Stıv PAVLINA, AQSH
Nege meniń salmaǵym tym kóp? Nege jaı ǵana sulý, symbatty bola salmadym eken? Táttini jemeı júrýge bola ma? Nege sportpen shuǵyldaný sondaı qıyn?
Nege tabys tabý sondaı qıyn? Qaryzdarymnan qalaı qutylsam eken? Nege meniń kóligim syna beredi? Aqshasyz ómir – ómir emes.
Nege jaqsy qyzdar (jigitter) maǵan qaramaıdy? Men jaqsy adam sıaqtymyn ǵoı. Biraq aınalam tolǵan naqurystar. Jalǵyzdyqtan sharshadym. Qashan mahabbatymdy tabam?
[caption id="attachment_10504" align="alignleft" width="352"]
Stıv Pavlına[/caption]
Nege oıymdaǵydaı jumys taba almaı qoıdym? Ózim jek kóretin jumysta qashanǵa deıin otyra berem? Mynaý ne ómir? Basqa jumys qarastyrý kerek.
Tanys sózder me?
Qıyndyq kedergi ispetti
Joǵaryda aıtylǵan sózdiń bári qıyndyq bitkendi kedergi etip kórsetip jatyr. Yńǵaısyzdyq, ashý shaqyratyn sezimniń bári adamdy toqyratady. Kedergi keltiredi. Ómirdiń jaqsy jaqtaryn kórsetpeıdi.
Mundaı ustanymmen adam sol kedergilerdi boldyrmaýǵa baryn salýy kerek. Eger túıtkil aldydan shyqsa, onda ómirińizde bir nárse burys ketti. Sony aldyn ala eskerip, boldyrmaýdyń jaıyn jasaý kerek edi. Basqa túsken qıyndyq jolyń bolmaǵannyń, qıyn taǵdyrdyń mysaly bolady. Nemese osyǵan deıin teris oıdyń jeteginde ómir súrgenniń, sol oıdyń saldarynan qıyndyq týdyrǵanyńyzdy túsinesiz.
Eger áli de qıyndyqtan aryla almaı júrseńiz, olardy sheshýge tyrysyńyz. Esh qıyndyqsyz ómir súrýdi úırenińiz. Qıyndyqsyz ómir súrý múmkin emes degen oıdan qutylyńyz.
Bul eń soraqy ustanym. Neǵurlym solaı kóbirek oılasańyz, soǵurlym osal bola beresiz. Mundaı ustanym adamdy jolaıryqqa tireıdi. Eki joldyń biri únemi qıyndyq astynda qalýǵa májbúrleıdi. Aqyrynda ómirińiz tek sol túıtkilderdi sheshýge baǵyttalyp ketedi. Ony adam bir ózi sheshýge qıynsynady. Sondyqtan ózine tunshyqtyrǵysh oılap taýyp alady. Teledıdar, veb-serfıng, beıne oıyndar, úzdiksiz kitap oqý, ishimdik, esirtki jáne t.b. Baıaý sýǵa kete beresiz... Ómir saýsaq arasynan aǵyp ketedi. Taǵy qıyndyq týsa, taǵy sóıtesiz... Qıyndyq kórse, jany qınalyp, basy aýyryp, mazasyzdyq, kúıgelektik meńdep alady.
Ekinshi jol – sheginis. Qıyndyqtardy azaıtý úshin myna álemnen biraz ýaqytqa baz keshýge týra keledi. Mundaı qadamdy «ońtaılandyrý» nemese «mınımalızm» dep atasa da bolady. Eger ómirdiń bir baǵytynda kedergi paıda bolsa, ony adam ota jasap alyp tastaýǵa peıildi bolady. Bálkim, ol adam jalǵyz turatyn shyǵar. Onyń dostary az shyǵar. Jeńil jumys jasap, óziniń qabiletin shyńdamaıtyn bolar. Shyńdamaǵan soń eshbir syı almaıdy. Tabys tappaıdy. Sodan da bir úńgirde turyp, medıtasıa jasaý jaqsy oı sıaqtanady.
Sizge keregi – tynyshtyq, tynyshtyq qana. Biraq sol tynyshtyq buıyrmaıdy. Áıteýir, mazany alatyn bir qubylys bolady da turady.
