Almatyda «Pastera» degen kóshe joq
Osydan birneshe jyl buryn Baýyrjan Baıbek Almaty qalasynyń ákimi bolyp turǵanda kezekti bir janjalǵa sebepshi bolýy múmkin jaıtty aıtyp, maqala jarıalaǵan edik.
Ókinishke oraı, Baýyrjan Baıbektiń komandasy bizdiń sózimizge qulaq asyp, kóńil bólmedi. Almaty qalasynyń qazirgi ákimi Baqytjan Saǵyntaevqa qaıta aıtýdyń reti kelip tur. Qala basshysy bul iske nazar aýdaryp, istiń tigisin jatqyzar degen úmitimiz bar.
Almatyda Muqaǵalı Maqataev atyndaǵy kóshesi bar. Muny jurttyń bári biledi.
Elimiz Táýelsizdikke alǵannan keıin Keńes zamanyndaǵy Pastera kóshesi Muqaǵalı Maqataev kóshesi bolyp atalǵan bolatyn.
Qazir Maqataev kóshesiniń boıymen shyǵysqa qaraı júrseńiz, Maqataev pen Jetisý kóshesiniń qıylysynda «Na Pastera» degen ataýdy mańdaıyna jazyp qoıǵan úlken káýaphana aldyńyzdan shyǵady.
Maqataev kóshesiniń boıynda ornalasqan «Na Pastera» káýaphanasyn kórgen adam ne oılaıdy? Birinshi kezekte, «Qazaqstan táýelsizdigin tolyq almaǵan ba?» dep oılaýy ábden múmkin. Kerek deseńiz bul elimizdiń Táýelsizdigin kózge ilmeý dep qarastyrsa da bolady.
Almatyda Muqaǵalı Maqataev atyndaǵy kóshe bar. Al «Pastera» degen kóshe joq. Biraq, Maqataev pen Jetisý kóshesiniń qıylysynda «Na Pastera» degen ataýdy mańdaıyna jazyp qoıǵan káýaphana tur.
Keńes zamanyndaǵy eski ataýlardy jalaýlatqan mundaı káýaphanalar men meıramhanalar Petropavl men Pavlodarda bolsa, azdap bolsa da «túsinistikpen» qaraýǵa bolar edi.
Al azattyqtyń jalaýy alǵash jelbiregen, jeltoqsannyń yzǵarly sýyǵynda qazaq jastarynyń qany tógilgen Almatyda mundaı olqylyqqa jol berý – úlken qatelik, asqan arandatýshylyq emes pe?
Dál osy káýaphananyń qojaıyny kásipkerlikpen aınalysýǵa ruqsat suraǵanda jergilikti bılik oryndaryna káýaphanany «Na Pastera» dep tirkep bergeni anyq.
Sonda káýaphananyń atyn tirkegen Almaty ákimdigi Paster kóshesi toqsanynshy jyldardyń basynda Muqaǵalı Maqataev kóshesi bolyp ózgerip ketkenin bilmeı me? Árıne, biledi. Bile tura, úndemegenin qalaı túsinýge bolady.
Keńes zamanyn eske salatyn osyndaı ataýlar elimizde ultaralyq dúrdarazdyqty týdyryp jiberýi múmkin ekenin ákim-qaralar nege oılamaıdy?
Jastardyń obalyna qalmaıyq
Qazaq poezıasynda eń kóp oqylatyn aqyn Muqaǵalı Maqataev. Kóńili alyp-ushqan aýyl balasy súıikti Almatysyna asyǵyp jetkende áıgili aqynnyń atymen atalatyn kósheniń boıynda «Na Pastera» káýaphanasy qarsy alsa, qandaı kúıge túsedi?
Mundaıda kez kelgen ultjandy azamattyń (aýyl balasy bárine túsinistikpen qaraıtyn Almatynyń baıyrǵy turǵyny emes qoı) boıyn ashý-yza kerneıtini sózsiz.
Bula kúshi boıyna syımaǵan jas jigit káýaphanaǵa kirip, bul máseleni aıtýy múmkin. Budan keıin urys-janjal tutanyp, araǵa tártip saqshysy aralasyp, álgi Muqaǵalıdyń «fanaty» áp-sátte «buzaqy», el tynyshtyǵyna irtki salýshy bolyp shyǵa kelmeı me?
Al endi jaýap berińizshi, bul úshin kimdi kinálaımyz? Pasteradan kósheniń ataýyn tartyp alǵan Maqataevty kinálamaıtynymyz... anyq qoı.
Esterińizde shyǵar, osydan birneshe jyl buryn Qurmanǵazy men Pýshkın kóshesiniń boıynda ornalasqan geı-klýbtyń jarnamasyn jasaý úshin Qurmanǵazy men Pýshkındi súıistirgen jarnama agenttigin Qurmanǵazy atyndaǵy konservatorıanyń stýdentteri sotqa berip, sońy úlken daýǵa ulasty.
Budan neni baıqaımyz? Keńes zamanyn ańsaý, sol kezdegi ataýlardy qaıta jańǵyrtýdy qazaq jastarynyń qalamaıdy.
Sondyqtan, Almaty qalasynyń ákimi Baqytjan Saǵyntaev myrza bul iske nazar aýdaryp, qazaq jastarynyń arandap qalmaýy úshin «úı ishinen úı tikken» (munysyn ózderi de bilmeýi múmkin) kásipkerlerdi tártipke shaqyryp, Táýelsizdigimizdi qasterleýge úndeýi kerek dep esepteımiz.
Qajet bolsa, iri qalalardaǵy kóshe ataýyn burynǵy ataýymen ataýǵa shekteý qoıatyn zań qabyldaıyq. Sol kezde ótkendi ańsap, artymyzǵa qaıta-qaıta moıyn buryp qaraı berýdi doǵaratyn shyǵarmyz?
Nurlan JUMAHAN, jýrnalıs
