2023 جىلعى قاڭتار – 2024 جىلعى تامىز ارالىعىندا احقو-داعى 10 كريپتوبيرجاسىندا، 3 كريپتوبروكەرلەردە، 1 كريپتو باسقارۋشى 8 قازاقستاندىق بانك ارقىلى 704 ملن اقش دوللارى سوماسىنا وپەراسيالار جۇرگىزىلدى. احقو كريپتوبيرجالارىنا 100 مىڭنان استام كليەنت قاتىسادى، ولاردىڭ 90%-ى بولشەك كليەنتتەر. مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، 2023 جىلى بيۋدجەتكە سيفرلىق اكتيۆتەر يندۋسترياسىنان شامامەن 9 ملرد تەڭگە، 2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا سيفرلىق ماينينگ يندۋسترياسىنان 3،5 ملرد تەڭگە ءتۇستى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بۇل تۋرالى ۇلتتىق بانكتىڭ "سيفرلىق قارجى اكتيۆتەرىن رەتتەۋدىڭ وزىندىك مودەلىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ەلدەردەگى قارجى رەتتەۋشىلەرىنىڭ كريتپواكتيۆتەرى نارىعىن رەتتەۋ تاسىلدەرىن تالداۋ" اتتى زەرتتەۋىندە ايتىلادى.
"قازاقستان قارجى جۇيەسى مەن ەكونوميكا ءۇشىن قاۋىپتەردى بارىنشا ازايتۋ ماقساتىندا سيفرلىق اكتيۆتەردىڭ ەكوجۇيەسىن ابايلاپ جانە كەزەڭ-كەزەڭمەن كەڭەيتۋ ستراتەگياسىن كورسەتەدى. "استانا" حالىقارالىق قارجى ورتالىعى (احقو) شەڭبەرىندە كريپتوۆاليۋتا اينالىمىنا ءىشىنارا رۇقساتتى ەنگىزۋ جونىندەگى قازاقستاننىڭ تاجىريبەسىن ءتيىمدى جانە ۋاقتىلى دەپ ساناۋعا بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە بۇل قادام سيفرلىق اكتيۆتەرمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ قۇقىقتىق جانە رەتتەۋشى تەتىكتەرىن تەستىلەۋ ءۇشىن پلاتفورمانى، سونداي-اق شەكتەۋلى قولجەتىمدىلىك جاعدايىندا رەتتەۋ پراكتيكاسىن ازىرلەۋدى قامتاماسىز ەتتى، بۇل الەۋەتتى تاۋەكەلدەردى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى. مۇنداي بىرتىندەپ ءتاسىل مەملەكەتتىك ورگاندارعا كريپتوۆاليۋتالاردىڭ قۇبىلمالىلىعىنا، اقشانى جىلىستاتۋ مۇمكىندىكتەرىنە، كيبەرقاۋىپكە جانە ينۆەستورلاردىڭ تاجىريبەسىزدىگىنە بايلانىستى تاۋەكەلدەردى باسقارۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇل سيفرلىق اكتيۆتەر نارىعىن ءقاۋىپسىز كەڭەيتۋگە ىقپال ەتكەن اقتالعان شەشىم بولدى"، - دەيدى زەرتتەۋ اۆتورلارى.
الايدا، كريپتواكتيۆتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ارتۋىمەن قازاقستاندىقتار شەتەلدىك الاڭدار ارقىلى ساۋدا مەن ينۆەستيسيالارعا بەلسەندى قاتىسا باستادى. ساراپشىلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا 1،5 ميلليوننان استام قازاقستاندىق احقو يۋريسديكسياسىنان تىس كريپتواكتيۆتەردىڭ الەمدىك اينالىمىنا تارتىلعان. ولاردىڭ كوپشىلىگى، اسىرەسە بىلىكتىلىگى جوق ينۆەستورلار، حاكەرلىك شابۋىلدارعا، الاياقتىق سحەمالارعا جانە جالعان اكتيۆتەردى باسقارۋعا تاپ بولادى، بۇل ەداۋىر قارجىلىق شىعىندارعا اكەپ سوعادى.
