Mamandardyń aıtýynsha qoqys óńdeıtin zaýyttardyń tehnologıalyq sıkli sonshalyqty aýyr emes. AQSH, Fransıa, Germanıa, Japonıa syndy memleketter qoqys qaldyqtarynan shıkizat alýdy, ıaǵnı halyqqa qajetti ónim óndirýdi áldeqashan jolǵa qoıǵan.
Al Jańaózen qalasyndaǵy qoqys óńdeıtin zaýyt dál osy sheteldik tájirıbege júginýdi jón kórgen eken. Bul tarapta biz kásiporyn jumysyn óz kózimizben kórýge múmkindik aldyq. Zaýyt bıylǵy jyldyń jazynda iske qosylypty. Quny 1,2 mlrd.teńge. Al osydan birneshe aı buryn qaıta óńdeýge jaramdy qoqys qaldyqtaryn qabyldaı bastapty.
Zaýyt dırektorynyń orynbasary Ádilbek Súıindikovtyń aıtýynsha kásiporyn kúnine 15 tonna qoqys qabyldaıdy. Qoqysty zaýyt jumysshylary óz qoldarymen suryptaıdy eken. Shıkizatqa jaramdy – plasıkter, qalbyrlar, paket, aǵash, qaǵaz bólek alynyp qalady. Al qalǵan qajetsiz ónim polıganǵa tastalady. Bul kúnine qabyldanatyn 15 tonna qoqystyń jartysynan astamyn quraıdy.
Eń bastysy 80-nen asa jańaózendik turǵyndardy jumyspen qamtyp otyrǵan kásiporyn qoqystan shıkizat óndirýdi jolǵa qoıypty. Zaýyt jumysshylary ilgeridegi plasık jáne qajetke jaramdy ózge de qoqys qaldyqtaryn arnaıy qurylǵylarda ýatyp, usaqtap artynsha qummen aralastyryp 480 gradýsta qaınatady. Keıin olardy arnaıy qalypqa quıyp úı, jol qurylysyna qajetti (tóbe jabyndysy, bordúr, qudyq qaqpaqtary, plasıkalyq qubyrlar) materıaldar jasap shyǵarady eken (sýrette). Alaıda zaýyt kúnine 40-50 tonna qaldyq óńdeıtin óziniń óndiristik qýatyna áli tolyq jetken joq. Degenmen qazirdiń ózinde kásiporynnyń ónimine birqatar reseılik qurylys kompanıalary qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵanǵa uqsaıdy. Muny bir sebebi ónimniń baǵasy arzan. Aıtalyq, tóbe jabyndylarynyń sharshy metri 2 myń teńge. Al zaýyt jumysshylary áne-mine qurylysy bastalatyn Beıneý-Jańaózen-Túrkmenstan tas jolynan úlken úmit kútip otyr.
«Bilseńizder, kádimgi turmystyq paketter jer astynda erimeı, shirimeı 300 jyl boıy jatady. Al budan qorshaǵan ortaǵa keletin zıan shash-etekten. Biz mundaı qaldyqtardyń bárin kádege jaratyp jatyrmyz. Bolashaqta kúresinge laqtyra salǵan qaǵazdy qaınatyp, odan jańa qaǵaz jasap shyǵaratyn qurylǵy satyp alý josparda bar» deıdi Ádilbek Súıindikov.
Dýman BYQAI
