Túıitkildi másele kólik pen janarmaıǵa qatysty bolyp otyr. AQSH pen Batys elderiniń Reseıge jasaǵan ekonomıkalyq shekteýlerinen keıin rúbl erkin aınalymǵa jiberildi. Budan soń qolynda azyn-aýlyq qarjysy bar qazaqtar Reseımen shekaralas aımaqtaryndaǵy kólikterdi shetinen satyp ala bastady. O basta Kedendik odaq sheńberinde kórshilerimiz ózderiniń avtoóndirisin damytýǵa basa nazar aýdaryp, Qazaqstan naryǵyna óz kólikterin tyqpalady. Al bul joly Qazaqstan Úkimeti otandyq qurastyrýshylardyń múddesin qorǵap, Reseıden keletin kólikterge birqatar shekteýler qoıý tıis. Osylaısha otandyq óndiristiń keń tynystaýyna múmkindik jasalynýy bek múmkin.
Ekinshi másele janarmaıǵa qatysty týyndap otyr. Ótken jyly jalyna qol tıgizbeı qymbattaǵan benzın baǵasy, Reseı men Ýkraınanyń arasyndaǵy saıası jaǵdaılardan keıin birden sabasyna tústi. Búginde munaı baǵasy kúnnen-kúnge arzandap, janarmaıdyń baǵasyna áser etýde. Kezinde elimizde benzın quny óskende sheneýnikter kórshi eldegi baǵanyń joǵary ekenin alǵa tartyp, janarmaı baǵasyn arttyrǵany esimizde. Endi QR Energetıka mınıstri Vladımır Shkolnık Májilis depýtattary aldynda Reseıden jetkiziletin arzan benzın Qazaqstandaǵy munaı óńdeıtin zaýyttardyń jumysyna kesirin tıgizetinin alǵa tartýda. Sala basshysy: «Qazir bizde eki másele bar. Eger Reseıden arzan benzın Qazaqstanǵa aǵylsa – bul bir jaǵynan tıimdi. Osy jaǵdaı bolyp ta jatyr. Biz AI-92 markaly benzınge shekti baǵany lıtrine 109 teńgege belgiledik. Al keıbir maı quıý beketterinde baǵa budan da tómen. Alaıda, bul arzan benzın bizdiń zaýyttarymyzdy toqtatyp, jumys oryndaryn jaýyp tastaýy yqtımal», – dedi mınıstr V.Shkolnık. Mınıstrdiń paıymdaýynsha, búgingi kúni Reseıden Qazaqstanǵa kelip jatqan AI-92 markaly benzın shamamen 30 paıyzdy qurap otyr. Sondaı-aq, Qazaqstandaǵy janar-jaǵarmaı qoımalarynda dızel otyn 350 myń tonna jáne AI-92 markaly benzın 250 myń tonnaǵa jınaqtalypty. Jazǵy kezeńge qor jınaý jaǵdaılary da kezdesedi.
Qalaı desek te, janarmaıdyń arzandaýy qarapaıym halyqtyń oń jambasyna kelip turǵany sózsiz. Al benzın baǵasynyń bulaısha tómendeýi munaımen aınalysatyn alpaýyttardyń sheke-basyn tyrystyryp turǵany daýsyz. Shamasy, olar Qazaqstan ekonomıkalyq odaqqa múshe bolǵannan keıin munaıdy qalaýymyzsha óńdep, ishki naryqqa qajet dep tapqan baǵamyzǵa sata beremiz dep oılaǵan bolýy kerek. Ekonomıkalyq yntymaqtastyq keńeıe túsken saıyp, alpaýyttar úshin mundaı múmkindik taryla bastaıtyny anyq. Reseıdiń munaı kompanıalarymen básekege túsý úshin munaı óńdeý zaýyttaryn jańǵyrtyp, benzın men dızel otynynan basqa otyn óndirýge kúsh salýdyń mańyzy zor. Enegetıka mınıstri V.Shkolnıktiń «janarmaı baǵasynyń quldyraýy aldaǵy ýaqytta kúrdeli jóndeýden ótip jatqan zaýyttardyń jumysyna kesirin tıgizedi», – dep shyr-pyr bolǵanynan, bizdiń alpaýyttar munaı-hımıa salasyn dıversıfıkasıalaýdy oıǵa almaǵanyn ańǵaramyz. Sondyqtan munaı-hımıa salasyn damytýǵa ınvestısıa tartýdyń mańyzy zor.
N. ÁÝBÁKİR.
