2025 jyldyń qańtar aıynyń qorytyndysy boıynsha bank sektorynyń aktıvteri, sondaı-aq kredıtter men depozıtter qorjyndarynyń sany kúrt qysqardy. Nesıe dınamıkasy teris mánge ıe, sarapshylardyń pikirinshe, bul korporatıvtik nesıeleý kóleminiń tómendeýine baılanysty boldy, al bólshek saýda sektorynyń ósimi 2024 jylǵa qaraǵanda tómen qarqynda damyǵan. Bankterdiń nesıe portfeliniń de sapasy nasharlaǵan: 30 kúnnen astam keshiktirilgen jáne NPL90+ nesıeler úlesi ósti. Bul týraly Halyk Finance-tiń bank sektoryna jasaǵan sholýynda aıtylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

2024 jyldyń aıaǵynda maýsymdyq sıpatqa baılanysty ósimnen keıin qańtar aıynda jeke jáne zańdy tulǵalardyń depozıttik portfeliniń sany qysqardy. Bul rette depozıtterdi dollarlandyrý deńgeıiniń shamaly ósimi baıqaldy. Kapıtaldyń jetkiliktilik deńgeıi áli de zańmen belgilengen normatıvterden asyp túsýde. Kapıtal men aktıvterdiń kiristiligi ósýde. Ulttyq bank alyp qoıǵan ótimdilik kólemi, negizinen depozıttik aýksıon arqyly júrgizilgen operasıalar esebinen shamaly ósti.

Bank sektory aktıvteriniń tómendeýi

2025 jylǵy qańtarda komersıalyq bankterdiń aktıvteri 1,5%-ǵa, ıaǵnı 60 610 mlrd teńgege deıin azaıdy, al jeltoqsanda, kerisinshe 4%  ósim bolǵan. Sonymen qatar aktıvter quramynda bankterdiń baǵaly qaǵazdar portfeliniń 3,4%-ǵa, ıaǵnı 12 061 mlrd teńgege deıin jáne ótimdi aktıvter 3,3%-ǵa, demek  21 636 mlrd teńgege deıin qysqardy.  Bul rette bank sektorynyń barlyq aktıvteriniń qurylymyndaǵy ótimdi aktıvterdiń de úlesi azaıyp, 35,7% -dy (jeltoqsanda - 36,3%) qurady.

Nesıelik portfelderdiń qysqarýy

2025 jylǵy qańtarda bankter bergen kredıtterdiń jıyntyq portfeli 0,7%-ǵa, ıaǵnı (jeltoqsanda +2,5% bolǵan) 35 699 mlrd teńgege deıin qysqardy. Kredıtter portfeliniń arýyna zańdy tulǵalarǵa beriletin kredıtter kóleminiń 2,5% (jeltoqsanda+3,6% bolǵan) tómendeýine baılanysty boldy, al jeke tulǵalarǵa berilgen kredıt kólemi 0,6%-ǵa (jeltoqsanda +1,7% bolǵan) shamaly ósti. Shetel valútasynda berilgen nesıe kóleminiń edáýir tómendeýi baıqaldy — 4,1%  (jeltoqsanda: +2,6%) tómendedi, al ulttyq valútadaǵy kredıtter 0,3%-ǵa ((jeltoqsanda: +2,5%) tómendedi.

Bankter bergen kredıtteriniń jıyntyq portfelindegi zańdy tulǵalar portfeliniń úlesi taǵy azaıyp,  41,7% -dy qurady (jeltoqsanda-  42,5%). Berilgen kredıtter boıynsha belgilengen ortasha syıaqy mólsherlemeleri jeltoqsandaǵy 17,1% - dan 2025 jylǵy qańtarda 19,6%-ǵa deıin ósti. Bul rette zańdy tulǵalardyń qaryzdary boıynsha mólsherlemeler 18,7%-ǵa deıin (jeltoqsanda - 17,1%), jeke tulǵalardyń kredıtteri boıynsha 20,3% - ǵa deıin (jeltoqsanda - 17%) ósti.

