Qazaqstanda qosymsha qun salyǵyn (QQS) 12 %-dan 20 %-ǵa deıin ósirý yqtımaldylyǵyna qatysty jańalyq bıznes ókilderin dúr etkizdi. Elimizdegi birqatar sarapshylar men kásipkerler mundaı ózgeris taýarlar men qyzmetterdiń ózindik qunyn ósirip, ınflásıany údetedi, al uzaq merzimde el ekonomıkasyna keri áser etýi yqtımal dep sanaıdy. Sol sebepti bıznes qaýymdastyq bul bastamaǵa narazylyq bildiretin petısıa ázirlep, tipti halyq únin bılik estýi úshin referendým ótkizý múmkindigin qarastyrýǵa nıetti, dep jazady Dalanews.kz inbusiness.kz saıtyna silteme jasap.
Buǵan deıin Úkimetke qarasty tıisti organdar jańa salyq reformasyn daıarlap jatqany habarlanǵan. Onyń aıasynda QQS mólsherlemesin arttyrýmen qatar, osy salyqty tirkeý úshin tabys kóleminiń tómengi shegin 78 mıllıon teńgeden 15 mıllıon teńgege deıin azaıtý usynylyp otyr. Úkimet mundaı sharalar negizinen Eńbekaqy qoryna artylatyn júkti jeńildetip, salyqtyń bir bóligin taýar sórege kelip túskenge deıingi ózindik qunǵa ótkizýge baǵyttalatynyn aıtady. Al bıznes ókilderi bul tásil "iri kásiporyndarǵa ǵana paıdaly, kerisinshe shaǵyn jáne orta bızneske aýyr soqqy bolady" dep alańdaıdy.
Salyq máseleleri jónindegi keńesshi ári birneshe onlaın-platformanyń negizin qalaýshy Faızırahman Mıanov QQS-ty kóbeıtýdi "kez kelgen tutynýshyǵa salynatyn salyq" dep atap, ony "kedeılikke salynatyn salyqqa da" balaıdy. Onyń aıtýynsha, qosymsha salyqtyq salmaq túptiń-túbinde qarapaıym azamattardyń qaltasyn qaǵady, óıtkeni mundaıda kásipkerler shyǵyndy óteý úshin taýar men qyzmet qunyn qymbattatýǵa májbúr bolady. Mıanov jańa reformanyń negizdemesi jetkiliksiz ekenin, naqty ǵylymı zertteýler júrgizilmegenin, sol sebepti mundaı qadam el ekonomıkasyna uzaq merzimdi zıan keltirýi múmkin ekenin eskertedi.
"Sarapshynyń paıymdaýynsha, QQS mólsherlemesin arttyrý usynysy 2010 jyly Dúnıejúzilik bankpen jasalǵan kelisimnen týyndaýy múmkin, onda salyqty kóterý talaby syrtqy mindetteme retinde bekitilgen. Ol kezde 17 mln dollar qaryz aqsha alynǵan. Sol qaryz kelisimshartynda QQS mólsherlemesin kóterý talaby kórsetilgen. Sondyqtan Mıanov bul sheshim Qazaqstan ekonomıkasynyń múddesinen góri syrtqy qaryz shartyna kóbirek táýeldi degen boljam jasaıdy".
Sondaı-aq ol iri korporasıalar men belgili bir salalardaǵy alpaýyt kásiporyndarǵa beriletin salyq jeńildikteri saqtalyp otyrǵanyn, al qurylys sıaqty sektorlarda jeńildikterdi joıý jospary qarapaıym halyqqa baspana baǵasyn qymbattatyp, qoljetimdilikti tómendetetinin atap kórsetedi.
"Bul arada zańdy saýal týyndaıdy: nege iri korporasıalarǵa salyqtyq jeńildikter qarastyrylady da, kerisinshe SHOB pen qarapaıym halyqqa salyqty ósirý arqyly shyǵyndardy arttyrý kózdeledi. Bul ádildetsizdik emeı nemene", - deıdi ol.
Mınıstrlik pen úkimet ókilderiniń resmı málimdemesinde salyq aýyrtpalyǵyn arttyrý arqyly Eńbekaqy qoryna túsetin júkti jeńildetýge basymdyq beriletini aıtylǵanymen, kásipkerler bul sheshim, shyntýaıtynda, shyǵyndy azaıtý ornyna ekonomıkany "kóleńkege" ıtermelep, shamasy jetpegen kompanıalardy jabylýǵa májbúrleıdi dep qaýiptenedi. Keıbir bıznesmender mundaıda sheteldik ınvestorlardyń da qyzyǵýshylyǵy báseńdep, eldiń ekonomıkalyq damý qarqyny tejelýi múmkin dep alańdaıdy.
Buǵan qosa, jańa sıfrlyq tehnologıalardy engizý barysynda salyqtyq júıeniń jumysy jıi irkiliske ushyrap, bızneske qosymsha túıtkilder týdyryp otyrǵany týraly da pikir bar. Osy sebepti birqatar kásipkerler bılikten salyqtyq ózgeristerdi asyqpaı, bıznes qaýymdastyǵy ustanymyn eskere otyryp taldaýdy talap etedi. Olar QQS máselesi tereńdetilgen saraptamadan ótip, naqty ekonomıkalyq negizdeme bolmasa, dúrbeleń týdyrýǵa sebep bolady dep esepteıdi.
"Ǵylymı zertteýler joqtyń qasy. Bul sharanyń saldary beımálim kúıde qalýda. Ulttyq ekonomıka mınıstrligi janynda salyq zańnamasy boıynsha usynystardy zerdeleıtin "Ekonomıkalyq zertteý ınstıtýty" AQ jumys isteıdi. Biraq olardyń saraptama qorytyndysyn biz kórip otyrǵanymyz joq", - deıdi maman.
Qazirgi tańda bıznes ókilderi WhatsApp-ta "QQS mólsherlemesin arttyrýǵa qarsymyz" degen arnaıy top ashyp, ortaq petısıa jobasyn talqylaýda. Bul bastamanyń avtorlary referendým ótkizýdi de joqqa shyǵarmaıdy. Olardyń aıtýynsha, salyq saıasatyna qatysty mundaı iri ózgerister qarapaıym azamattardyń turmys sapasyna tikeleı áser etetindikten, memleket halyqtyń pikirin eskerýge tıis. Kásipkerler endigi jerde bılikpen dıalog ornatyp, salyq júktemesin ádil bólýdi kózdep otyr.
