بۇرىنعى قىرعىزستان پرەزيدەنتى اسقار اقايەۆ رەسەيدە “ەڭبەگى سىڭگەن عالىم” اتاعىن الدى دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ۆلاديمير پۋتين قول قويعان جارلىقتا اقايەۆتىڭ عىلىمي-پەداگوگيكالىق قىزمەتى مەن ماماندار دايارلاۋداعى ەڭبەگى ەسكەرىلگەنى ايتىلدى. مارتەبەلى اتاقتى تويلاۋ ءراسىمى ماسكەۋدەگى لومونوسوۆ اتىنداعى ممۋ-دە ءوتتى، وندا ەكس-پرەزيدەنت 15 جىلدان استام ۋاقىت بويى جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەر رەتىندە ساباق بەرىپ كەلەدى.
اقايەۆ 1990-2005 جىلدارى قىرعىزستاندى باسقارىپ، 2005 جىلعى “قىزعالداق توڭكەرىسىنەن” كەيىن ەلدەن كەتكەن. نارازىلىقتار پارلامەنت سايلاۋىنىڭ بۇرمالانۋى مەن اۆتوريتاريزم ايىپتارىنا بايلانىستى ءورشىپ، سوڭى اقايەۆتىڭ وتستاۆكاسىنا ۇلاسقان.
2010 جىلى ەكىنشى ريەۆوليۋسيادان كەيىن ول رەسمي تۇردە ەكس-پرەزيدەنت ستاتۋسىنان ايىرىلدى.
سوڭعى جىلدارى ەكس-پرەزيدەنتكە التىن كەن ورىندارىن (“كۋمتور” كەنىشى) ينۆەستورلارعا ءتيىمسىز تاپسىرۋ بويىنشا ايىپ تاعىلىپ، 2021 جىلى اقايەۆ ەلگە ورالىپ، تەرگەۋ ورگاندارىمەن ىنتىماقتاسا باستادى. 2023 جىلى بۇل ءىس ەسكىرۋ مەرزىمى وتۋىنە بايلانىستى توقتاتىلدى.
2024 جىلى اقايەۆ جوگوركۋ كەنەشتەن ەكس-پرەزيدەنت مارتەبەسىن قايتا سۇرادى، ءبىراق پارلامەنت بۇعان كەلىسكەن جوق. بۇل مارتەبە وعان تيىسپەۋ، مەملەكەتتىك كۇزەت جانە ءومىر بويى قامتاماسىز ەتىلۋ قۇقىعىن بەرەر ەدى. زاڭناماعا سايكەس، توڭكەرىس سالدارىنان بيلىكتەن تايدىرىلعان ادامدار ەكس-پرەزيدەنت مارتەبەسىنە يە بولا المايدى.
سوڭعى بەرگەن سۇحباتىندا اقايەۆ “ءتۇرلى-تۇستى توڭكەرىستەردى” ۋاشينگتون ۇيىمداستىرادى دەپ مالىمدەدى. ول “قىزعالداق توڭكەرىسىن” اقش-تىڭ قولداۋىمەن وتكەنىن ايتىپ، قىرعىزستان اۋماعىنا امەريكالىق اسكەردى كىرگىزۋدەن باس تارتقانى ءۇشىن بيلىكتەن تايدىرىلعانىن جەتكىزدى.
رەسەي مەن قىرعىزستاننىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناس قايتا جاندانىپ جاتقان تۇستا كەي ساراپشىلار ماسكەۋ ءۇشىن اقايەۆ بۇرىنعى “سەنىمدى وداقتاستىڭ” سيمۆولىنا اينالعانىن العا تارتادى. قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ رەسەيدى “ستراتەگيالىق سەرىكتەس” دەپ باعالاعانىمەن، رەسمي كرەمل اقايەۆتى دا ىقپال تەتىگى رەتىندە قاراستىرادى دەگەن بولجام بار.
ماسكەۋ وسى (اقايەۆ، رەد.) ارقىلى كۇن وتكەن سايىن ايماقتاعى ىقپالى كۇشەيىپ كەلە جاتقان تۇركيانىڭ ەكپىنىن تەجەۋدى كوزدەيدى.