Jumys istemeıtin nesıelerdiń úlesi ósti

Jumys istemeıtin nesıelerdiń úlesi (npl90+) qańtarda 3,2%-ǵa deıin (jeltoqsanda - 3,1%), ótem merzimi 30 kúnnen asa keshiktirilgen nesıelerdiń úlesi de 4,2% - ǵa deıin ósti (jeltoqsanda - 3,9%). Merzimi 30 kúnnen asa keshiktirilgen kredıtter portfeli 5,8%-ǵa, ıaǵnı 1 488 mlrd teńge deıin, al NPL90+ portfeli 4,4%-ǵa, ıaǵnı 1 143 mlrd teńgege deıin ósti. Jumys istemeıtin kredıtterdi provızıalarmen qamtý deńgeıi jeltoqsandaǵy 170,4%-dan qańtarda 167,8%-ǵa deıin tómendedi.

Bankterdiń birinshi eshelonyndaǵy jumys istemeıtin kredıtterdiń joǵary úlesi Eýrazıalyq bankke (7,2%), Jusan Bank (6,7%), Bereke Bank (6,5%), Kaspi Bank (4,9%) jáne ForteBank-ke (3,2%) tıesili. Atalǵan bes banktiń jumys istemeıtin kredıtteriniń jıyntyq somasy sektordyń barlyq jumys istemeıtin kredıtteriniń 56,9%-yn nemese 650,5 mlrd teńgeni (jeltoqsanda 57,1%) qurady. Bul rette ekinshi eshelonda óteý merzimi 90 kúnnen asa keshiktirilgen kredıtterdiń joǵary úlesi VTB Banki (11,6%), Nurbank (8,3%), Home Credit Bank (6,3%) jáne Zaman-Bank (4,4%)  tarapynan baıqalady. Nomınaldy mánde bul bankterdiń NPL90+ kólemi sektordyń barlyq jumys istemeıtin kredıtteriniń 7,0% nemese 80,4 mlrd teńgeni (jeltoqsanda 7,3%) qurady.

Tutastaı alǵanda, sektor boıynsha nesıelik táýekel quny azdap ósti: jeltoqsandaǵy 5,5%-dan qańtardaǵy 5,7% - ǵa deıin. Birinshi eshelonda bul kórsetkish kóptegen bankterde artty: Jusan Bank-te 17%-ǵa (jeltoqsanda 16,6%), Bereke Bank-te 14,4%-ǵa (jeltoqsanda 13,7%), Eýrazıalyq bankte 13,2%-ǵa (jeltoqsanda 12,6%), Bank RBK-da 5,4%-ǵa deıin (jeltoqsanda 4,8%), Halyq bankinde 5,2%-ǵa (jeltoqsanda 5%), ForteBank-te 5%-ǵa (jeltoqsanda 4,9%), BankSentrKredıtte 4,9%-ǵa (jeltoqsanda 4,5%), Frıdom Bank Qazaqstanda 2,9%-ǵa (jeltoqsanda 2,8%), sondaı-aq Sıtıbankte 0,2%-ǵa deıin (jeltoqsanda 0,1%) ósti. Ótken aımen salystyrǵanda bul kórsetkishter qańtarda Kaspi Bank (5,2%) pen Otbasy Bankke (0,2%) qatysty ózgergen joq.

Bankterdiń ekinshi eshelonynda kredıttik táýekederdiń joǵary mánderi Zaman Bankinde 72,7% (jeltoqsanda 70,1%), VTB Bankinde 20,7% (jeltoqsanda 19,6%) jáne Nurbankte 17,7% (jeltoqsanda 17,2%) deńgeıinde baıqaldy. Kórsetkishtiń eń tómen mánderi (1% - dan azy) ADCB ıslam bankinde (0,6%), Shınhan Bankinde (0,4%) jáne Qazaqstandaǵy Qytaı Bankinde (0,2%) tirkeldi.

Depozıttik portfelder sanynyń azaıýy

Qańtar aıynda bankterdiń depozıtteriniń jalpy portfeli 2,1% -ǵa (jeltoqsanda: +6,8%) , ıaǵnı 40 403 mlrd teńgege deıin tómendedi. Mundaı tómendeý korporatıvtik sektorda 2,3% - 18 259 mlrd teńgege deıin (jeltoqsanda: +8,3%) jáne bólshek segmentte 2,0% (jeltoqsanda: +6,1%)  - 22 144 mlrd teńgege deıin qysqardy.

