Qazaqstan úkimeti Qarashyǵanaqtaǵy gaz óńdeý zaýytynyń qurylysyn ýaqytsha toqtatýǵa sheshim qabyldady. Oǵan bılik pen halyqaralyq ınvestorlar Shell jáne Eni kompanıalary arasyndaǵy kelispeýshilik sebep boldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Upstream basylymynyń habarlaýynsha, 17 mamyr kúni Qazaqstannyń PSA agenttigi («Qarashyǵanaq» jobasyna jaýapty memlekettik organ) Shell jáne Eni kompanıalaryna gaz óńdeý zaýytynyń qurylysyn dereý toqtatýdy tapsyrǵan.
Shell men Eni – Qarashyǵanaq jobasyn basqaratyn Karachaganak Petroleum Operating (KPO) konsorsıýmynyń negizgi aksıonerleri. Bul konsorsıýmnyń quramynda, sondaı-aq, qazaqstandyq «QazMunaıGaz», amerıkalyq Chevron jáne reseılik «Lýkoıl» bar.
Jospar boıynsha KPO quny 3,5 mlrd dollar turatyn gaz óńdeý zaýytyn turǵyzýy tıis edi. Zaýyttyń qýaty jylyna 4 mlrd tekshe metr gaz óńdeýge eseptelgen. Alaıda jobanyń jalpy quny men iske qosylý merzimine qatysty daý-damaılar Qazaqstan úkimeti men batystyq munaı alpaýyttary arasyndaǵy kelispeýshilikti tereńdete túsken.
2024 jyldyń shilde aıynda sol kezdegi Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıev zaýyt qurylysy operatordyń qarajaty esebinen júzege asatynyn málimdegen bolatyn. Degenmen sodan beri jobaǵa qatysty aıtarlyqtaı ilgerileý baıqalmady. Bıylǵy naýryzda KPO ınjenerlik daıyndyq jumystaryna kiriskenin jarıalady.
Qazirgi tańda Qarashyǵanaq gazyn satyp alýshy negizgi tutynýshy – Reseıdiń Orynbor gaz óńdeý zaýyty. KPO Qarashyǵanaqtan jylyna shamamen 9 mlrd tekshe metr gazdy Orynborǵa jetkizip, ol jaqtan óńdelgen kúıinde Qazaqstanǵa qaıtarylady da, ishki naryqta satylady.
KPO aldaǵy ýaqytta Qarashyǵanaqtaǵy gaz óndirý kólemin jylyna 9 mlrd-tan 13 mlrd tekshe metrge deıin arttyrýdy kózdegen. Osydan týyndaıtyn qosymsha 4 mlrd tekshe metr gazdy óńdeý mindeti jańa zaýytqa júktelýi tıis bolatyn.
Alaıda zaýyttyń iske qosylý merzimi 2028 jyldan 2030 jylǵa aýysyp ketkendikten, Qazaqstan bıligi bul jobany sheteldik kompanıalardyń kómeginsiz óz kúshimen júzege asyrý máselesin qarastyra bastady.
Upstream basylymy jarıalaǵan derekke sáıkes, PSA agenttigi KPO-ǵa joldaǵan hatynda: «Aksıonerler joba jumystaryn basqarý úshin qurylǵan birlesken jumys tobyn taratýlary qajet», – dep jazǵan.
Bul hat Shell kompanıasynyń Qazaqstan Premer-mınıstri Oljas Bektenovpen kezdesýinen eki kún buryn joldanǵan. Kezdesý barysynda eki tarap qurylys qarqynyn jedeldetý múmkindigin talqylaǵan edi.
Aıta ketelik, Qazaqstan bıligi men Qarashyǵanaq aksıonerleri arasynda burynnan beri sozylyp kele jatqan arbıtrajdyq daý bar.
Eske salaıyq, buǵan deıin Eni Reseıdegi ókildiginiń jumysyn toqtatqanyn habarlaǵan edik.
Interfaks-Qazaqstan agenttigi 2000 jyldan bastap Máskeýde jumys istep kelgen bul ókildiktiń jumysy 5 maýsymnan bastap toqtatyldy, dep habarlaıdy sheteldik zańdy tulǵalar ókildikterin akredıtteý týraly memlekettik tizilimine silteme jasap.
