Belgili aqyn-dramatýrg Baqyt Bedelhan jýrnalıs Qanat Tileýhanǵa bergen suhbatynda qazirgi qoǵamdaǵy áıelderdiń róline qatysty daýly pikir aıtyp, áleýmettik jelide qyzý talqy týdyrdy. Bir tarap aqynnyń sózin dástúr men otbasy qundylyqtaryn qorǵaý dep qabyldasa, endi biri áıelderge qarsy kemsitýshilik dep baǵalady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Suhbat barysynda ol qazirgi zamannyń qundylyqtary men otbasylyq qatynastary týraly aıta kele, áıelderdiń “erkinsýine” psıhologtardyń áseri bar ekenin atap ótti.
“Qatyn qutyrǵan zaman bolyp tur ǵoı. Al olardy kim qutyrtty? Psıhologtar! Olar: “Sen erkektiń kúńi emessiń. Eneń saǵan eshkim emes, atań saǵan eshkim emes. Olar seniń jumysyńa, otbasyńa aralaspasyn. Sen bul ómirge bir-aq ret kelesiń. Nege durys ómir súrmeısiń? Oıyń qalaı, janyń neni qalaıdy – solaı ómir súr” deıdi. Al burynnan qara shańyraqty ustap turǵan áıelder myna zamanda áreń júrgen kezde, rahattyń shynjyrynan bosaǵan ıt sıaqty, bári “gý” ete qaldy. Sonyń kesir-kesapaty tıip jatyr. Túk syltaý joq. “Men” degen egony mılaryna egip tastady”, - dedi ol.
Aqynnyń aıtýynsha, áıelderdiń minez-qulyqtaryndaǵy ózgeriske qazirgi áleýmettik trendter men zańdar da sebep.
“Onyń ústine qazir bılik te soǵan múmkindik jasap berdi. Otbasylyq zań shyǵaryp, áıelge urysqan, qol kótergen erkek jaýapqa tartylady. Boldy. Olardy odan saıyn qutyrtty. Bul ne? Bul – qazaq otbasyn sanaly túrde qoldan oırandaý. Bul – otansúıgishtikten tap-taza aıyrý, birlik pen yntymaqtyń tamyryna balta shabý.
Sondyqtan men qazir “áıeldiń problemasy”, “otbasy qundylyqtary” dese ashýym keledi. Keıde áleýmettik jelige qarap, “Oı, ana Móldir shyǵyp qalmasa eken, ana Badyqova shyǵyp qalmasa eken” dep otyramyn. Al olar aıtyp júrgen áńgimeler qarapaıym halyq úshin, aýylda, aýdanda, shet aımaqta júrgen adamdar úshin shaıtanyn qozdyratyn áńgime bolyp tur”, - dedi ol.
Bedelhannyń bul oıy qoǵamda úlken rezonans týdyrdy. Birqatar tanymal tulǵa aqynnyń kózqarasyna qarsy pikir bildirip, sózin synǵa aldy.
Belgili jýrnalıserdiń syny
Jýrnalıs Gúlbaný Ánıatqyzy Facebook paraqshasynda aqynnyń bul pikiri orynsyz ekenin atap ótti.
“Áıel qutyrdy” degen ne sóz? Óz quqyǵyn qorǵasa, qalaýyn istese qutyrǵan bolyp eseptele me? Nege “áıelder qutyrdy” deı beresizder? Sosyn áıeldiń qutyrýǵa quqy joq pa?”, — dep jazdy ol.
Jýrnalıs Kámshat Tasbolat ta pikir qaldyryp, máseleniń tamyry tereńde ekenin aıtty.
“Ókinishke qaraı, “áıel qutyrdy” degen oı bizdiń patrıarhaldy qoǵamdaǵy kóp erkekke tán oı, bıliktegi sheneýnikten bastap aqyn-jazýshylar, malshylarǵa deıin solaı oılaıdy… Olaı bolmaǵanda, Saltanattar, Ianalar ólmes edi. Oqyǵan, kózi ashyq erler ozady, al nadan, kókiregi biteý erkekter tozady”, — dedi ol.
Al jýrnalıs Halıma Tájiqul suhbattaǵy zańǵa qatysty túsindirmeni synǵa aldy.
“Respondentińiz ózi aıtqan zańdy oqymaǵan eken, manıpýlásıa qurbanyna aınalypty. Respondent qateleskende suhbat alýshy ony túzep ótýge tıis edi. Olaı etpegen sıaqty. Suhbatty kórgender aıta jatar, eskertse”, — dep jazdy ol.
Qoldaýshylar da az emes
Sonymen qatar, áleýmettik jelide aqynnyń aıtqanyn tolyq quptaǵandar da tabyldy. Keıbir jeli qoldanýshylary: “100 paıyz quptaımyn”, “Durys aıtqan”, “Aqyldy" áıelderdiń aqylymen erli-zaıyptylardyń syılastyǵy, úlkendi qurmetteý, otbasyn saqtaý, balalaryna ákesi men anasy úlgi-ónege bolý degen qasıetter joıylyp barady”, - dep pikir qaldyrǵan.
