الماتىدا «پاستەرا» دەگەن كوشە جوق
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن باۋىرجان بايبەك الماتى قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ تۇرعاندا كەزەكتى ءبىر جانجالعا سەبەپشى بولۋى مۇمكىن جايتتى ايتىپ، ماقالا جاريالاعان ەدىك.
وكىنىشكە وراي، باۋىرجان بايبەكتىڭ كومانداسى ءبىزدىڭ سوزىمىزگە قۇلاق اسىپ، كوڭىل بولمەدى. الماتى قالاسىنىڭ قازىرگى اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆقا قايتا ايتۋدىڭ رەتى كەلىپ تۇر. قالا باسشىسى بۇل ىسكە نازار اۋدارىپ، ءىستىڭ تىگىسىن جاتقىزار دەگەن ءۇمىتىمىز بار.
الماتىدا مۇقاعالي ماقاتايەۆ اتىنداعى كوشەسى بار. مۇنى جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى.
ەلىمىز تاۋەلسىزدىككە العاننان كەيىن كەڭەس زامانىنداعى پاستەرا كوشەسى مۇقاعالي ماقاتايەۆ كوشەسى بولىپ اتالعان بولاتىن.
ءقازىر ماقاتايەۆ كوشەسىنىڭ بويىمەن شىعىسقا قاراي جۇرسەڭىز، ماقاتايەۆ پەن جەتىسۋ كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا «نا پاستەرا» دەگەن اتاۋدى ماڭدايىنا جازىپ قويعان ۇلكەن كاۋاپحانا الدىڭىزدان شىعادى.
ماقاتايەۆ كوشەسىنىڭ بويىندا ورنالاسقان «نا پاستەرا» كاۋاپحاناسىن كورگەن ادام نە ويلايدى؟ ءبىرىنشى كەزەكتە، «قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن تولىق الماعان با؟» دەپ ويلاۋى ابدەن مۇمكىن. كەرەك دەسەڭىز بۇل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن كوزگە ىلمەۋ دەپ قاراستىرسا دا بولادى.
الماتىدا مۇقاعالي ماقاتايەۆ اتىنداعى كوشە بار. ال «پاستەرا» دەگەن كوشە جوق. ءبىراق، ماقاتايەۆ پەن جەتىسۋ كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا «نا پاستەرا» دەگەن اتاۋدى ماڭدايىنا جازىپ قويعان كاۋاپحانا تۇر.
كەڭەس زامانىنداعى ەسكى اتاۋلاردى جالاۋلاتقان مۇنداي كاۋاپحانالار مەن مەيرامحانالار پەتروپاۆل مەن پاۆلوداردا بولسا، ازداپ بولسا دا «تۇسىنىستىكپەن» قاراۋعا بولار ەدى.
ال ازاتتىقتىڭ جالاۋى العاش جەلبىرەگەن، جەلتوقساننىڭ ىزعارلى سۋىعىندا قازاق جاستارىنىڭ قانى توگىلگەن الماتىدا مۇنداي ولقىلىققا جول بەرۋ – ۇلكەن قاتەلىك، اسقان ارانداتۋشىلىق ەمەس پە؟
ءدال وسى كاۋاپحانانىڭ قوجايىنى كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋعا رۇقسات سۇراعاندا جەرگىلىكتى بيلىك ورىندارىنا كاۋاپحانانى «نا پاستەرا» دەپ تىركەپ بەرگەنى انىق.
سوندا كاۋاپحانانىڭ اتىن تىركەگەن الماتى اكىمدىگى پاستەر كوشەسى توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا مۇقاعالي ماقاتايەۆ كوشەسى بولىپ وزگەرىپ كەتكەنىن بىلمەي مە؟ ارينە، بىلەدى. بىلە تۇرا، ۇندەمەگەنىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى.
كەڭەس زامانىن ەسكە سالاتىن وسىنداي اتاۋلار ەلىمىزدە ۇلتارالىق ءدۇردارازدىقتى تۋدىرىپ جىبەرۋى مۇمكىن ەكەنىن اكىم-قارالار نەگە ويلامايدى؟
جاستاردىڭ وبالىنا قالمايىق
قازاق پوەزياسىندا ەڭ كوپ وقىلاتىن اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆ. كوڭىلى الىپ-ۇشقان اۋىل بالاسى سۇيىكتى الماتىسىنا اسىعىپ جەتكەندە ايگىلى اقىننىڭ اتىمەن اتالاتىن كوشەنىڭ بويىندا «نا پاستەرا» كاۋاپحاناسى قارسى السا، قانداي كۇيگە تۇسەدى؟
مۇندايدا كەز كەلگەن ۇلتجاندى ازاماتتىڭ (اۋىل بالاسى بارىنە تۇسىنىستىكپەن قارايتىن الماتىنىڭ بايىرعى تۇرعىنى ەمەس قوي) بويىن اشۋ-ىزا كەرنەيتىنى ءسوزسىز.
بۇلا كۇشى بويىنا سىيماعان جاس جىگىت كاۋاپحاناعا كىرىپ، بۇل ماسەلەنى ايتۋى مۇمكىن. بۇدان كەيىن ۇرىس-جانجال تۇتانىپ، اراعا ءتارتىپ ساقشىسى ارالاسىپ، الگى مۇقاعاليدىڭ «فاناتى» اپ-ساتتە «بۇزاقى»، ەل تىنىشتىعىنا ىرتكى سالۋشى بولىپ شىعا كەلمەي مە؟
ال ەندى جاۋاپ بەرىڭىزشى، بۇل ءۇشىن كىمدى كىنالايمىز؟ پاستەرادان كوشەنىڭ اتاۋىن تارتىپ العان ماقاتايەۆتى كىنالامايتىنىمىز... انىق قوي.
ەستەرىڭىزدە شىعار، وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن قۇرمانعازى مەن پۋشكين كوشەسىنىڭ بويىندا ورنالاسقان گەي-كلۋبتىڭ جارناماسىن جاساۋ ءۇشىن قۇرمانعازى مەن پۋشكيندى سۇيىستىرگەن جارناما اگەنتتىگىن قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ ستۋدەنتتەرى سوتقا بەرىپ، سوڭى ۇلكەن داۋعا ۇلاستى.
بۇدان نەنى بايقايمىز؟ كەڭەس زامانىن اڭساۋ، سول كەزدەگى اتاۋلاردى قايتا جاڭعىرتۋدى قازاق جاستارىنىڭ قالامايدى.
سوندىقتان، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ مىرزا بۇل ىسكە نازار اۋدارىپ، قازاق جاستارىنىڭ ارانداپ قالماۋى ءۇشىن «ءۇي ىشىنەن ءۇي تىككەن» (مۇنىسىن وزدەرى دە بىلمەۋى مۇمكىن) كاسىپكەرلەردى تارتىپكە شاقىرىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدى قاستەرلەۋگە ۇندەۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىز.
قاجەت بولسا، ءىرى قالالارداعى كوشە اتاۋىن بۇرىنعى اتاۋىمەن اتاۋعا شەكتەۋ قوياتىن زاڭ قابىلدايىق. سول كەزدە وتكەندى اڭساپ، ارتىمىزعا قايتا-قايتا مويىن بۇرىپ قاراي بەرۋدى دوعاراتىن شىعارمىز؟
نۇرلان جۇماحان، جۋرناليست