"تاۋەكەلدەردى ازايتۋ جانە ازاماتتاردىڭ "سۇر" ارنالاردان ليسەنزيالانعان كريپتوبيرجالارعا كوشۋى ءۇشىن قازاقستان اۋماعىندا ءتيىستى ينفراقۇرىلىم قۇرۋ تالاپ ەتىلەدى. جاڭا ءقاۋىپسىز قارجى قۇرالدارىنا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە ۇلتتىق رەتتەۋشى دەڭگەيىندە ولاردىڭ قىزمەتىن باقىلاۋ مەن قاداعالاۋدى قوسا العاندا، ينفراقۇرىلىمدىق سۋبەكتىلەردىڭ قىزمەتىن رەتتەۋدى بەكىتۋ ماڭىزدى. بۇل كاپيتالدى شىعارۋدى جانە باقىلانبايتىن كريپتوۆاليۋتالىق الاڭدار ارقىلى اقشانى جىلىستاتۋدى بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى"، دەلىنگەن زەرتتەۋدە.
كريپتواكتيۆتەر اينالىمىن تەڭگەرىمدى رەتتەۋ اقش، جاپونيا، ەۋروپالىق وداق ەلدەرى (كريپتواكتيۆتەر نارىقتارى تۋرالى رەگلامەنت ارقىلى – MiCA)، سينگاپۋر، وڭتۇستىك كورەيا سياقتى ەلدەردە، سونداي-اق ءباا، 41 گونكونگ جانە باسقالارى سياقتى ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتاردا اينالىمعا ءىشىنارا رۇقسات ەتىلگەن ەلدەردە ءتيىمدى جانە ۋاقتىلى ەنگىزىلدى. بۇل ەلدەر قارجى جۇيەسى ءۇشىن تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتىپ جانە نارىققا قاتىسۋشىلاردى قورعاۋدى قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، كريپتويندۋستريادا يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن يكەمدى جانە ويلاستىرىلعان رەتتەگىش تەتىكتەردى ازىرلەدى.
برازيليا، ارگەنتينا، مەكسيكا جانە ۆەنەسۋەلا سياقتى جەكەلەگەن ەلدەر دەكريپتواكتيۆتەردى تەڭگەرىمدى رەتتەۋدى ەندىرۋ ارەكەتتەرىنە كوشە باستادى. ولار ءداستۇرلى قارجى جۇيەسىنەن كريپتوۆاليۋتاعا وتىمدىلىك اعىنى سياقتى رەتتەۋدىڭجوقتىعىنان تۋىنداعان تاۋەكەلدەردى بىلەدى، بۇل ەكونوميكانى تۇراقسىزداندىراالادى.
"بۇل ەلدەر كريپتواكتيۆتەردi رەتتەۋدi ولاردىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىمەن ۇلتتىق مۇددەلەرiن ەسكەرە وتىرىپ، ولاردى قاۋiپسiز پايدالانۋ جانە قارجىجۇيەسiنە كiرiكتiرۋ ءۇشiن جاعداي جاساۋعا ۇمتىلادى"، دەلىنگەن زەرتتەۋدە.
ۇلتتىق بانك قازاقستاندا كريپتويندۋستريانى رەتتەۋدىڭ تولىققاندى جانە تەڭگەرىمدى رەجيمىن دامىتۋ ءۇشىن مىناداي ۇسىنىستاردى العا تارتادى:
- كريپتوۆاليۋتالىق وزىندىك تاۋەكەلدەرىن ەسكەرەتىن جانە ولاردىڭ ەكونوميكاعا ىقپالداسۋىنا ىقپال ەتەتىن "اقىلدى رەتتەۋ" قاعيداتتارىن ەنگىزۋ؛
- حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋعا نازار اۋدارۋ؛
- AML جانە KYC بويىنشا ەسەپتەۋلەر مەن تۇسىنىكتى تەتىكتەر مەن تالاپتار ازىرلەۋ؛
- نارىققا قاتىسۋشىلار ءۇشىن، اسىرەسە ينۆەستورلار مەن تۇتىنۋشىلار ءۇشىن قارجىلىق تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋ ماقساتىندا قۇقىقتىق قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ؛
- ناقتى اكتيۆتەر مەن سيفرلىق قارجى اكتيۆتەرىن توكەندەۋدى زاڭنامالىق تۇردە بەكىتۋ، بۇل ەكونوميكالىق ءوسۋ جانە ينۆەستيسيالار تارتۋ ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر جاسايدى.