Valútalar bólinisinde depozıttik bazanyń tómendeýi teńge túrindegi salymdarǵa da qatysty baıqaldy — 2,4%  nemese 31 249 mlrd teńgege deıin, sondaı-aq valútalyq salymdar - 1,4%  nemese 9 154 mlrd teńgege deıin. Dollarlandyrý deńgeıi qańtarda azdap ósip, 22,7%-dy qurady (jeltoqsanda 22,5%). Teńge túrindegi bólshek depozıtter qańtar aıynda 2,2%-ǵa, ıaǵnı 17 602 mlrd teńgege deıin, valútada 0,9%-ǵa, ıaǵnı 4 542 mlrd teńgege (8 747 mln dollar) deıin tómendedi. Teńge túrindegi korporatıvtik salymdar 2,5%-ǵa, ıaǵnı 13 647 mlr teńgege deıin, al valútada 1,8%-ǵa, ıaǵnı 4 612 mlrd teńgege (8 881 mln dollar) deıin azaıdy.

Birinshi eshelon bankterde depozıtter portfeli qańtar aıynda 3%-ǵa nemese 38 258 mlrd teńgege deıin azaıdy. Osy toptyń barlyq derlik bankterinde depozıtterdiń jappaı jabylýy baıqaldy (Otbasy Banki, Frıdom Bank Qazaqstan jáne Bereke Bank-ten basqasy): Kaspi Bank (-8,2%; 555 mlrd teńge), RBK Banki (-8,1%, 133 mlrd teńge), Sıtıbank (-5,9%, 61 mlrd teńge), Jusan Bank (-5,2%, 89 mlrd teńge), ForteBank (-3,2%, 92 mlrd teńge), Eýrazıalyq bank (-2,9%, 65 mlrd teńge), Halyq Banki (-1,8%, 223 mlrd teńge), SentrKredıt Banki (-1,2%, 62 mlrd teńge). Depozıtterdiń ósimi myna bankterde tirkeldi: Frıdom Qazaqstan Bankinde (+5,6%, 59 mlrd teńge), Otbasy Banki (+1,4%, 37 mlrd teńge) jáne Bereke Bank (+0,7%, 10 mlrd teńge).

Ekinshi eshelondaǵy bankterdiń depozıttik portfeliniń mólsheri qańtar aıynda 0,8%-ǵa, ıaǵnı 3 033 mlrd teńgege deıin tómendedi. Úlken kólemdegi aqshanyń kelýi tórt bankte baıqaldy: ADCB Islam banki (+56,2%, 12 mlrd teńge), Zaman banki (+17,6, 2 mlrd teńge), Almatydaǵy Qytaıdyń Saýda-ónerkásip banki (+1,9%, 4 mlrd teńge), Shınhan Bank (+0,5%, 3 mlrd teńge). Qalǵandarynda depozıttik portfelder sany qysqardy: VTB Banki (-4,8%, 5 mlrd teńge), Home Credit Bank (-1,6%; 8 mlrd teńge), Nurbank (-1,1%; 4 mlrd teńge), Altyn Bank (-0,9%; 7 mlrd teńge), Qazaqstandaǵy Qytaı Banki (-0,3%, 1 mlrd teńge).

Tartylǵan qarajatty paıdalaný koefısıenti nesıelermen salystyrǵanda depozıtter kóleminiń qatty tómendeýine baılanysty jeltoqsandaǵy 118,6%-dan qańtarda 116,1%-ǵa deıin tómendedi. Qańtar aıynda banktik emes zańdy tulǵalardyń teńgedegi depozıtteri boıynsha ortasha belgilengen syıaqy mólsherlemesi 14,1%-ǵa deıin (jeltoqsanda 14,0%), jeke tulǵalardyń depozıtteri boıynsha 13,5%-ǵa deıin ósti (jeltoqsanda 13,2%). Komersıalyq bankterdiń mindettemeler qurylymyndaǵy depozıtterdiń úlesi sál tómendep, 80,1%-dy qurady (jeltoqsanda 80,7%).

