Shýdaǵy «sheberler otbasy»

Dalanews 22 mam. 2019 10:03 1028

Halqymyzda qoly altyn sheberler men ustalar az bolǵan joq. Jer-dúnıeni kezgen jıhankezder basqa emes, dál osy qazaqtyń qolónerine tánti bolǵanyn taspaǵa basylǵan talaı eńbekten bilip te, kórip júrmiz. Qazaqqa ǵana tán qolóner ózge ulttan esh kem túsken emes. El arasynda ata jolyn jalǵap, temirden túıin túıgen, san alýan aǵashty nebir túrli ıirimge keltirip, kádesine jaratqan jáne ózge de ónerdiń maıyn ishken sheberqoldy adamdar sırek bolǵanymen, áli de bolsa barshylyq. Rasyn aıtqanda, kópshiligi aýyldy jerlerde tasada qalyp qoıyp jatyr.  Qazaq qashan da ustalyq ónerdi kıeli kásip túrinde baǵalap, ony tórge ozdyrǵanyn kez kelgen ultjandy azamat zerdesine toqyp óskeni beseneden belgili shyǵar. Deıturǵanmen, búgingi urpaq ustalyq, zergerlik ónerdi umyt qaldyryp, jahandaný zamanynyń ıirimine tereń boılap bara jatqany da jasyryn emes.

Qalaı desek te búgingi urpaqtyń arasynda ǵasyrdan ǵasyrǵa jalǵasyp, urpaqtan urpaqqa amanat bolǵan tól ónerdi bosaǵadan ozdyryp, tóbesine kóterip, odan rýhanı lázzat alyp júrgen azamattar da kezdesedi. Shynyn aıtý kerek, bundaı azamattarǵa alystan nemese shetelden kelgen meımanǵa kádesyı retinde usynýǵa qajetti buıym kerek kezde ǵana izdeý salatynymyz bar. Mine, on saýsaǵynan óner tamǵan, kásibinen násibin taýyp, aýyl aımaǵyna qadirli bolyp júrgen osyndaı jandardyń biri - Shý aýdanyna qarasty Dalaqaınar aýylynyń turǵyny Baýyrjan Jaqsybaev.

Ol bizben áńgimesinde: «Ustalyq pen zergerlik – óte qyzyq óner. Kózdiń jaýyn alyp turatyn dúnıeni ómirge ákelgen saıyn rahat kúıge bólenesiń. Ony odan saıyn damytyp, sol kásiptiń qyr-syryna sát saıyn qanyǵa túskiń keledi. Temirden túrli buıymdar jasaý men aǵash jonýǵa asqan eptilik qajet. Olaı bolmaǵan kúnde, josparlaǵan dúnıeń oıdaǵydaı shyǵa qoıýy ekitalaı. Qaı buıymdy bolmasyn bastar aldynda jasaıtyn dúnıeńdi oısha josparlap alasyń. Sodan keıin baryp jumys bastalady. Zergerlik óner tózimdilik pen shydamdylyqty, eptilik pen yjdaǵattylyqty talap etetin óner. Qoldyń kúshimen, kúrektiń ushymen qoparyp tastaıtyn aýyr jumys emes. Tómen qarap otyrǵan qalpy alaqandaı zatty ádemi etip shyǵarý kerek. Bul is adamnyń kóńil-kúıimen tikeleı baılanysty. Jumysqa jan-tánimmen berilgen sátte ǵana jasaǵan dúnıem áp-ádemi bolyp shyǵady» degen edi.

Baýyrjannyń qolynan shyqqan buıymdar aýdannyń atynan kórsetilip júrgen kórmelerdiń sóresinen tabylyp júr. Ózi shamalas zamandastaryna qaraǵanda zerek ósken zerger jigit mektep qabyrǵasynda oqytylatyn negizgi pánderden góri «Eńbekke baýlý» pánine zeıinin kóbirek burǵan. Alǵashynda aǵashtan azdy-kópti buıymdar jasap júrgen ol, óz betimen at ábzelderin jasaýǵa den qoıyp, bar yntasyn soǵan qoıady. Mektepti támamdaı salysymen Almaty oblysyndaǵy Qaskeleń mádenıet kolejine oqýǵa túsedi. Mine, sol kezden bastap Baýyrjannyń qolónerge degen yntasy eselene túsip, sol salaǵa túbegeıli bet burady. Temirden túıin túıgen qas talanttardyń sheberler otbasynan shyǵatyny jáne ol ákeden balaǵa qan arqyly darıtyny daýsyz. Qolónerdiń qudiretin bala kúninen bilip ósken Baýyrjanǵa da sheberlik ákesinen qonǵan qabilet eken. Al, anasy tiginshilikpen aınalyssa, zaıyby Juldyz Qojaeva da toqyma ónerin janyna serik etken sheber kórinedi. Olardyń ómirin bir arnaǵa toǵystyrǵan da osy sala eken. Búgingi tańda eki birdeı balanyń ata-anasyn aýyldastary «sheberler otbasy» retinde tanıdy. «Kıimdi de satyp alyp áýre bolmaımyz. Ózimiz qalaǵanymyzsha tigip kıemiz» deıdi keıipkerimiz óz sózinde.

2013 jyly oqýyn aıaqtap kelgen jas maman aýyldyq klýbtyń janynan ashylǵan qolóner úıirmesiniń jetekshisi bolyp jumysqa ornalasqan. «Bastysy balada qabilet pen ynta bolsa, ony ary qaraı shyńdaýda men aıanyp qalmaımyn» - degen Baýyrjan bıyl nebári alty balany qolónerge baýlyp jatqanymen, mektep bitirýshi birneshe túlekke osy sala boıynsha baǵyt siltep, óz mamandyǵyn adaspaı tańdaýyna yqpal etken. Jumys ornyn ekinshi úıi dep esepteıtin sheberdiń óz jumysyna degen jaýapkershiliginiń zor ekenin baıqadyq.

 

Shý aýdany

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar