Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qory (QDKBQ) "Elim" marketıńtik jáne áleýmettik zertteý ınstıtýtymen birlesip, arnaıy saýalnama júrgizdi. Ondaǵy maqsat – el azamattarynyń jınaq aqshalarǵa jáne depozıtterge degen kózqarasty jáne salymdardy qorǵaý týraly aqparattan qanyqtylyǵy deńgeıin anyqtaý, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qordyń málimetinshe, 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha halyqtyń depozıtterge kepildik berý júıesine qatysýshy bankterdegi depozıtteriniń kólemi 24,5 trln teńgege jetti.
"Saýalnama búkil elimiz boıynsha 4 000 respondent arasynda júrgizildi. Nátıjeler kórsetkenindeı, respondentterdiń úshten biri (33%) jınaq aqshalaryn bank depozıtterinde saqtaıdy, kóbinese olar iri qalalardyń turǵyndary: 42,1% – Almatyda, 41,9% – Qaraǵandyda, jáne 37,4% – Astanada. Bul rette respondentterdiń 85%-y jınaqtaryn ulttyq valútada, 12% – AQSH dollarynda, al 2,5% – basqa da shetel valútalarynda saqtaǵandy jón sanaıdy", delingen habarlamada.
Aqsha jınaýdaǵy basty maqsattar – kútilmegen jaǵdaılar úshin dep qor jınaý (18,4%) jáne jyljymaıtyn múlik satyp alý (17,7%). Salymshylardyń úshten biriniń aıtýynsha (30%), olar depozıtterdi asharda qandaı da bir maqsatty kózdemegen nemese aınalasyndaǵylardyń oń tájirıbesine súıene otyryp ashqan.
"Respondentter depozıtti tańdaý barysynda paıyzdyq mólsherlemege (46,5%), aqshany salymnan merziminen buryn emin-erkin sheship alý múmkindigine (35,3%), banktiń bedeline (32%), mobıldi qosymshasynyń qolaıly bolýyna (23%), sondaı-aq bonýstaryna, keshbekke nemese jeńildikpen kredıt berý sharttaryna (13%) kóńil bóledi", - deıdi qordyń baspasóz qyzmeti.
Jastar arasynda aqsha jınaýǵa arnalǵan negizgi valúta kózi – teńge – 80,2%, al teńgemen aqsha jınaýda aýyl jastary arasyndaǵy respondentterdiń úlesi eń joǵary (85,5%). Árbir tórtinshi jas salymshy aqshany ońaı sheship alý jáne tolyqtyrý múmkindigi bar depozıtterdi qalaıdy (28%). Sonymen qatar árbir úshinshi salymshy paıyzdyq mólsherlemege kóńil bóledi (35%), salymshylardyń 24%-y banktiń bedeline baǵa beredi.
"30 ben 65 jas aralyǵyndaǵy jastyq topqa keler bolsaq, jalpy qalalarda respondentterdiń orta eseppen 34%-ynyń, onyń ishinde Astanada – 38%-ynyń, Almatyda – 41%-ynyń bankterde depozıtteri bar. 30 ben 65 jas aralyǵyndaǵy aýyl turǵyndary arasynda bank salymshylarynyń alar úlesi 30%-dy quraıdy", - deıdi qordaǵylar.
Depozıtteri joq respondentterdiń ishinde 17,7%-y bank kartochkasyn paıdalanady. Respondentterdiń 13%-y aqshalaryn bızneske salady jáne jyljymaıtyn múlikter satyp alady. Azdaǵan bóligi qor naryǵyna ınvestısıalaıdy, qymbat metaldar satyp alady nemese aqshalaryn úıde saqtaıdy. Jappaı saýalnama barysynda jaýap berýshilerdiń 27,6%-y jınaq aqshalarynyń múldem joqtyǵyn aıtqan.
