Quqyqtyq mádenıettiń joǵary deńgeıi – kez kelgen órkenıetti eldiń turaqty damýy men zań ústemdigin qamtamasyz etýdiń basty kepili. Bul týraly profesor, zań ǵylymdarynyń doktory, Qazaqstan Respýblıkasynyń Qurmetti bilim berý qyzmetkeri Almaz Eshanov áńgimelep berdi

Onyń aıtýynsha, quqyqtyq mádenıet – adamnyń zańǵa degen ishki qurmeti men kúndelikti ómirde quqyqtyq normalardy saqtaýǵa umtylýy.

«Quqyqtyq mádenıet – bul adamnyń memleket bekitken quqyqtyq qundylyqtarǵa degen qarym-qatynasyn beıneleıtin jáne zańdylyq pen tártipti ustaný arqyly kórinetin rýhanı qundylyqtar júıesi», – dedi ol.

Ǵalymnyń pikirinshe, bul mádenıet birden qalyptaspaıdy, ony ýaqytpen, júıeli tárbıe men bilim arqyly sińirý qajet. Quqyqtyq mádenıet – uzaq jáne kúrdeli proses. Ol azamattardyń quqyqtyq sanasyna, quqyqtyq saýattylyǵyna jáne zań shyǵarýshy organdardyń sapaly zańnama daıyndaýyna tikeleı baılanysty.

Almaz Eshanov quqyqtyq mádenıettiń úsh negizgi quramdas bóligin atap ótti:

• Quqyqtyq sana – adamnyń zańdardy bilýi men túsinýi;
• Quqyqtyq ádet – zańǵa saı áreket etýge beıimdilik;
• Quqyqtyq belsendilik – óz quqyqtaryn tıimdi paıdalaný men zańdy qorǵaýǵa umtylý.

«Quqyqtyq sana – bul tek zańdardy jattap alý emes. Bul – quqyqty túsiný, ony seziný, qoǵamdaǵy rólin baǵamdaı alý», – deıdi profesor.

Ǵalymnyń aıtýynsha, quqyqtyq mádenıet otbasynan, balabaqshadan, mektepten bastalýy tıis. Quqyqtyq tárbıe keshendi júrgizilýi qajet. Bul – tek quqyq pánin oqytý emes. Bul – balalardy ádilettilikke, jaýapkershilikke, zańǵa qurmetpen qaraýǵa baýlý.

Alaıda, Almaz Eshanov qazirgi qoǵamda quqyqtyq nıgılızmniń beleń alǵanyn atap ótti. Azamattardyń keıbiri zańǵa senbeıdi, al zańdardy aınalyp ótýdi qalypty jaǵdaı dep qabyldaıdy. Onyń paıymynsha, bul – keńestik kezeńdegi quqyqtyq tárbıeniń osaldyǵynyń saldary.

«Quqyqtyq saýatsyzdyq – bul tek jeke adamnyń problemasy emes. Bul – búkil qoǵamǵa áser etetin faktor. Zańdy bilmeı, ony saqtaý múmkin emes», – dedi profesor.

Ǵalym quqyqtyq mádenıetti arttyrý úshin mynadaı naqty usynystar berdi:

• Konstıtýsıa men quqyq negizderin mektep qabyrǵasynan bastap júıeli túrde oqytý;
• Quqyqtyq aqparatty túsindirýde BAQ pen áleýmettik jelilerdiń rólin kúsheıtý;
• Otbasylyq tárbıe men ulttyq dástúrler negizinde patrıottyq jáne quqyqtyq qundylyqtardy qatar tárbıeleý;
• Mektepter men JOO-larda quqyqtyq saýattylyqty arttyratyn arnaıy baǵdarlamalardy engizý.

Sondaı-aq, Almaz Eshanovtyń aıtýynsha, quqyqtyq mádenıetti kóterýdiń mańyzdy sharty – azamattardyń quqyqtyq belsendiligin arttyrý. Bul degenimiz – óz quqyqtary men bostandyqtaryn bilý, olardy zańdy jolmen qorǵaý jáne basqa azamattardyń da quqyǵyn qurmetteý.

«Quqyqtyq mádenıet – bul jaı ǵana zańdardy saqtaý emes. Bul – azamattyń qoǵam aldyndaǵy jaýapkershiligi, adamgershilik ustanymy jáne ádiletke degen senimi. Quqyqty sezine otyryp ómir súretin qoǵam ǵana shyn máninde ádiletti ári órkenıetti bola alady», – dep qorytyndylady Almaz Eshanov.