Burynǵy Qyrǵyzstan prezıdenti Asqar Aqaev Reseıde “eńbegi sińgen ǵalym” ataǵyn aldy dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Vladımır Pýtın qol qoıǵan jarlyqta Aqaevtyń ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmeti men mamandar daıarlaýdaǵy eńbegi eskerilgeni aıtyldy. Mártebeli ataqty toılaý rásimi Máskeýdegi Lomonosov atyndaǵy MMÝ-de ótti, onda eks-prezıdent 15 jyldan astam ýaqyt boıy jetekshi ǵylymı qyzmetker retinde sabaq berip keledi.

Aqaev 1990-2005 jyldary Qyrǵyzstandy basqaryp, 2005 jylǵy “Qyzǵaldaq tóńkerisinen” keıin elden ketken. Narazylyqtar parlament saılaýynyń burmalanýy men avtorıtarızm aıyptaryna baılanysty órship, sońy Aqaevtyń otstavkasyna ulasqan.

2010 jyly ekinshi revolúsıadan keıin ol resmı túrde eks-prezıdent statýsynan aıyryldy.

Sońǵy jyldary eks-prezıdentke altyn ken oryndaryn (“Kýmtor” kenishi) ınvestorlarǵa tıimsiz tapsyrý boıynsha aıyp taǵylyp, 2021 jyly Aqaev elge oralyp, tergeý organdarymen yntymaqtasa bastady. 2023 jyly bul is eskirý merzimi ótýine baılanysty toqtatyldy.

2024 jyly Aqaev Jogorký Keneshten eks-prezıdent mártebesin qaıta surady, biraq parlament buǵan kelisken joq. Bul mártebe oǵan tıispeý, memlekettik kúzet jáne ómir boıy qamtamasyz etilý quqyǵyn berer edi. Zańnamaǵa sáıkes, tóńkeris saldarynan bılikten taıdyrylǵan adamdar eks-prezıdent mártebesine ıe bola almaıdy.

Sońǵy bergen suhbatynda Aqaev “túrli-tústi tóńkeristerdi” Ýashıngton uıymdastyrady dep málimdedi. Ol “Qyzǵaldaq tóńkerisin” AQSH-tyń qoldaýymen ótkenin aıtyp, Qyrǵyzstan aýmaǵyna amerıkalyq áskerdi kirgizýden bas tartqany úshin bılikten taıdyrylǵanyn jetkizdi.

Reseı men Qyrǵyzstannyń arasyndaǵy qarym-qatynas qaıta jandanyp jatqan tusta keı sarapshylar Máskeý úshin Aqaev burynǵy “senimdi odaqtastyń” sımvolyna aınalǵanyn alǵa tartady. Qyrǵyzstan prezıdenti Sadyr Japarov Reseıdi “strategıalyq seriktes” dep baǵalaǵanymen, resmı Kreml Aqaevty da yqpal tetigi retinde qarastyrady degen boljam bar.

Máskeý osy (Aqaev, red.) arqyly kún ótken saıyn aımaqtaǵy yqpaly kúsheıip kele jatqan Túrkıanyń ekpinin tejeýdi kózdeıdi.