Tipti 25%-dan 20% - ǵa deıin tómendetilgen ıpotekalyq nesıe boıynsha da jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesi (JTSM) qaryz alýshylar úshin aýyr aýyrtpalyq bolyp tabylady ári ol problemalyq nesıelerdiń artýyna qaýip tóndiredi, dep esepteıdi Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń (ARRFR) basshysy Mádına Ábilqasymova. Onyń aıtýynsha, 20% - bul ıpotekalyq nesıeler úshin jetkilikti úlken mólsherleme, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Ózderińizge belgili, ıpotekalyq nesıeler uzaq merzimge beriledi, nesıe somasy da úlken, bul qaryz alýshylar úshin de, bankter úshin de aıtarlyqtaı táýekelder týdyrady. Biz uzaq merzimdi perspektıvada jyldyq tıimdi mólsherleme boıynsha 20% - dan joǵary ıpotekalyq nesıelerdi turaqsyz dep sanaımyz. Ony alýshy adamǵa tym joǵary qaryz júktemesi túsedi", - dep Kapital.kz Mádına Ábilqasymovanyń sózin keltiredi.
Onyń aıtýynsha, ıpoteka boıynsha joǵary mólsherlemeler tólem qabileti tómen halyq úlesin arttyrýǵa jáne bankter portfelindegi merzimi ótken qaryzdardyń ósimine ákelip soǵýy múmkin.
"Qaryz alýshylardyń bul nesıeni ýaqtyly óteýi qaýpi joǵary. Bastapqyda jalǵa alǵansha ıpotekalyq nesıe tólegen jaqsy sıaqty kórinýi múmkin. Adamdar osy oımen de qaryzǵa baspana satyp alady. Biraq jyldar óte kele nesıe tóleý adamdy qajytady, qarjylyq jaǵdaıy da nasharlaýy múmkin. Bankter úshin qarjylyq turaqtylyq turǵysynan merzimi ótken qaryzdar sany da ulǵaıatyn bolady. Bizdiń qolǵa alyp jatqan sharalarymyz joǵary mólsherleme boıynsha ıpotekalyq nesıelendirýdi yntalandyrmaýǵa baǵyttalǵan", - deıdi ol
Mádına Ábilqasymova retteýshi organ 2025 jylǵy 1 qarashaǵa deıin JTSM-di 20% ǵa deıin tómendetý jónindegi prosesti ýaqytsha toqtatyp qoıǵanyn eske saldy. Bul bankterdiń buǵan deıin qabyldap qoıǵan barlyq ótinimderdi maquldaýy jáne olar boıynsha sharttar ázirleýi úshin jaalǵan. Sonymen qatar, ol 20% mólsherleme ıpoteka úshin jetkiliksiz dep sanaıtyn bankter ustanymymen kelispeıtinin jetkizdi.
"Biz bankterdiń "Ulttyq Banktiń bazalyq mólsherlemesi 16,5% bolǵanda ıpotekalyq nesıeniń jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesiniń 20%-dyq shegi tym tómen" dep jatqanyn estidik. Uzaq merzimdi perspektıvada jyldyq tıimdi mólsherleme boıynsha 20% - dan joǵary ıpotekalyq nesıeler turaqsyz bolyp tabylady. Onyń ornyna Otbasy bank quraldaryn paıdalanǵan durys nemese bankterge ózderiniń jeńildikti quraldaryn túzgeni durys. Biz qazir bankterdiń Otbasy bankindegideı turǵyn úı qurylys jınaq júıesine qatysatyndaı etý úshin qujattarmen jumys istep jatyrmyz", - dep túsindirdi QNRDA basshysy.
Maýsym aıynda QNRDA men QR Ulttyq bankiniń birlesken qaýlysymen ıpoteka boıynsha eń joǵary JTSM-niń shekti mólsheri 25%-dan 20%-ǵa deıin tómendetilgeni habarlandy. Keıinirek retteýshi organdar ıpoteka boıynsha eń joǵary mólsherlemeni 20%-ǵa deıin tómendetý týraly buıryq kúshin 2025 jyldyń 1 qarashasyna deıin toqtatty. Osylaısha, 2025 jylǵy 1 qarashaǵa deıin nesıelerdiń barlyq shekti mólsheri mynadaı kúıde qaldyryldy: ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha - 25%, kepilsiz banktik qaryzdar boıynsha - 46%, kepilmen qamtamasyz etilgen banktik qaryzdar boıynsha - 3%, mıkroqarjy uıymdary bergen mıkrokredıtter boıynsha - 46%. Retteýshi organ bankterge ótpeli kezeńge ýaqyt berilgenin habarlady.
Sońǵy málimetterge sáıkes, Otbasy bankpen qatar Halyk, Kaspi, Forte, CenterCredit syndy iri komersıalyq bankter endi memlekettik qoldaýmen beriletin ıpotekalyq nesıe baǵdarlamalaryna qatysa alýy múmkin. Al buryn bul múmkindikke tek Otbasy bank qana ıe bolyp kelgen. Ázirge, osy maǵynadaǵy qujat ázirlenip, ushtalyp jatyr, al ol Májiliske 2025 jyldyń tamyz aıynda kelip túsetin kórinedi.
