الەۋمەتتىك جوبالاردى، سونداي-اق سپورت، ءبىلىم جانە مادەنيەت سالاسىنداعى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ جانە قولداۋ ماقساتىندا 2016 جىلى قۇرىلعان «حالىق» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ قازاقستان حالقى ءۇشىن ورنى ەرەكشە-اق. قوردىڭ نەگىزگى باعىتى حالىقتىڭ مۇقتاج توپتارىن قولداۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ، مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جانداردى الەۋمەتتىك بەيىمدەۋ ءارقاشان قوردىڭ قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتۋىنىڭ باسىم باعىتى.
قور كوۆيد كەزىندە، جالپى سوماسى 5،1 ملرد تەڭگەگە قاجەتتى مەديسينالىق جابدىقتاردى ساتىپ الىپ حالىققا قولداۋ ءبىلدىردى. كەشەگى سۋ تاسقىنىندا دا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ قاتتى زارداپ شەككەن 4 ايماققا قارجىلاي قولداۋ بىلدىرگەن، سونداي-اق اتىراۋ وبلىسى قۇلسارى قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنا قارجىلاي كومەك كورسەتۋ ءۇشىن 31،4 ميلليارد تەڭگە ءبولدى. ايتىپ تىزە بەرسەك مۇنداي مىسالدار كوپ اق. دەگەنىمەن قوردىڭ جۇمىسىن جەتە تانىسۋ ءۇشىن الماتى مەن استانا قالاسىنان ءبىر توپ جۋرناليست، بلوگەرلەرى ارنايى اقتاۋ قالاسىنا ۇشىپ كەلدىك. ءبىزدىڭ ساپارىمىزدىڭ العاشقى كۇنى جاڭاوزەن قالاسىنان باستاۋ العان بولاتىن.
جاڭارعان جاڭاوزەن
جاڭاوزەن قازاقستانداعى مونوقالالارعا جاتاتىن قالالاردىڭ ءبىرى. قازاقستانداعى وزەنمۇنايگاز اق گاز وسى قالادا. بۇگىندە قالا مونوقالا رەتىندە ۇلكەيىپ كەلەدى. قالا ۇلكەيگەن سوڭ، وتباسىلار دا كوبەيىپ بالا سانى ارتۋى زاڭدى. جالپى «حالىق» قايىرىمدىلىق قورى قۇرىلعان كۇننەن باستاپ ماڭىزدى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋدە بەلسەندى جۇمىس اتقارىپ كەلەدى. وسى جىلدار ىشىندە 10 مىڭ اۋىل بالالارىن فۋتبول جابدىقتارىمەن قامتاماسىز ەتتىپ، 280 ورىندىق بالاباقشا سالدى.
«جالپى ءبىز 2023 جىلى جاڭاوزەن قالاسىنا كەلگەن كەزدە، «الەۋمەتتىك شەشىلمەگەن قانداي سۇراقتارىڭىز بار»،- دەپ اكىمشىلىكتەن سۇرادىق. اكىمشىلىك ءۇش ماسەلەنى العا تارتىپ، الدىمەن جۇمىسسىزدىق شەشىلۋ جولدارىن، ەكىنشى اششى سۋدى تازالايتىن وندىرىستەر كەرەكتىگىن، ءۇشىنشى بالالارعا ارنالعان ويىن الاڭدارى قاجەتتىگىن باسا ايتتى. ارينە كوپ ۋاقىتتى قاجەت ەتپەيتىن، بالالارعا ويىن الاڭدارىن سالۋدى سول كەزدەن اق باستاپ كەتتىك»،- دەيدى «حالىق» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ ديرەكتورى ساعىنبەك شۋنكەيەۆ.
ناتيجەسىندە 2023 جىلى قالا بويىنشا 20 سپورتتىق ويىن-ساۋىق الاڭدارى سالىندى. جوباعا جالپى قۇنى 402 ميلليون تەڭگە كەتكەن. ويىن الاڭدارى زاماناۋي قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالىپ، بالالار ءۇشىن جاعدايدىڭ بارلىعى جاسالعان. سونداي اق 2025 جىلعا جوسپارلانىپ وتىرعان ۇلكەن دەنە شىنىقتىرۋ-ساۋىقتىرۋ كەشەنىن دە «حالىق» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن الداعى ۋاقىتتا قۇرلىسى باستالۋعا دايىن. اتالمىش قور ەسەبىنەن سالىنباقشى «دەنە شىنىقتىرۋ جانە ساۋىقتىرۋ» كەشەنىنە 1 ملرد تەڭگە بولگەن.