Biraq basqa da joldar bar. Áıtkenmen, adamnyń kóbi joǵaryda aıtylǵan eki joldyń birin tańdaıdy. Birinshisine túskender máńgilik kúızelisten aryla almaıdy. Ekinshisin tańdaǵandar uzaq merzimdi atrofıaǵa ushyraıdy. Qalaı desek te, bul eki jolǵa túsken adam ózin izdeýge asyqpaıdy. Sonyń saldarynan bes jyl burynǵy qıyndyq búginde eki ıinińnen basyp turatyn qara tasqa aınalady.
Qıyndyq – múmkindik bulaǵy
Óz tarapymyzdan basqa joldy usynyp kóreıik. Biz usynǵan jol múmkindikterdi kóbeıtip, adamdy bolmashy qyńqyl-kúńkilden tyıady.
Qıyndyq adamǵa zıanyn tıgizý úshin berilmeıdi. Kerisinshe, olar adamdy myqty ete túsedi. Sportzaldaǵy zilmaýyr kirler sıaqty. Olardy kótergen saıyn sharshaıtynyńyzdy sezesiz. Biraq ýaqyt óte kele op-ońaı kótere beretinin árkim baıqaıdy. Jattyǵý kerek. Boıyńdy úıretý shart. Ómirde betpe-bet kelgen qıyndyqtyń bárine tózgende sońǵy núkteni ǵana oılaıtyn adamdardyń kóptigi ótirik emes. Negizinde bul saıaz oı. Sportzalda tek nátıjesin kórý úshin ǵana júrminge saıady.
Odan góri ónimdi oılaı bilý kerek. Eń mańyzdysy – qıyndyqty sheshýge baǵyttalǵan is-áreket. Adamdy is-áreketi ósiredi. Nátıjesi emes. Nátıje ár túrli bolýy múmkin.
Máselen, bir adam aqshasyz, moınynda qaryzy bar delik. Mundaı qıyndyqty kim bolsa da tezirek sheshýge umtylady. Bul qıyndyqtyń mańyzy nátıjesinde emes, soǵan qalaı jetýge bolatynyn oılaýda tur.
Búgingi meniń qarjylyq erkindigimniń bir sebebi – osydan on jyl buryn ózimniń qarajatsyz júrý máselemdi sheship aldym. Óte qıyn sharýa edi. Qanshama satydan óttim. Ózime senimdi, myqty bolýǵa talpyndym. Qarjyǵa degen ózimniń kózqarasymdy jıi aýystyrdym. Sol kirdi kótergen saıyn meniń sanam tolysa berdi. Sodan qarjylyq jaǵdaıym túzeldi.
Budan túıetinimiz ne? Eger alda-jalda keleshekte men bir tıynsyz qalsam, onyń sheshimin esh qıyndyqsyz tabamyn. Tipti birinshi retke qaraǵanda jyldam sheshýim de yqtımal. Kóp aqsha shyǵyndap alamyn degen úreıden aýlaqpyn. Ol nátıjege jete alatynyma senimim mol. Meniń negizgi maqsatym aqsha emes, tabys taýyp úırený edi. İshki jetilý, bilim, aqsha tabýdyń tetigin meńgerdim.
Eger meniń bar qıyndyǵym ózgeniń aqsha bere salýymen sheshilse, onda men jınaǵan bilim men tájirıbe bolmas edi. Lotoreıa utyp alý – nátıje bermeıdi.
Aqshaǵa zárýligim kezinde ishimnen aspannan aqsha jaýyp ketpesin dep duǵa etetinmin. Ózimniń qıyndyǵymdy ózim ǵana sheshýim kerek dep túıdim. Men úshin aqshaly bolýdyń tájirıbesin ótkerý mańyzdyraq edi.
Sheshýge tıisti birneshe máseleniń bári de meni maqsatyma aparatyn altyn kópir ekenin eskerip otyrdym. Qınalsam da barlyq kıkiljińge shydadym. Úırendim. Minezim tóseldi. Sabyrly bolýdy úırendim. Kúte bilýdiń mańyzdy ekenin túsindim.
