Almatynyń irgesinde qurylysyna 4,5 mlrd teńge jumsalyp, birneshe jyldan beri turaqty jumys istep turǵan logıstıka ortalyǵynyń basyna qara bult tónip tur. Iaǵnı osydan 80 jyl burynǵy qujat aıaq astynan «tirilip ketipti» dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Áńgimeni basynan bastaıyq.
2015 jyly, sol kezdegi Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Ábishuly qatysyp ózi ashqan, ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damýdyń memlekettik baǵdarlamasymen salynǵan «Global Ecological Group Almaty» (GEGA) logıstıkalyq kesheniniń jerine qyzyǵýshylar paıda bolypty.
Jalpy kólemi 20 gektarǵa sozylyp jatqan nysanǵa kóz tikkender – anaý-mynaý emes Qazaqstan Qorǵanys mınıstrligi eken. Mınıstrliktiń qolyndaǵy qujat osydan 80 jyl burynǵy, ıaǵnı 1940 jylǵy menshik qujat kórinedi.
Logıstıka ortalyǵynyń qyzmetkerleri ǵasyrǵa jýyq ýaqyttan keıin «kúshine» engen qujattyń kimderge, ne úshin qajet bolǵanyn bilmeı dal bolýda. Sonymen birge, keshenniń qurylysy 2015 jyly bastalǵanda Qorǵanys mınıstrligi nege únsiz otyrǵan? Bul da jumbaq. Ony qoıshy, osydan 16 jyl buryn, ıaǵnı 2005 jyly Almaty qalasynyń ákimdigi bos jatqan jerdi «Global Ecological Group Almaty» JSHS-na satqanda, Qorǵanys mınıstrligi aı qarap otyrǵan ba?
Al bolary bolyp boıaýy sińgende, qurylysyna birneshe mıllıard teńge jumsalyp, jylyna birneshe mıllıon teńge salyq tóleı bastaǵanda, myńdaǵan adam jumys isteıtin úlken ortalyqqa aınalǵanda, buryn bos jatqan jerdiń qojaıyny paıda bolyp, kompanıany ot pen sotqa súırep jatqany qalaı?
Qazaqta jer daýy men jesir daýynan artyq daý bolmaǵan. Biraq Táýelsiz Qazaqstan degen memleket ornap, burynǵy Keńes odaǵy kelmeske ketkende bul qujattyń paıda bolǵany, ony qoıshy, sol úshin sotqa súıregeni, shynynda túsiniksiz! Sotqa jetken istiń sońy qalaı bolýshy edi?
Almaty qalasynyń azamattyq ister jónindegi sot alqasy byltyr shilde aıynda GEGA logıstıkalyq keshenin 3 aıdyń ishinde buzý týraly sheshim shyǵaryp beripti.
Buǵan deıingi úsh retki sotta jeńip kelgen kompanıanyń sońǵy sotta qalaı súringeni túsiniksiz. Logıstıka ortalyǵy byltyrǵy qarashada appelásıalyq shaǵym túsiripti. Biraq aryz áli qaralmaǵan. Bul qalaı? Sonda Qorǵanys mınıstrliginiń qorǵanysy myqty bolyp, memleket úshin jumys istep turǵan kompanıanyń qaýqarsyz bolǵany ma?
1200 adamǵa jumys berip otyrǵan ortalyqtaǵy basqarýshy kompanıa basshysy Qaırolla Álishev Dalanews.kz bergen suhbatynda:
«Sońǵy 5 jylda munda eldegi eń iri, eń aýqymdy degen kompanıalar óz ónimderin saqtaýǵa múmkindik aldy. Elýge jýyq kásiporyn shetelderden keletin ártúrli taýarlaryn osy jerde kedendik rásimdeýden ótkizip, basqa óńirlerge jiberip otyrady. Álemdi jaılaǵan pandemıa kezinde azyq-túlikten bastap, farmasevtıkalyq ónimder men tehnıkalyq taýardyń bárin osynda saqtadyq. Basqa mekemelerdiń jumysshylary qashyqtan jumys istegende, bizdiń jumysshylar halyq úshin osynda eńbek etti.