«نەگىزگى باعىتىمىز الەۋمەتتىك جوبالار، حالىققا ەڭ كەرەگى دە الەۋمەتتىك الەۋتتەرىنىڭ كۇشەيۋى ەمەس پە، بۇعان دەيىن مادەني سالاسىندا دا جوبالارعا قارجىلاي قولداۋ بىلدىردىك. ءبىراق ءدال ءقازىر حالىقتىڭ ءال اۋقاتىنا قاتىستى جوبالار ءبىزدىڭ باستى جۇمىسىمىز، الدا تالاي جوبالار بار، ول تۋراسىندا دا سىزدەرگە حابارلاسىپ ايتىپ وتىراتىن بولامىز»،- دەيدى قور ديرەكتورى ساعىنبەك شۋنكەيەۆ.
اۋىز سۋ ماسەلەسى وزەكتى
قازاقستانداعى 8 مىڭعا جۋىق ەلدى مەكەننىڭ تەڭ جارتىسىندا سۋ جۇيەلەرى توزعان، كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. شالعاي اۋىلداردا اۋىزسۋ ماسەلەسى تولىق شەشىلمەگەن. بۇل ماسەلە باتىس قازاقستاندا ءسال وزگەشەرەك. وڭىردە سۋ بولعانىمەن كوبى ىشۋگە جارامسىز، تۇزى كوپ اششى سۋ. تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا اششى سۋدى ءىشۋ مۇمكىن ەمەس، سونداي اق ەگىستىك باۋ باقشاعا پايدالانسا باقشا ونىمدەرىنىڭ ءوزى تابيعي دامىنەن ايىرلادى ەكەن. ءتۇپقاراعان اۋدانىنا قاراستى اقشۇقىر اۋىلىندا 2007 جىلدان باستاپ، سۋ تاپشىلىعى قاتتى بىلىنە باستاعان. 2023 جىلى ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمدىگى مەن "حالىق" قايىرىمدىلىق قورى اقشۇقىر اۋىلىندا قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 4000 تەكشە مەتر سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن سالۋ بويىنشا مەموراندۋمعا قول قويدى. "حالىق" قايىرىمدىلىق قورى بۇل جوباعا 300 ملن تەڭگە بولگەن.
«مەن وسى اۋىلدا (سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلى رەد) 2018 جىلدان بەرى تۇرامىن. مىنا جەر تەڭىزگە جاقىن تازا اۋا بولعان سوڭ حالىق كوپتەپ كوشىپ كەلىپ، سۋ تاپشىلىعى سوڭعى جىلداردا قاتتى ءبىلىندى. بۇرىندارى اپتاسىنا ءبىر رەت جىبەرىلەتىن 1000 كۋب 2000 كۋب سۋ ەندى، وسكەن حالىقتىڭ ەسەبىنەن مۇلدەم جەتپەيتىن بولدى. باعىمىزعا وراي ايتەۋىر «حالىق» قايرىمدىلىق قورىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن اششى سۋدى تۇششىتىپ تازارتاتىن زاۋىتتتار سالىندى. ونىڭ تاعى ءبىر ءتيىمدى تۇسى حالىق جۇمىسپەن قامتىلىپ وتىر. سايىن اۋىلىندا ون مىڭ حالىق تۇرادى. اقشۇقىردا دا ءدال سولاي، تازا سۋ جەتىسپەي جاتقاندا بۇل اۋىل حالقى ءۇشىن ۇلكەن كومەك بولدى، ءقازىر 24 ساعات بويىنا اعىپ تۇراتىن سۋدى اسىعا كۇتىپ ءجۇرمىز»، - دەيدى اۋىل تۇرعىنى ءارى بەلسەندىسى باعدات رۋسلان باعدات ۇلى.
ءيا، ماڭعاز ماڭعىستاۋ حالقىنىڭ دا قۋانىشتى كۇنىنە از قالدى. بەلگىلى سەبەپتەرمەن اشىلۋى كەشەۋىلدەگەن تازا سۋ وڭدەۋ زاۋىتى بيىل قالاي دا حالىق يگىلىگىنە جاراتىلارى ءسوزسىز.
