– Jıenbaı aǵa, Saryaǵash aýdanynyń aýylsharýashylyq bólimi sizdiń júzimdigińizben tanysýǵa keńes bergennen keıin alystan at terletip kelgen jaıymyz bar...
– Iá, aýdanymyzǵa kelgen tilshilerdiń kópshiligin bizge jiberip, sharýashylyǵymyz jaıynda áńgimelep berýdi ótinedi. Bilgenimizdi jýrnalıserge aıtýdan jalyqpaımyz. Bizdiń tirligimizden úlgi-ónege alyp, elimizde jer emgen sharýalardyń qatary artsa, qýanamyz.
Qazir júzimdi býdandastyryp jatyrmyz. Eń alǵash QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń resstrindegi alqyzyl júzimniń sortyn egip, sýbsıdıaǵa qol jetkizgen edik. Mine, sodan beri 6-7 jyldyń júzi boldy. Memlekettiń qoldaýynyń arqasynda sharýashylyǵymyz aıaqqa turǵan soń, júzimniń basqa da sorttaryn ósirýge bet buryp otyrmyz. İrgedegi Ózbekstannan júzimniń basqa da túrlerin ákelip, býdandastyrdyq, solardy baıqap, baqylap júrgen jaıym bar. Júzimge kútim jasaý – úlken beınetti qajetsinetin jumys.
– Júzimdikterińiz qansha gektar jerdi alyp jatyr?
– Myna ózderiń kórip turǵan júzimdik 17,5 gektar jerge ornalasqan. Taǵy basqa jerde 8 gektar jerde taǵy da júzimdigimiz bar. Memlekettiń qoldaýyna qol jetkizý úshin tamshylatyp sýarý júıesin engizip, sýdy únemdep jatyrmyz.
– Osy aýmaqty alyp jatqan júzimniń ónimdiligin kóterý úshin tyńaıtqysh qoldanasyzdar ma?
– Bizder hımıalyq tańaıtqyshtardy qoldanbaımyz. Sebebi, biz júzim sharýashylyǵynan bólek, mal ósirýmen de aınalysamyz. Sol maldyń jınalǵan kóńin erte kóktemde ákelip, júzimdikke tógip, jerdi tyńaıtamyz. Sondyqtan júzimderimizdi «taza, tabıǵı ónim» dep nyq senimmen aıta alamyn.
– Júzim kóp kútimdi qajetsinetin ósimdik emes pe? Kútip, baptaý isi qıyn shyǵar?
– Shynymdy aıtsam, júzimniń qıynshylyǵyna úırendik. Bul isti bir kisideı meńgergendikten, biz úshin budan artyq sharýa joq. Júzimdikte 6-7 adam kúni boıy bel jazbaı eńbek etedi. Ýaqytyly sýyn berip, qartaıǵan sabaqtaryn qıyp, jańadan ósip shyqqandaryn mápelep, kútip otyrady. Júzim oralyp ósetin dińgekterdi qoıyp shyqtyq. Aldaǵy ýaqytta doǵaldandyra túspekpiz. Sol kezde júzim kóp ónim beretin bolady.
Keıbireýler qysy jyly ońtústik óńirde qysta júzimderdi kómbese de bolatynyn aıtady. Biraq biz júzimniń bárin kómemiz. Kúzdiń sońǵy aılarynda júzimniń názik sabaqtaryn kómýge daıyndaımyz. Júzimdi kómgen kezde arnaıy tehnıkanyń kómegine júginemiz. Jalpy bizdiń óńirde júzimdi kómbese de bolady. Qysta sýyq urǵanda júzimge áser etedi. Júzim sabaqtary úsip ketpese de, ónimine keri áser etedi. Sondyqtan júzimniń bárin kómip, ónimdi saqtap qalý úshin kúni buryn qam jasaımyz.
Júzimniń basty jaýy torǵaılar bolyp tur. Olardan júzimdi qorǵaý biz úshin óte qıyn. Qaraqshy qoıyp, myltyq atyp, úrkitken bolamyz. Biraq oǵan qaramaı júzimdi tistelep, rásýasyn shyǵaryp jatyr. Aldaǵy ýaqytta ár joldyń arasyna arnaıy temir qurylǵylar qoıyp, júzimdiktiń ústine tor jaıyp tastaýdy josparlap otyrmyz. Mundaı jaǵdaıda júzimdi torǵaılar men kúnniń qyzýynan qorǵaýǵa bolady eken.
– Myna júzimderińiz qansha jylǵa deıin ónim beredi?
– Biz júzimniń baýyn 2000 jyly qolǵa aldyq. Mine sodan beri júzimdi ósirýge qatysty kóptegen eńbektermen tanysyp, taza júzimtanýshy boldym desem artyq aıtqandyq bolmas. Bir eńbekterden oqyǵanymda júzimge ýaqytyly kútim jasasań, 300 jylǵa deıin ónim beretinin bildim. Menińshe, júzim 300 jyl bolmasa da 100 jyl ónim beretini anyq.
– Jıenbaı aǵa, júzimderińizdiń qaı jaqqa saýdalap jatyrsyzdar? Ónimdi ótkizýde másele joq pa?
– Júzim pisken kezde júzimdiktiń basyna áketetin turaqty alýshylarymyz bar. Budan basqa Reseıge aparyp saýdalaǵan kezderimiz boldy. Sondaı-aq, bazarda jemis-jeıdek satatyn saýdagerler de kelip, alyp ketedi. Byltyrdan bastap Qaraǵandyǵa 10 tonna júzip satyp kelemiz. Ázirshe, ótkizý jaǵynan qıyndyq kórip jatqan joqpyz.
– «Júzim 300 jylǵa deıin ónim beredi» dep aıtyp qaldyńyz. Bolashaqta júzimdigińiz keńeıgen sátte ony óńdep, túrli ónimder shyǵarý isi oıyńyzda bar ma?
– Árıne, keńeıýge qatysty oı-josparymyz bar. Keleshekte júzim shyrynyn shyǵarýdy oılap júrmiz. Júzimdi óńdeseń, onyń baǵasy da artyp, eńbegińniń zeınetin kóresiń ǵoı. Shyryn shyǵarýdy qolǵa alsań, onyń birneshe túrin shyǵarýǵa týra keledi. Shyrynnyń túrin kóbeıtý úshin júzimniń de túrlerin arttyrý kerek. Sondyqtan qazir júzimniń túrlerin kóbeıtýge kúsh salyp jatyrmyz.
– Júzimdi kútip, baptaý jumystarynda tehnıka qoldanasyzdar ma?
– Tehnıka kóp qoldanylmaıdy. Jumystyń kóbi qolmen atqarylady. Tek kúzde júzimdi kómgende traktordyń kómegine júginemiz. Bul kezde júzimdi yńǵaılap jatqyzamyz, sodan keıin taraktor aryq qazatyn súıretpesimen ár jolaqtyń boıymen júrip ótkende júzim kómiledi. Keıbir durys kómilmeı qalǵan jerlerin qolǵa ketpen alyp kómip shyǵamyz.
Cuhbattasqan Nurlan ÁÝBÁKİR
https://dalanews.kz/31431