Ulttyq Bankten alynǵan ótimdilik kóleminiń ósýi

Ulttyq Banktiń alyp qoıǵan ótimdiliktiń jalpy kólemi qańtarda 1,2%-ǵa (jeltoqsanda: +19,6%) ulǵaıyp, 7 616 mlrd teńgeni qurady. Mámileler kólemi 11,5%-ǵa nemese 6 364 mlrd teńgege deıin ósken depozıtter  aýksıony Ulttyq Banktiń ótimdilikti alyp qoıýdaǵy basty quraly bolyp tabylady. Degenmen depozıtter arqyly alý 45%-ǵa tómendep, 752 mlrd teńgeni qurasa, al qysqa merzimdi notalar arqyly alyp qoıý 10,1-ǵa nemese 500 mlrd teńgege deıin ósti.

Osylaısha, qańtar aıynda artyq ótimdilikti alýdyń jalpy mólsheri azdap ósti — 87 mlrd teńge, al sterıldengen ótimdilik kólemi aqsha massasynyń kóleminiń 17%-yn (jeltoqsanda 16,5%) jáne EDB qaryzdarynyń jıyntyq kóleminiń 21,4%-yn (jeltoqsanda 21%) qurady.

Bank sektory tabysynyń ósimi

2025 jylǵy qańtarda Qazaqstan Frıdom Bankinen basqa barlyq derlik komersıalyq bankter 229 mlrd teńge deńgeıinde qalyptasqan tabysty tirkedi, bul - jeltoqsan aıyndaǵy kórsetkishten 4,6%-ǵa artyq kólem.

Bank sektorynyń qańtar aıyndaǵy taza paıyzdyq kirisi 338 mlrd teńgeni (jylyna +27,1%), al taza komısıalyq kirisi — 53 mlrd teńgeni (jylyna: -5,3%) qurady. Eseptilik kezeńde rezervterdi (provızıalardy) qalpyna keltirýden túsken kirister jylyna 17,7%-ǵa ósip, 130 mlrd teńgeni qamtydy.

Bankterdiń menshikti kapıtalynyń ulǵaıýy

2025 jylǵy qańtarda bankterdiń jıyntyq kapıtaly 2%-ǵa ulǵaıyp, 9 069 mlrd teńgeni qurady. Birinshi eshelondaǵy bankter arasynda ForteBank pen Qazaqstan Frıdom Bankinen basqasynda kapıtal ósimi baıqaldy: 0,4%-dan 4,5%-ǵa deıin, al ósim kólemi 1 trln 7 mlrd-tan 75 mlrd aralyǵyn qamtıdy.

Ekinshi eshelonǵa jatatyn barlyq bankterde kapıtal ósimi baıqaldy. Zaman Bankinde (+5,4%; 0,7 mlrd teńge), Altyn Bank (+3,4%; 4,7 mlrd teńge), Shınhan Bank (+2,9%; 2,4 mlrd teńge), VTB Bank (+2,7%; 2,9 mlrd teńge) jáne Qazaqstandaǵy Qytaı Banki (+2%; 2, 3 mlrd teńge).

Kapıtaldyń kiristilig i(ROAE) qańtar aıynda 35,2%-ǵa deıin (jeltoqsanda 32,4%), al aktıvterdiń kiristiligi (ROAA) 4,6%-ǵa deıin ósti (jeltoqsanda 4,5%). Bul rette kapıtal mýltıplıkatorynyń máni aktıvtermen salystyrǵanda bankterdiń menshikti kapıtalynyń basyp oza ósýi esebinen jeltoqsandaǵy 6,92 H-ten qańtarda 6,68 H-qa deıin tómendedi.

Buǵan deıin Ulttyq Bankke qaryz bankterdiń top-menedjerlerine dıvıdentter men bonýstar tóleýge tyıym salynǵanyn jazǵanbyz. Sondaı-aq "Qyzyp ketti". Qazaqstanda bankter úshin qosymsha talaptar engiziledi" degen maqalamen de tanysa salasyzdar.