"Respondentterdiń 42%-y salymdarynyń qorǵalǵandyǵyn jaqsy biledi. Bank bankrotqa ushyraǵan jaǵdaıda salymshylarǵa kepildi ótem somasynyń beriletindigi týraly qala turǵyndary, 30-59 jastaǵy respondentter jáne qazaq tilinde sóıleýshiler anaǵurlym habardar".
Bank menejerleri – respondentterdiń 35%-y úshin – negizgi aqparat kózi.
"Bank menejerlerinen alynǵan aqparattar depozıtterge kepildik berý júıesine degen senimmen birqalypty úılesedi. Bul bank arqyly habardar bolǵan klıentterdiń atalmysh júıege degen seniminiń edáýir joǵary ekendigin kórsetedi", - deıdi "Elim" ortalyǵynyń zertteýshileri.
Depozıtter boıynsha kepildikter týraly basqa tanymal aqparat berý arnalary – bul teledıdardaǵy jáne onlaın-buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy jańalyqtar. Qatysýshylardyń kópshiligi resmı aqparat kózderine senim bildirdi.
Jappaı saýalnama júrgizý kórsetkenindeı, respondentterdiń 49%-y depozıtter boıynsha kepildikter týraly aqparat tikeleı bankten, onyń ishinde menejerlerden, banktiń qosymshalarynan nemese nemese resmı saıtynan alǵandy jón sanaıdy.
Zertteý aıasynda sondaı-aq fokýs-toptyq talqylaýlar ótkizildi. Qarjylyq saýattylyq negizderi – shyǵyndar men túsimderdi esepke alý deńgeıinde fokýs-toptarǵa qatysýshylardyń basym bóligi kredıtter boıynsha tólemder sekildi iri shyǵyndardy ǵana tirkeıdi eken, al kúndelikti shyǵyndar eskerýsiz qalýy múmkin. Jappaı saýalnama júrgizý barysyndaǵy respondentter sekildi fokýs-toptarǵa qatysýshylar qarjylyq «qaýipsizdik kópshiginiń» boly óte mańyzdy ekendigin atap ótti. İs júzinde olardyń kópshiligi kútpegen shyǵyndarǵa qaramastan, erteńgi kúnge aqsha jınaıdy.
"Qatysýshylar qyzyǵýshylyq tanytýda jáne salymshylardyń qarjylyq qorǵaýshysy retinde Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qoryna senim bildiredi. Qor eldiń qarjylyq qaýipsizdiginiń mańyzdy elementi retinde qabyldanady, jáne tipti habardarlyǵy tómen azamattar arasynda senimniń joǵary ekendigi baıqalady. Bul memlekettik ınstıtýttarǵa degen senimdi bildiredi", – deıdi "Elim"-niń zertteýshileri.
Eske salamyz, eger bank lısenıasynan aıyrylsa, salymshy – jeke tulǵalardyń ótem alýǵa degen quqyǵy zańda qarastyrylǵan. QDKBQ maksımaldy kepildik somasy depozıttiń túri men valútasyna tikeleı táýeldi:
- teńgedegi jınaq salymdar boıynsha – 20 mıllıon teńgeni,
- teńgedegi jınaq salymdardan basqa kartochkalar, shottar jáne depozıtter boıynsha – 10 mıllıon teńgeni,
- shetel valútasyndaǵy salymdar, kartochkalar jáne shottar boıynsha – 5 mıllıon teńgeni quraıdy.
"Depozıtterge kepildik berý júıesine qatysýshy árbir banktegi depozıtterge jeke kepildik beriledi. Depozıtter boıynsha kepildikter týraly kóbirek bilińiz: www.kdif.kz, 1460 (qońyraý shalý tegin)", - deıdi qordaǵylar.
Buǵan deıin saıtymyzda "Teńge túrindegi salymdarǵa shekti mólsherlemeni belgileý toqtatylady. Bul neni bildiredi" degen maqala jarıalanǵan bolatyn.