Sol máselelerdi sheshe júrip birqatar maqala jazyp tastadym. Bilgenimmen bólisýge tyrystym. Qıyn sabaqtar bolmaǵanda aqshaǵa qol jetkize almas edim.
Budan túıetinimiz ne? Eger alda-jalda keleshekte men bir tıynsyz qalsam, onyń sheshimin esh qıyndyqsyz tabamyn. Tipti birinshi retke qaraǵanda jyldam sheshýim de yqtımal. Kóp aqsha shyǵyndap alamyn degen úreıden aýlaqpyn. Ol nátıjege jete alatynyma senimim mol. Meniń negizgi maqsatym aqsha emes, tabys taýyp úırený edi. İshki jetilý, bilim, aqsha tabýdyń tetigin meńgerdim.
Aǵzadaǵy dert tánniń qýatyn quraıdy. Sanaǵa túsetin salmaq mentaldy qýatty quraıdy. Qarym-qatynas túıtkili áleýmettik qýatty quraıdy. Osylardyń barlyǵy jınalyp kelip rýhanı qýatty quraıdy.
Mundaı ustanymym uzaqmerzimdi jaǵymdy perspektıvany kórsetedi. Mundaı ustanymdy neǵurlym qattyraq qoldasańyz, soǵurlym myqty bola beresiz.
Qıyndyqty jeńýge kózqarasty ózgertý
Máseleni sheshýdi anamnan úırendim. Ol matematıka pániniń muǵalimi boldy. Ómir baqı maǵan esepter shyǵarýdy tapsyratyn. Túrli kitaptar ákep beretin. Ekvıvalenttilik, optıka, logıka esepterin shyǵartatyn. Kez kelgen kitap dúkeninde bar kitaptar. Jazǵy demalysta bos otyrmasyn deýshi edi.
Sol kitaptarymdy jaqsy kórýshi edim. Balanyń san alýan eseptermen tanystyǵy onyń zerdeli bolýyna yqpal etedi. Esepti shyǵara almaı qınalasyń. Oılanasyń. Tolǵanasyń. Sheshimi bar. Qaıtseń de tapqyń keledi. Tapqan soń janyń jaı tabady. Esep shyǵarý meni zerek etti. Meniń ómirlik qyzyǵýshylyǵym túrli esep shyǵarýǵa aınaldy.
Al, basqa balalar maǵan kelip esep shyǵaryp bershi dep suraıtyn. Men kómektesetinmin. Birge oqymasaq ta, meni mekteptegi myqty esep shyǵarǵysh atap ketti. Muǵalimderimniń biri meniń qabiletimdi shyńdaǵysy keldi. Maǵan basqalarǵa qosymsha sabaq ótýge ruqsat etetin. Osylaı aqsha tabýdy bastadym.
Bir kúni fızıka pániniń muǵalimi sabaqtyń aldynda shaqyryp alyp, bir esepti shyǵarshy dedi. Tez shyǵaryp berdim. Fızıkadan bárin jaqsy bilgendikten emes. Kóp esep shyǵaryp ádettengendikten. Sheshimin aldyn ala bilip turdym. Fızıka úshin meniń sheshimim bóten bolǵanymen, matematıka úshin qalypty esep edi. Qysqy demalysta ishim pysty. Matematıkadan barlyq esepterdi shyǵaryp tastadym. Sosyn ony muǵalimge tapsyrdym. Endi sabaqta ne isteısiń dedi. Maǵan mysal esep berip qoıatyn boldy. Emtıhan suraqtaryna daıyndady. Ózim kálkýlátor baǵdarlamasyn jasaýdy bastap kettim. Bul da men úshin esep edi. Mundaı logıkany matematıkadan tys jerde de qoldanýǵa bolatynyn men keıin bildim. Óz basym býhgalterıany jek kóremin. Bıznestiń eń ish pystyrarlyq salasy sol. Men onyń kóp bóligin býhgalterge tapsyramyn. Biraq kásippen aınalysqan adamǵa esepten qashyp qutylýǵa bolmas. Býhgalterlik jumysqa qarsylyq bildirgenshe ony basqasha baǵalaýdy bastadym. Tezirek jumysty bitirýge asyqpaımyn. Meniń maqsatym – jumysty ózimniń jetilýime qoldaný. İsimniń qarjylyq salasynyń múltiksiz bolýy meniń jeke basymnyń jınaqy bola túsýine áserin tıgizedi. Qarjylyq salany durys basqarsam, ol maǵan birneshe jyl boıy qyzmet etetinin bilem.
