Toǵyz bólim men toqsan segiz baptan turatyn Ata zańnyń alǵashqy baby: «Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratıalyq, zaıyrly, quqyqtyq memleket retinde ornyqtyrady, onyń eń qymbat qazynasy – adam jáne adamnyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary» – dep bastalady. Bul memleketimizde adam men onyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtarynyń óte joǵary dárejedegi qundylyq retinde baǵalanatyndyǵynyń aıqyn dáleli.
Elimizdiń Ata zańy halqymyzdyń derbes el bolýdy armandaǵan, múddesin zań tilinde aıshyqtaǵan, jer sharyna, adamzat ǵalamyna «Qazaqstan» degen memleket bar ekenin pash etken erekshe qujat. Ata zańymyzdyń ózgesheligi Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsiz damýynyń memlekettik tuǵyryn, basqarý tásilin, bılik tarmaqtaryn bekitip, «baıyrǵy qazaq jerinde memleket qurylǵanyn» jarıa etti. Konstıtýsıa bizge, adamdyq qadir-qasıetimizge qol suǵylmaýyna, tilimiz ben dinimizdiń damýyna, ar-ojdan bostandyǵyn qorǵaýǵa, adal eńbegimizben tapqan múlkimiz ben menshigimizdi saqtaýǵa kepildik beredi. Sondyqtan quqyqtyq memleket, zańnyń joǵarǵy mártebeliligi, Konstıtýsıanyń myzǵymas beriktigi, ulttyq ıdeologıanyń negizi jáne túp qazyǵy ekenin moıyndaýymyz kerek.
Tatýlyq pen beıbitshiliktiń mekeni bolyp tabylatyn keń baıtaq elimizde júzdegen ulttar turady. Búginde olar dostyq týyn joǵary kótere bilip, Qazaqstan memleketiniń ekonomıkasyn órkendetýge orasan eńbek sińirip keledi. Mundaı jetistikterge halyq pen memlekettik bılik birliginiń jáne de Ata zańymyzdyń myzǵymastyǵynyń birden bir kepili Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Nazarbaevtyń salıqaly saıasaty men qajyrly eńbeginiń, alǵyr basshylyǵynyń arqasy dep aıtsaq artyq bolmas.
Konstıtýsıa qabyldanǵannan bergi ýaqyttaǵy tarıhı ólshemder biz úshin búkil ótken jolymyzdy tarazylap, oı eleginen ótkizýge tolyq múmkindik beretin belgili bir úlken kezeń bolyp tabylady. Ol Parlamenttiń rólin kóterýdi, onyń úkimetke yqpal jasaý jáne baqylaý jasaý tetikterin jetildirýdi qamtamasyz etti. Elimizde jergilikti ózin ózi basqarý organdarynyń damýyna oıdaǵydaı jaǵdaı týǵyzyldy. Saılaý júıesin reformalaý, saıası partıalardyń rólin arttyrýǵa baǵyttalǵan mańyzdy tarıhı qadamdar jasaldy. Qazirgi kezdegi Qazaqstan naǵyz shyn mánindegi birden bir prezıdenttik-parlamenttik respýblıkaǵa aınalyp otyr. Bul istegi Konstıtýsıanyń alatyn orny men el ómirindegi atqaratyn róli ýaqyt ótken saıyn tuǵyrlana túsip, áleýeti ulan-ǵaıyr bola túsýde.
Elimizdiń osy negizgi Zańy ýaqyt synynan súrinbeı ótti. Onyń negizgi qaǵıdalary barlyq halyqaralyq standarttarǵa saı kelip, qoǵam men memleketti damytýdyń osy kezeńderdegi eń jetildirilgen úrdisterimen úılesim tapty. Memlekettiń táýelsizdigin nyǵaıtý jáne ekonomıkalyq reformalardy júrgizýdiń basty quralyna aınalǵan bul Ata Zań adamdardyń barlyq azamattyq quqyqtary men bostandyqtaryn qamtamasyz ete otyryp, olardyń ózderiniń memlekettiń senimdi qorǵaýynda ekenin tereń sezinýlerine jaǵdaı týǵyzdy. Osy arqyly qazirde búkil qylmystyq-quqyqtyq saıasatty izgilendirý úrdisi de júzege asyrylýda.
Elbasymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaev óziniń ótken jyldardaǵy bir Joldaýynda «… saıası jańarý prosesi eń áýeli bıliktiń zań shyǵarýshy tarmaǵynyń saıası bedelin kúsheıtýdi talap etedi. Muny qoldanylyp júrgen Konstıtýsıanyń sheńberinde atqarǵan jón jáne solaı isteý qajet. Konstıtýsıanyń áleýeti áli de tolyq paıdalanylyp bitken joq» degen bolatyn.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasy qazirgi kezeńde qazaq eliniń birden bir myzǵymas birliginiń sımvoly jáne onyń zańdyq turǵydan alǵandaǵy quqyqtyq qamtamasyz etýshi qujaty bolyp otyr. «Birlik bar jerde tirlik bar», demekshi bul dúnıede tatý-tátti tirshilikke, yntymaqqa jeter eshteńe de joq. Demokratıalyq quqyqtyq memleket qurý jolyndaǵy Konstıtýsıanyń ómirsheń bolatyndyǵy eshqashan da kúmán týǵyzbaıdy. Elimizdiń zańdaryn ómirge keltirýde zor eńbekter sińirgen kórnekti zańger Sultan Sartaev bylaı degen bolatyn: «Táýelsizdik alǵan elge birlik kerek. Zamanymyzdyń qıynshylyǵyna qaraı aqyldan buryn ashý júrmesin. Ashý kernep, jalań tildi alǵa salmaıyq. Ár istegen isimizde oı qorytyndysy, parasattylyq bolsyn. Áleýmettik, saıası, ekonomıkalyq bostandyqty ornyqtyrý, jańalyqqa jol ashý úshin kúpirli sózden aýlaq bolyp, dúbirli ortaq istiń babyn baptap, halqymyzdyń qajyr-qaıratyn jasampazdyq arnasyna baǵyttap, el aldyndaǵy paryzymyzdy oryndaıyq, qaryzymyzdy qaıtaraıyq», - degen bolatyn. Iá, osyndaı uly maqsattardy oryndaý jolynda jas urpaqty otanshyldyqqa tárbıeleıtindeı neǵurlym izgilikti jetistikterdi paıdalana otyryp, Konstıtýsıamyzdyń áleýetin arttyra bersek deımiz.
Olaı bolsa, endi sanaýly kúnderden keıin ıaǵnı, 30 tamyzda osynaý Ata Zańymyzdyń abyroıyn asqaqtatar mereke elimizdiń barlyq óńirinde joǵary deńgeıde atalyp ótilmek. Condyqtan, mereke qarsańynda biz Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ulany «Ońtústik» óńirlik qolbasshylyǵynyń áskerı qyzmetshilerdiń arasynda “ómirimizdiń tiregine aınalǵan basty qujat Konstıtýsıamyzdyń búgingi mártebesi qandaı? Táýelsiz elimizdiń qaryshtap damýyna qaı zańnyń sharapaty kóp tıdi? Jalpy, Ata Zańymyzdyń memleketimizdiń ósip-órkendeýine qosqan úlesi qanshalyqty?» degen aqparattyq-nasıhattyq jáne tanymdyq mazmundaǵy aqparattyq sabaq, jıyn-sharalardy jıi ótkizbekshimiz.
Sondyqtan da Konstıtýsıa kúni biz úshin qasıetti kún bolý kerek. Óıtkeni, Ata Zańymyz – Qazaqstannyń álemdik órkenıetke qaraı qaryshtaı qadam basýynyń alǵy-sharttaryn jasap bergen jasampaz qujat. Halyqaralyq qaýymdastyq moıyndap, Qazaqstandaǵy batyl júrgizilip jatqan demokratıalyq reformalardyń negizinde qol jetkizip otyrǵan jetistikterdiń báriniń qaınar kózi sanalatyn Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıanyń da óz tarıhy bar. Ol Elbasy atap ótkendeı, birneshe qıyn ekonomıkalyq, saıası jáne ıdeologıalyq kezeńinen ótti. Elbasy jańa Qazaqstan memleketin ornatý kezeńinde jıryrma bes jyldyq tarıhymyzdaǵy uly oqıǵalardyń qaınaǵan ózeginde júrip, salıqaly da syndarly sheshimder qabyldap, halqyn kemeldikke jetkizýge umtylǵan qazirgi zamannyń eń kórnekti reformatorlary qataryna endi. Jıyrma bes jyldyq qysqa merzim ishinde jańa memlekettiń týyn tigip, tuǵyryn bıiktetti.
General-maıor Qaırat AQTANOV,
Qazaqstan Respýbıkasy Ulttyq ulany
«Ońtústik» óńirlik qolbasshylyǵynyń qolbasshysy,
Almaty qalasy.
