Saıasattanýshy Ǵazız Ábishev Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy strategıalyq áriptestikke qatysty pikir bildirdi. Onyń aıtýynsha, eki eldiń ózara yqpaldastyǵy teń quqyqty áriptestik pen strategıalyq salqynqandy esepke negizdelgen, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

“Halyqaralyq sarapshylardyń pikirinshe, XXI ǵasyrda álemdik ekonomıkanyń ortalyǵy birtindep Soltústik Atlantıkadan Ońtústik Qytaı teńizi mańyna oıysyp keledi. Bul jerde Vetnam, Malaızıa, Indonezıa, Sıngapýr bar, taıaq tastam jerde Úndistan, Ońtústik Koreıa, Japonıa, Aýstralıa ornalasqan. Al basty róldi Qytaı atqaryp otyr. Ol tek óńirlik emes, jahandyq ekonomıkalyq úderisterdiń de qozǵaýshy kúshi sanalady.

“Búginde búkil álem úshin Beıjińmen konstrýktıvti qatynas ornatý basty basymdyqqa aınaldy. Bul baǵytta Qazaqstan aıtarlyqtaı tabysqa qol jetkizdi. “Qazaq-qytaı ózara yqpaldastyǵy buryn-sońdy bolmaǵan qarqynmen, jan-jaqty jáne máńgilik strategıalyq áriptestik rýhynda damyp keledi”, – dedi Prezıdent Toqaev Astanada QHR Tóraǵasy Sı Szınpınmen kezdesýde.”, — deıdi Ábishev.

Saıasattanýshynyń pikirinshe, Qytaı qazirgi tańda tek óńirlik emes, sonymen qatar jahandyq ekonomıkalyq prosesterdiń basty draıverine aınalǵan.

“Anyǵynda, Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy qarym-qatynastyń qanshalyqty erekshe ekenin kóp adam túsine bermeıdi. QHR, sabyryn joǵaltpaı, AQSH, Eýropalyq Odaq jáne basqa eldermen qatynasynda qatań ári birizdi saıasat ustanyp keledi. Indýstrıalandyrýdyń jáne jańa ekonomıkalyq sektorlardyń qarqyndy damýy Qytaıǵa joǵary deńgeıdegi ekonomıkalyq derbestik pen jahandyq yqpal beredi. Qazirdiń ózinde kóptegen másele boıynsha Qytaı úkimetimen “oıyn oınaý” múmkin emes – oǵan álemniń kóptegen núktesinde alańdaıdy, soǵan qarap boı túzeıdi”, — deıdi ol.

Sarapshynyń málimetinshe, bul - Qazaqstannyń kópvektorly, utymdy ári pragmatıkalyq syrtqy saıasatynyń nátıjesi.

“Osyndaı jaǵdaıda Qazaqstan Beıjińniń salqynqandy pragmatızmin eskere otyryp, Qytaıdyń erekshe yqylasyna ıe bolyp otyr. Eki eldiń qarym-qatynasy ózara egemendikti qurmetteýge, ishki isterge aralaspaýǵa jáne halyqaralyq arenada bir-birin qoldaýǵa negizdelgen”, — dep qosty ol.

Saıasattanýshy bul pikirdi Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ta rastaǵanyn atap ótti. 

“Astanada QHR Tóraǵasy Sı Szınpınmen kezdesý barysynda ol:

“Qytaı Qazaqstanmen yntymaqtastyq ornatýda eshqashan qandaı da bir saıası shart qoıǵan emes. Biz Sizdiń elimizdiń egemendigin jáne qaýipsizdik kepildigin turaqty túrde qoldap kele jatqanyńyzdy joǵary baǵalaımyz. Biz Qytaıdyń beıbit bastamalaryn qoldaımyz jáne ádiletti álemdik tártip ornatýdaǵy Sizdiń elińizdiń rólin joǵary baǵalaımyz”, – dep atap ótti Memleket basshysy”, — deıdi saıasattanýshy.

Ǵazız Ábishevtiń aıtýynsha, Qazaqstan úshin bul jaǵdaı – tarıhı múmkindik.

“Munyń barlyǵy Qazaqstannyń kópvektorly saıasaty aıasynda kórshi elderdiń strategıalyq múddelerin muqıat eskerip, sol múddelerge nuqsan keltirmeı sheshim qabyldaı bilýiniń nátıjesi.

Qazaqstan úshin álemdik ekonomıkalyq ortalyqtyń jyljýy – Eýropanyń shyǵys shetinde ornalasqan elden Azıanyń batys shetine aınalý degendi bildiredi. Mundaı jaǵdaıda shetkeri aımaq bolýmen shektelmeı, óńirlik ekonomıkalyq damýǵa belsendi túrde qatysý asa mańyzdy. Ol úshin iri ekonomıkalyq jobalarǵa aralasyp, Qytaı men basqa elderdiń ınvestısıalaryn tartyp, Qazaqstandy jahandyq óndiristik jáne saýda tizbekterine engizý qajet. Munyń bárinen mol paıda tabýǵa bolady – eger barlyǵy salqynqandy eseppen, fobıasyz, nemquraılyqsyz, tabandylyqpen atqarylsa”, — dedi ol.

Onyń aıtýynsha, búgingi tańda Qazaqstan men Qytaı arasynda birlesip jumys isteýge bolatyn kóptegen baǵyt bar.

“Azıadan Eýropaǵa jerústi tranzıti, atom elektr stansıasy jobasyn pysyqtaý, balamaly energetıka, bilim men ǵylym, aýyl sharýashylyǵy – Qazaqstan men Qytaıdyń birlese damýyna múmkindik beretin salalar jeterlik. Eń bastysy – osy múmkindikterdi múlt jiberip almaı, shyn máninde jarmasyp, barynsha paıdalaný kerek”, — dep túıindedi ol.

Eske salaıyq, kúni keshe Astanaǵa Qytaı Halyq Respýblıkasynyń tóraǵasy Sı Szınpın saparmen keldi. Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev ony áýejaıdan qarsy alyp, elimizdegi joǵary deńgeıdegi qurmet kórsetildi. El shekarasynan bastap elordaǵa deıin Qytaı kóshbasshysynyń bortyn Qazaqstan Áýe qorǵanys kúshteriniń ushaqtary súıemeldedi. Trapta qurmet qaraýyly sap túzedi, al mártebeli meımanǵa Qazaqstan men Qytaıdyń týlaryn ustaǵan jetkinshekter qoshemet kórsetti.

Kezdesý barysynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev pen QHR tóraǵasy Sı Szınpın 24 úkimetaralyq jáne vedomstvoaralyq qujatqa qol qoıdy.

"Eki el delegasıasynyń músheleri energetıka, aeroǵarysh, sıfrlandyrý, keden, aýyl sharýashylyǵy, elektrondy saýda, týrızm, zıatkerlik menshik, medısına, medıa, ǵylym, óńiraralyq baılanys salalaryndaǵy yntymaqtastyqty qamtıtyn qujattarmen almasty", - dep jazylǵan Aqorda taratqan habarlamada.

Olardyń ishinde ınvestısıalardy kótermeleý jáne ózara qorǵaý, tehnıkalyq-ekonomıkalyq yntymaqtastyq týraly úkimetaralyq kelisimder bar.