Bul jumysty ózgelerge de tapsyrsam bolar edi. Menińshe bul jaqsy oı emes. Esep shyǵarý maǵan mańyzdy sabaq bolmaq. İskerligime tıgizetin paıdasy shash etekten. Áıtpese, bastaǵan isim aıaqsyz qalmaq. Basqarý esep shyǵarýǵa negizdeledi. Keıin bálkim bireýge tapsyrýǵa bolatyn shyǵar. 25 kelilik kirge aýyspas buryn 20 kelilikti ábden meńgerýim kerek.
Sany kóp túıtkildi eńserý
Túıequs bolyp ómir súrgen yńǵaıly, árıne. Basyńdy qumǵa tyǵyp alyp, eshteńe bolmaǵandaı júre berý – kóp adamnyń ádeti. Aınalań qujynaǵan sheshilmegen másele: qaltań bos, jumystan paıda joq, jubyńmen urys-keris, qaryn qampıǵan, maqsat joq.
Sizge eń jeńil salmaqtan bastaý kerek. Kúndelikti jattyǵý jasańyz. Kishigirim máseleni sheshýge úırengen soń, aqyryndap ilgerileı beresiz. Senim paıda bolady. Adamnyń sanasy jetiledi. Odan da kúrdeli túıtkildi sheshe bastaıdy.
Bastapqyda tazalyq jasaý, jóndeý jumystaryna mán berý kerek. Ústelińizdiń ústin jınańyz. Dárethanany tazalańyz. Kıim-keshekti retteńiz. Hattardy tekserińiz. Bar bolsa, kartınany qabyrǵaǵa ilińiz. Tońazytqyshtaǵy buzylǵan taǵamdy tastańyz.
Osynyń bárin kúndelikti jasap daǵdylanyńyz. Bir mezgilde ýaqyt bólińiz. Belgilengen ýaqyt ishinde ne úlgerdińiz? Esebin bilip júrińiz. Ýaqytty utymdy paıdalanýdyń bir tásili osy. Sonda istegen ister sonshalyqty kúrdeli bolyp kórinbeıdi. Ýaqytty da jemeıdi. Ýaqytty tıimdi jumsaýǵa qalyptasasyz. Bul da sol sportzal sıaqty nárse.
Myqty bola túsińiz
Bir túıtkildiń sheshimin tabý adamǵa kóp resýrs beredi. Neǵurlym kóp esep shyǵarsańyz, soǵurlym esepke beıimdilik arta beredi.
Tıimdilikke jeteleıtin ádetti sińirip otyrý mańyzdy. Eger ár máseleden óreńizdi ósiretin qıyndyq kórseńiz, ony oryndaýǵa baryńyzdy salyńyz. Ózińizge ózińiz «men muny isteı alamyn!» degen ustanym berińiz. Kirge ár toqsan saıyn salmaq qosyp otyrýy kerek. Jeńil dúnıe ósirmeıtinin umytpaǵaısyz. Qıyndyqpen rýhanı jetilý keledi. Rýhanı ósken adamnyń qaıraty men jigeri eselenip otyrady.
Men qınaldym dep eshkimge eshqashan aıtpańyz. Qıyndyq úshin táńirge alǵys aıtyńyz. Qıyndyqpen adam jetile túsedi. Berilgen túıtkil sizdiń rýhyńyzdy myqty, qýatty ete túsetinine senińiz. Sol jattyǵýlardan lázzat alyp úırenseńiz saýap. Jyldar óte kele sol qajyr-qaırattyń tekke ketpegenin, sizdiń menińizdi ósirgenine kózińiz anyq jetedi.
Jattyǵýǵa qarsylyq bildirmeńiz.
Aýdarǵan Shynar ÁBİLDÁ
