Qazaqstannyń atom salasyna mamandar daıarlaý máselesin Atom energetıkasy agenttiginiń basshysy Almasadam Sátqalıev Nazarbaev ýnıversıtetiniń Joǵary bıznes mektebiniń dekany, profesor Iozef Kónıng jáne AQSH-taǵy Dúk ýnıversıtetiniń profesory Devıd Robınsonmen talqylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
“Taraptar atom salasy úshin kadrlar daıarlaý aıasynda yntymaqtastyqtyń keleshegin, onyń ishinde birlesken bilim berý baǵdarlamalaryn qurý, akademıalyq almasý jáne sheteldik seriktestermen ǵylymı-zertteý baǵytyndaǵy áriptestikti damytý múmkindikterin talqylady”, – delingen habarlamada.
Almasadam Sátqalıevtiń aıtýynsha, akademıalyq ınstıtýttarmen áriptestik bolashaq AES-terdiń qaýipsiz jumys isteýin qamtamasyz ete alatyn jańa býyn mamandaryn qalyptastyrýǵa yqpal etedi.
Aıta keteıik, Qazaqstandaǵy alǵashqy atom elektr stansıasyn salý boıynsha konsorsıýmdy "Rosatom" basqarady. Bul týraly Atom energetıkasy agenttigi 14 maýsymda habarlaǵan edi. Alǵashqy AES Almaty oblysynyń Úlken kentinde, Balqash kóliniń jaǵasynda 2035–2036 jyldary salynady dep josparlanǵan.
Eske salaıyq, buǵan deıin Qazaqstanda salynatyn alǵashqy iri atom elektr stansıasynyń jobalyq-smetalyq qujattamasy (JSQ) 2026 jyly ázirlenetini týraly jazǵan edik. Qujat daıyn bolǵannan keıin jobanyń jalpy quny qaıta qaralyp, qymbattaýy múmkin ekeni de aıtyldy.
Bul týraly Úkimet otyrysynda Premer-Mınıstrdiń orynbasary Roman Sklár málimdedi. Onyń sózinshe, AES qurylysyna qatysty tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdeme 2025 jyldyń jeltoqsanyna deıin daıyn bolady. Al 2026 jyly jobalyq-smetalyq qujattardy jasaý bastalady. Qujattar tolyq ázir bolǵan soń, jobany júzege asyrýdyń kelesi kezeńine kóshý josparlanyp otyr.
Premer-Mınıstr Oljas Bektenov AES qurylysyna otandyq merdigerlerdiń barynsha tartylatynyn atap ótti.
"Biz qurylys jumystaryna qazaqstandyq kompanıalardy múmkindiginshe kóp tartamyz. Degenmen naqty sandardy aıtý ázirge erte. Sebebi jobalyq-smetalyq qujattama áli daıyn emes. Qujattar qolymyzǵa tıgen soń, barlyq derek naqtylanady. Biraq eń bastysy — qazaqstandyq kásiporyndardyń qatysýy", — dedi Úkimet basshysy.
Aldyn ala esep boıynsha, atom elektr stansıasyn salý quny 14 mıllıard dollardy quraýy múmkin. Alaıda jobalyq qujattar ázirlengen soń bul soma artýy yqtımal. Qurylystyń naqty quny qujattamada kórsetiletin tehnıkalyq jáne qarjylyq kórsetkishterge baılanysty bolady.
Aıta keteıik, kúni keshe QR Atom energıasy jónindegi agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Tımýr Jantıkın Jibek Joly telearnasyna bergen suhbatynda elimizde atom elektr stansıasynyń (AES) qurylysy keminde eki jyldan keıin bastalatynyn málimdegen edi.
Onyń aıtýynsha, AES salýǵa nıetti tórt iri kompanıanyń ishinen komersıalyq usynystardy baǵalaý jáne tańdaý jumystaryna bir jyl ýaqyt ketedi. Odan keıin taǵy bir jyl qaýipsizdik, qorshaǵan ortaǵa áseri jáne basqa da tehnıkalyq esepterdi daıyndaýǵa jumsalmaq.
Barlyq qujat daıyn bolǵannan keıin qurylys jumystary bastalady. Jalpy qurylys shamamen bes jylǵa sozylady. Osylaısha, búkil proses jeti jyldaı ýaqyt alady.
Buǵan deıin agenttik AES-ti jobalaýdan bastap paıdalanýǵa berýge deıingi merzimdi 10–12 jyl dep boljaǵan edi.