Qazir sol myńnan artyq jumysshy men qyzmetkerlerimiz dalada qalǵaly otyr. Kompanıamyzda zeınet jasyna taıaǵan úlken kisiler men kópbalaly analar, jalǵyzbasty áıelder de bar. Eger Qorǵanys mınıstrligi jerdi alyp, kompanıa súriletin bolsa, qanshama adam jumysynan, tabysynan aıyrylady? Osyny oılaǵan kim bar?» - deıdi.
Qazaqta «Kúshtiniń arty dıirmen tartady» degen sóz bar. Sonda Qorǵanys mınıstrligi kúshine senip otyr ma? Al halyq she? Qarasha jurttyń kúshi, sózi eshkimge ótpeıdi deý bos sóz!
Kovıd kúshine minip tur. Tipti, Almatynyń ózi «qyzyl aımaqqa» endi. Al osyndaı el basyna kún týǵan qıyn sátte logıstıkalyq ortalyq jumysyn toqtatsa, osynda saqtap otyrǵan dári-dármekti logıstıkalyq ortalyq qaıda aparady?
Almatyda dári-dármek saqtaı alatyn, barlyq talaptary tastaı, tehnıkalyq múmkindigi qarastyrylǵan dál mundaı qoıma bar ma? GEGA kompanıasyndaǵy mamandardyń aıtýynsha, Ortalyq Azıada munymen básekele alatyn logıstıkalyq keshen joq kórinedi. Demek, nysan jumysyn toqtatsa, basqa taýardy aıtpaǵanda, farmasevtıkalyq ónimderdiń baǵasy birden qymbattaıdy degen sóz. Onyń ústine, kim qaıda, qandaı qoımada saqtaıdy? Farmasevtıkalyq ónim úshin eń qajettisi qoıma.
Logıstıkalyq ortalyqta elý shaqty kompanıanyń taýary baryn aıttyq. Sol kompanıa ókilderiniń atynan Ermek Aıdaruly sóıledi. Onyń aıtýynsha, eshkim bul jerden kóshkisi kelmeıtin kórinedi. Ol: «Eger keshen jumysyn toqtatyp, buzylatyn bolsa, naryqtaǵy taýar baǵasy birden qymbattaıdy. Bul basy ashyq áńgime. Sebebi, kedendik rásimdeý, basqa qoımaǵa tasý, taýardy túsirip, qaıta tıeý sıaqty jumys qosymsha shyǵyndy talap etedi. Shamalap aıtatyn bolsaq, mundaǵy barlyq taýardy basqa qoımaǵa kóshirý úshin 1200 júk kóligi men 3 aı jumys isteý qajet. Al ony aparatyn eshbir kásipkerde oryn joq» - dep kásipkerlerdiń basyndaǵy qıyndyqty jetkizdi.
Aıtqannyń aýzy jaman. Keıde bizdiń elde atqarylatyn jumystardyń keıbiri qasaqana jasalatyn sıaqty kórinedi. Mysaly, basqa adam emes Elbasynyń ózi lentasyn qıǵan, el qazynasyna jyl saıyn birneshe mıllıon teńge túsirip otyrǵan, eń bastysy jumys istep, halyqty turaqty jumyspen qamtyp otyrǵan osyndaı nysandardyń aıaq astynan tynysyn toqtatyp, áldebir qısynsyz zańdardyń qurbany bolatyny qalaı?
Máselen, jeri talasqa túsip, taǵdyry qyl ústinde turǵan «Global Ecological Group Almaty»-JSHS-nyń ishindegi Almaty Contract basqarma kompanıasynyń jetekshisi Ásel Sergenovanyń aıtýynsha, logıstıkalyq ortalyq 2020 jyly qazynaǵa 300 mln teńge quıǵan. Az aqsha emes.
«Arqa jaıly bolsa, arqar aýyp nesi bar?» Memlekettiń aqshasyna salynyp, búdjetke qomaqty salyq tólep otyrǵan logıstıkalyq ortalyqqa tyqyr taıap tur. Al biz bıznesti damytamyz deımiz...
Jaras KEMELJAN
