Jýatyn jalǵyz men ǵana emes, keıbiri kezekti demalysqa shyqqandaryn, al, keıbiri jumysqa jańa ornalasqanyn, endi bireýleriniń inisi ásker qatarynan oralǵandaryn eske alyp, olar da shashyldy.
Sonymen, jumystan keıin jumysshylar demalatyn kishkene úıde «toıymyz» bastalyp ketti. Sóz qyza tústi, ishkilik te jalǵasa berdi. Kúni boıy aýyr jumysta bolyp, ystyq tamaq ishpegen ash qaryn ashshy sýǵa qaıdan tótep bersin! Bir-birimizben qushaqtasyp, bir-birimizge tym ystyq kórinip baramyz...
Baryldaǵan daýyspen óleń aıttyq. Bir kezde saǵatyna qaraǵan Káýekbaı:
– Oı-baı, jigitter qaıtaıyq. Mal keletin ýaqyt bolyp qalypty ǵoı, – dedi. Biz kóńildi otyrysymyzdy buzǵan Káýekbaıdy onsha jaqtyryńqyramaı qaldyq. Bizdiń jaqtyrmaǵanymyzdy sezgen Jaqan brıgadır Káýekbaıǵa «tura tur» degendeı ıshara jasady.
– Jigitter, myna júz elý gram araq pen eki júz gramdaı sharap qaldy. Ekeýin aralastyryp bir bankige quıyp qoıdym. Qane, júreginiń túgi bar, mas bolmaımyn degen jigit kelsin de, mynany túk qaldyrmaı iship qoısyn. Sosyn tarqaımyz, – dedi. Eshkim belsenip shyǵa qoımady. Bul maǵan birtúrli qorlyq bolyp kórindi. Ornymnan turyp ishkilik turǵan stolǵa bettedim.
– Óı, mynaý malades qoı!
– Baıqa, Ákimbaı, mas bolyp júr me?
Men bankidegini qylqyldata iship jatyrmyn. Bosaǵan bankini stolǵa qoıǵanda áriptesterim maǵan qoshemet kórsetip, qol shapalaqtady. Buǵan men erekshe masattanyp qaldym...
Qaıtyp kelemiz... onsha mas emes sıaqtymyn. Júrip kelem, janymda Seıtek bar. Eski mekteptiń qasyna kelgende ol úıine ketti. Men joǵary kóshege shyǵýym úshin kishkene aryqty keship ótýim kerek. Aıaǵymdaǵy týflıdi sheship, sý keshkenimdi bilem. Odan ary qaraı...
... Aryqtyń ortasyna qulaǵan men qolymmen laıdy sabalap, «júzip» ótpekshi bolyppyn. Laıdan ótip, qurǵaq shópterdiń ústinde tórt aıaqtap «júrip» kele jatqan meni alǵash qozy baǵyp júrgen kishkene balalar kóripti. Sodan úıge habar beripti...
Qart ákem traktor «jaldap» maǵan kelipti. Turǵyzaıyn dese, qalyń shópti tyrmalap turmappyn. Aqyry, traktorıst ekeýi jabylyp, traktorǵa mingizipti. Kele jatyp, traktorıstiń qolyn tistep alyppyn. Úıge ákelip, esin jınasyn dep basyma sý quıypty. «Qusshy, Ákimbaı, qolyńdy salyp qus», dese, men eki qolymdy aýzyma salyp, qusýdyń ornyna qatty-qatty ysqyryppyn... Aqyry bolmaǵan soń úıdegiler jabyla ustap, arqanmen tańyp tastapty....
Ertesine tursam baılaýly jatyrmyn. Úı-ishine qaraýǵa bet joq. Eń uıat jeri sol kúni úıge birinshi ret buryn kórmegen baldyzym kelipti. Jezdesiniń tegin «konserttik programmasyna» tolyq kýá bolypty.
Úı-ishim meni ortaǵa aldy. Dybys joq, melshıip otyrmyn. Ákem úndemedi. Úndemese de maǵan degen renishin aýyr kúrsinýlerimen bildirdi. Ózi aýrý qartań kisini renjitýim, ólimmen birdeı edi. Men sol kúni endi ishpeske úı-ishime ýáde berdim. Sodan beri aýzyma alǵan emespin.
«Araqtyń ózi aq bolǵanymen murnyńdy qyzartyp, abyroıyńa daq túsiredi» degen eken orystyń uly jazýshysy Anton Chehov. Sol aıtpaqshy, araqtyń kórsetken «rahatyn» áli umytar emespin. Oıyma tússe áli de uıalamyn, Úı-ishine qaraýǵa bet joq dep, – Ákimbaı áńgimesin aıaqtady.
Oryntaı KÓMEKOV (avtordyń jazbasy "Atamynyń basy-aı" tobynan alyndy)
