Hanamı – shıe aǵashynyń gúldený kezeńi. Bul mereke Japonıadaǵy ejelgi Tang ımperıasynda XII ǵasyrdan beri erekshe atap ótilip keledi. Shyǵý tarıhynda túrli ańyzdar da bar.
Japonnyń ataqty qylqalam sheberi Kanoýbı Sýnobýdyń aty tarıhta sakýramen baılanysty saqtalǵan. Onyń týyndylary Tokıodaǵy Santorıı murajaıynan tamashalaýǵa bolady. Japon sýretshileri óz týyndylary arqyly sakýra – gúldengen ǵumyr, sakýra – órkendegen tirshilik, sakýra – jumaq degen ıdeıany beınelegen.
Japonıada kóktem erte shyǵady. Sondyqtan sakýranyń gúldenýin búkil japon halqy bolyp baqylaıdy. Shıe aǵashtary gúl jaryp túrli túske enýin qalt jibermeıdi. Bul kezeń negizinen naýryz aıynyń basynan mamyr aıynyń ortasyna deıin jalǵasady. Hanamı memlekette resmı mereke bolyp bekitilgen. Mereke kezinde adamdar jumysqa, jastar men balalar sabaqtarynan bosatylady. Barlyǵy saıabaqtarda, aleıalarda, túrli demalys oryndarynda qydyryp, kóńil kóteredi. Ortalyq alańdarda adamdardan aıaq alyp júrgisiz jaǵdaıǵa jetedi. Sakýro gúldegen kezde japondar ulttyq kıimderin kıip, ulttyq bılerin kópshilikke tartý etse, ulttyq ánderin aspandata shyrqaıdy.
Betin aqqa boıap kımonosyn kıgen japon áıelderi ulttyq taǵamdarynan qonaqtarǵa dám tatqyzady. Bir-birine ıgi tilek-lebizderin aıtyp, kelesi kóktemde molshylyqta, amanshylyqta jolyǵýyna nıet bildiredi. Japondar kóktemniń osynaý merekesin sheksiz súıispenshilikpen qarsy alady. Jalpy japondardyń ulttyq sımvolyn kórsetetin mańǵyzdy meıram. Kóktem mezgilin osyndaı alapat sezimmen súıetin japondardyń sakýro týraly halyqtyq áni de bar. «Sakýro» ánin qazir japon sahnasynda Ikımıno Gakarı atty ánshi qyz oryndap júr. Ony biz óleń túrinde sizderge aýdaryp jetkizýge tyrystyq:
Sakýra kúlteleri túsedi
Eske sap qol ustasqan kúnderdi.
Siz bergen – ǵashyq jannyń ýádesi,
Saqtalyp, bir júrekte búrlendi.
Sakýra,
Ár kezde baratynbyz esimde,
poıyzǵa ekeýimiz, biz birge.
Kóńildi mundaı sátter keremet,
men úshin sozylǵandaı máńgige.
Ár kezde qaraılasam ótkenge,
Ár ýaqyt, kózim jumyp bir sátke:
menimen osy mańda emessiz,
Jadymda estelikter kóp mende.
Úmitsiz – sol ýaqyttar, bilemin
Mendegi diril qaqqan júregim,
Baıqasań, bos oryn bar áli de
Baıqasam siz tabarsyz bir emin.
Balalyq, ǵumyr soldy – ıirim
Sizsiz joq, meniń búkil ómirim.
Siz mennen bolsańyz da alysta,
Men sonaý shıe gúldi kóremin.
Men ǵana sizdi estı alamyn,
Sizdegi júrek únin qaladym.
Shıeler búrshik atqan kóktemde,
Men sizben máńgi birge bolamyn.
Sakýra kúlteleri túsedi,
Eske sap qol ustasqan kúnderdi.
Siz bergen – ǵashyq janyń ýádesi,
Saqtalyp, bir júrekte búrlendi...
Ádilet YQYLAS, Abaı atyndaǵy QazUPÝ-dyń stýdenti
(Óleńdi aǵylshyn tilinen aýdarǵan avtor)
