، ارزانداعان. سول كەزدە رەسەيمەن شەكارالاس وڭىرلەردە وتىن ساتۋ كولەمى كۇرت ازايعان، بىلايشا ايتقاندا قازاقستاننان جانارماي شىعارۋ ءتيىمسىز بولىپ قالعان.
«الايدا بيىل باعاداعى ايىرماشىلىق ايقىن بىلىنە باستادى. رەسەيمەن شەكارالاس وڭىرلەردە ديزەلدى تۇتىنۋ كولەمى 15 پايىزعا ارتقان.
بۇعان توقتاۋ سالماساق، ونسىز دا شەتەل اسىپ جاتقان قازاقستاندىق ديزەلدىڭ كولەمى ارتىپ، بيىلدىڭ وزىندە 850 مىڭ توننا دەفيسيتكە ۇشىرايمىز. ءال-ازىر بار مۇمكىندىگىمىزدى سارقا پايدالانىپ جاتىرمىز. الداعى 6 جىلدا (شىمكەنت زاۋىتىن كەڭەيتكەنشە، رەد.) ديزەل كولەمىن بىرنەشە ەسە ارتتىراتىن مۇمكىندىك جوق.
توق ەتەرىن ايتقاندا باسقا ەلدەردىڭ ەكونوميكاسىن ارزان وتىنمەن سۋبسيديالاندىرىپ، ۇلتتىق مۇددەمىزگە زيان تيگىزىپ جاتىرمىز»، – دەدى مينيستر.
...
ۇكىمەت وسى كۇنگە دەيىن اي قارادى ما سوندا؟ اقشولاقوۆتىڭ ايتۋىنشا مينيسترلىك قول قۋسىرىپ وتىرماعان. اتاپ ايتقاندا، جاڭا قازاقستاندا:
– جانارمايدى تەمىر جول جانە كولىكپەن شىعارۋعا تىيىم سالىنعان؛
– رەسۋرس يەلەرىنە جانارمايدى تىكەلەي جانارماي ستانسيالارىنا ساتۋعا مىندەتتەيتىن زاڭنامالىق نورمالار قابىلدانعان؛
– مۇنايدى جەتكىزۋ جانە مۇناي ونىمدەرىن ساتۋ كەزىندەگى ءونىمسىز دەلدالدار الىنىپ تاستالعان.
سولاي بولا تۇرا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى «كولەڭكەلى ەكسپورتتى» اۋىزدىقتاي الماي وتىر. ەشبىر شەكتەۋدەن قايىر بولماعان.
اقشولاقوۆتىڭ ايتۋىنشا باعاداعى جەر مەن كوكتەي الشاقتىقتى جويمايىنشا كورشى ەلدىڭ كولىك جۇرگىزۋشىلەرىن "اسىراۋدى" جالعاستىرا بەرەمىز، ول جاقتان اعىلاتىندار دا ارتا بەرەدى. كۇندەردىڭ كۇنى بۇل جاڭا قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىن تۇرالاتىپ، جارعا جىعادى.
...
ءسوي دەگەن مينيستر جانارماي نارىعىنداعى ارزان باعا - مۇناي-گاز سالاسىنا ينۆەستيسيا تارتۋعا، گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋگە، رەسۋرستىق بازانى تولىقتىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەي تۇرعانىن قىنجىلا حابارلادى.
مۇنى شەشۋدىڭ جالعىز جولى – باعانى كوتەرۋ.
"ىشكى نارىقتاعى جانارماي تاپشىلىعىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن باعاداعى ايىرماشىلىقتى جويۋ قاجەت. مۇنداي شەشىم قابىلداۋ وڭاي بولمادى، الايدا ودان وزگە امال جوق. ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى قازىردەن باستاپ قامداۋىمىز قاجەت. جانار-جاعارمايدان تارىعىپ، كورشىلەرگە الاقان جاياتىن كىرىپتار كۇيگە تۇسپەۋىمىز كەرەك"، – دەدى اقشولاقوۆ.
مينيستر بولشەك ساۋداداعى جانارماي باعاسىن كەلەسىدەي ەتىپ كوتەرۋدى ۇسىندى:
- اي-92 ي اي-93 ماركالى بەنزينگە باعانى ليترىنە 182-187 تەڭگەدەن 205 تەڭگە قىلۋ (وڭىرگە بايلانىستى)، ءوسىم – 11%؛
- ديزەل وتىنىنىڭ باعاسىن ليترىنە – 295 تەڭگەگە، ورتاشا ەسەپپەن ءوسىم – 20 پايىز. ءقازىر وڭىرگە بايلانىستى باعا 230 تەڭگەدەن 260 تەڭگەگە دەيىن بولىپ تۇر.
