Áleýmettik jobalardy, sondaı-aq sport, bilim jáne mádenıet salasyndaǵy jobalardy iske asyrý jáne qoldaý maqsatynda 2016 jyly qurylǵan «Halyq» qaıyrymdylyq qorynyń Qazaqstan halqy úshin orny erekshe-aq. Qordyń negizgi baǵyty halyqtyń muqtaj toptaryn qoldaý jáne áleýmettik qorǵaý, múmkindikteri shekteýli jandardy áleýmettik beıimdeý árqashan Qordyń qaıyrymdylyq kómek kórsetýiniń basym baǵyty.
Qor kovıd kezinde, jalpy somasy 5,1 mlrd teńgege qajetti medısınalyq jabdyqtardy satyp alyp halyqqa qoldaý bildirdi. Keshegi sý tasqynynda da alǵashqylardyń biri bolyp qatty zardap shekken 4 aımaqqa qarjylaı qoldaý bildirgen, sondaı-aq Atyraý oblysy Qulsary qalasynyń turǵyndaryna qarjylaı kómek kórsetý úshin 31,4 mıllıard teńge bóldi. Aıtyp tize bersek mundaı mysaldar kóp aq. Degenimen qordyń jumysyn jete tanysý úshin Almaty men Astana qalasynan bir top jýrnalıs, blogerleri arnaıy Aqtaý qalasyna ushyp keldik. Bizdiń saparymyzdyń alǵashqy kúni Jańaózen qalasynan bastaý alǵan bolatyn.
Jańarǵan Jańaózen
Jańaózen Qazaqstandaǵy monoqalalarǵa jatatyn qalalardyń biri. Qazaqstandaǵy Ózenmunaıgaz AQ gaz osy qalada. Búginde qala monoqala retinde úlkeıip keledi. Qala úlkeıgen soń, otbasylar da kóbeıip bala sany artýy zańdy. Jalpy «Halyq» qaıyrymdylyq qory qurylǵan kúnnen bastap mańyzdy áleýmettik máselelerdi sheshýde belsendi jumys atqaryp keledi. Osy jyldar ishinde 10 myń aýyl balalaryn fýtbol jabdyqtarymen qamtamasyz ettip, 280 oryndyq balabaqsha saldy.
«Jalpy biz 2023 jyly Jańaózen qalasyna kelgen kezde, «áleýmettik sheshilmegen qandaı suraqtaryńyz bar»,- dep ákimshilikten suradyq. Ákimshilik úsh máseleni alǵa tartyp, aldymen jumyssyzdyq sheshilý joldaryn, ekinshi ashshy sýdy tazalaıtyn óndirister kerektigin, úshinshi balalarǵa arnalǵan oıyn alańdary qajettigin basa aıtty. Árıne kóp ýaqytty qajet etpeıtin, balalarǵa oıyn alańdaryn salýdy sol kezden aq bastap kettik»,- deıdi «Halyq» qaıyrymdylyq qorynyń dırektory Saǵynbek Shýnkeev.
Nátıjesinde 2023 jyly qala boıynsha 20 sporttyq oıyn-saýyq alańdary salyndy. Jobaǵa jalpy quny 402 mıllıon teńge ketken. Oıyn alańdary zamanaýı qurylǵylarmen jabdyqtalyp, balalar úshin jaǵdaıdyń barlyǵy jasalǵan. Sondaı aq 2025 jylǵa josparlanyp otyrǵan úlken dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenin de «Halyq» qaıyrymdylyq qorynyń demeýshiligimen aldaǵy ýaqytta qurlysy bastalýǵa daıyn. Atalmysh qor esebinen salynbaqshy «dene shynyqtyrý jáne saýyqtyrý» keshenine 1 mlrd teńge bólgen.
«Negizgi baǵytymyz áleýmettik jobalar, halyqqa eń keregi de áleýmettik áleýtteriniń kúsheıýi emes pe, buǵan deıin mádenı salasynda da jobalarǵa qarjylaı qoldaý bildirdik. Biraq dál qazir halyqtyń ál aýqatyna qatysty jobalar bizdiń basty jumysymyz, alda talaı jobalar bar, ol týrasynda da sizderge habarlasyp aıtyp otyratyn bolamyz»,- deıdi qor dırektory Saǵynbek Shýnkeev.
Aýyz sý máselesi ózekti
Qazaqstandaǵy 8 myńǵa jýyq eldi mekenniń teń jartysynda sý júıeleri tozǵan, kúrdeli jóndeýdi qajet etedi. Shalǵaı aýyldarda aýyzsý máselesi tolyq sheshilmegen. Bul másele Batys Qazaqstanda sál ózgesherek. Óńirde sý bolǵanymen kóbi ishýge jaramsyz, tuzy kóp ashshy sý. Turǵyndardyń aıtýynsha ashshy sýdy ishý múmkin emes, sondaı aq egistik baý baqshaǵa paıdalansa baqsha ónimderiniń ózi tabıǵı dáminen aıyrlady eken. Túpqaraǵan aýdanyna qarasty Aqshuqyr aýylynda 2007 jyldan bastap, sý tapshylyǵy qatty biline bastaǵan. 2023 jyly Mańǵystaý oblysy ákimdigi men "Halyq" qaıyrymdylyq qory Aqshuqyr aýylynda qýattylyǵy táýligine 4000 tekshe metr sý tushshytý zaýytyn salý boıynsha memorandýmǵa qol qoıdy. "Halyq" qaıyrymdylyq qory bul jobaǵa 300 mln teńge bólgen.
«Men osy aýylda (Saıyn Shapaǵatov aýyly red) 2018 jyldan beri turamyn. Myna jer teńizge jaqyn taza aýa bolǵan soń halyq kóptep kóship kelip, sý tapshylyǵy sońǵy jyldarda qatty bilindi. Buryndary aptasyna bir ret jiberiletin 1000 kýb 2000 kýb sý endi, ósken halyqtyń esebinen múldem jetpeıtin boldy. Baǵymyzǵa oraı áıteýir «Halyq» qaırymdylyq qorynyń demeýshiligimen ashshy sýdy tushshytyp tazartatyn zaýytttar salyndy. Onyń taǵy bir tıimdi tusy halyq jumyspen qamtylyp otyr. Saıyn aýylynda on myń halyq turady. Aqshuqyrda da dál solaı, taza sý jetispeı jatqanda bul aýyl halqy úshin úlken kómek boldy, qazir 24 saǵat boıyna aǵyp turatyn sýdy asyǵa kútip júrmiz», - deıdi aýyl turǵyny ári belsendisi Baǵdat Rýslan Baǵdatuly.
Iá, Mańǵaz Mańǵystaý halqynyń da qýanyshty kúnine az qaldy. Belgili sebeptermen ashylýy kesheýildegen taza sý óńdeý zaýyty bıyl qalaı da halyq ıgiligine jaratylary sózsiz.
