"Astana EKSPO-2017" kompanıasynyń burynǵy top-menedjeri Murat Omarovtyń jýyrda bergen suhbaty qoǵamda úlken rezonans týdyrdy. Mıllıardtaǵan qarjy jymqyrylǵan atyshýly iske baılanysty ol tergeýdiń ádiletsiz ótkenin habarlaǵan edi. Keıingi ýaqytta túrli deńgeıdegi burynǵy sheneýnikterdiń birinen soń biri osylaısha málimdeme jasaı bastaýy — qoǵamda "aqtalý naýqany" júrip jatqandaı áser qaldyrady.Osyǵan baılanysty Dalanews.kz tilshisi saıasattanýshy Dos Kóshimniń pikirin surap bildi.
"Sheneýnikterdiń birinen soń biriniń aqtalýy – qalypty qubylys. Kez kelgen laýazymdy tulǵa ózine qatysty is qozǵalǵanda ne qylmystyq kúdik týyndaǵanda, ózin qorǵaýǵa tyrysady. Bul – jazadan qutylýdyń bir amaly ǵana jáne munda erekshe mán izdeýdiń qajeti joq.
Eń bastysy – jemqorlyqpen aınalysatyn joǵary laýazymdy tulǵalar týraly ashyq aıtylmaıdy. Qoǵamda jaýapkershilik kóbine tómengi deńgeıdegi qyzmetkerlerge júkteledi, al olar óz kezeginde odan da tómendegilerge silteıdi. Iaǵnı, kinálilerdi shyn máninde jaýapqa tartý mehanızmi sol qalpynda ózgerissiz qalyp otyr", — deıdi saıasattanýshy.
Dos Kóshimniń sózinshe, joǵarydaǵy saıası elıtalar arasynda aldyn ala kelisim mindetti túrde bolady.
"Joǵary saıası elıta arasynda ózara kelisim, aldyn ala daıyndyq, tipti birin-biri qorǵaý áreketteri áli de bar. Bul júıe kóbine mafıalyq qurylymǵa uqsaıdy: árkimniń róli naqty belgilengen, kez kelgen jaǵdaıǵa daıyndyq bar, tipti ustalǵan kezde qalaı áreket etýi tıis ekeni aldyn ala pysyqtalǵan. Munyń bári – josparly túrde júzege asatyn proses.
Budan bólek, joǵary laýazymdy tulǵalar arasynda týystyq jáne joldastyq baılanystardyń da róli úlken. Qoǵam men memleket múddesinen buryn osy qatynastar basymdyqqa ıe bolyp otyr", - deıdi Dos Kóshim.
Onyń aıtýynsha, elimizde sot bıligi derbes tarmaq retinde jumys isteı almaıdy.
"Qazaqstanda sot júıesi Keńes úkimeti kezinde de, táýelsizdik alǵannan keıin de bılikten bólek, derbes tarmaq retinde jumys istegen emes. Bizdiń sot saıası elıtanyń baqylaýynda jáne memlekettik nusqaýmen sheshim shyǵarady. Bul – aıqyn shyndyq.
Mysal retinde shetelge ketken Ákejan Qajygeldın men Rahat Álıevti alaıyq. Italıa, Anglıa, Avstrıa nemese Reseı olardy Qazaqstanǵa nege qaıtarmady? Olar munyń bir ǵana sebebin atady. "Sizderdiń sottaryńyz táýelsiz emes, ádiletsiz jáne saıası baǵytta jumys isteıdi" degen ýáj aıtty", - dep qosty ol.
Saıasattanýshynyń pikirinshe, eldegi jemqorlyq isterine qatysty joǵary laýazymdy tulǵalar jıi tasada qalyp jatady. Alaıda oryndaýshylar da jaýapkershilikten jaltarmaýy kerek.
"EKSPO-ǵa qatysty jeke kózqarasym bar. Iá, jurtshylyq "joǵarydaǵylar nege jaýapqa tartylmaıdy?" deıdi. Biraq tómendegilerdiń sottalýy da ádiletti. Aıran ishkender ǵana emes, shelek jalaǵandar da jaýap berýi tıis. Óıtkeni olar qylmysqa qatysqan. Eger tek aıran ishkender jaýapty bolsa, oryndaýshylar árqashan: "biz tek buıryqty oryndadyq" dep aqtala beredi. Bul – tarıhta bolǵan. Mysaly, Núrnberg prosesinde Gıtlerdiń generaly men ıdeologtary da "buıryqty oryndadyq" dep aıtqanymen, báribir sottaldy.
Iaǵnı, oryndaýshylardyń da jaýapkershiligi bar. Olar, eger qylmys jasasa, jazaǵa tartylatynyn bilýi kerek. Eger olar "joǵarǵy jaqty ustap beremiz" dep keıin qarsy shyqsa, ony ekijúzdilik nemese satqyndyq deýge bolady. Qylmys jasaǵan adam onyń jaýapkershiligin de birge kóterýi qajet", - dep qosty ol.
Eske salaıyq, jaqynda májilis depýtaty Ermurat Bápı EXPO-2017 isin qaıta qaraýdy talap etken edi. Buǵan deıin osy is boıynsha sottalǵan Murat Omarov bergen suhbatynda óziniń jáne Talǵat Ermegıaevtiń ústinen qozǵalǵan is qoldan uıymdastyrylǵanyn, al parany alǵan – "Eski Qazaqstanmen" baılanysty naqty emes tulǵa ekenin málimdegen bolatyn.
Ermurat Bápıdiń aıtýynsha, tergeýge sol kezdegi laýazymdy tulǵalar – Kárim Másimov pen Qaırat Qojamjarov tarapynan qysym jasalýy múmkin. Depýtat istiń materıaldaryn muqıat zerttep, Bas prokýratýraǵa jańa mán-jaılar ashylýyna baılanysty úkimge qarsylyq bildirý jáne isti qaıta tekserý jóninde resmı saýal joldaǵan.
Sonymen qatar buǵan deıin saıasattanýshy Danıar Áshimbaev ta telegram arnasynda aqsha jymqyryp, jazasyn ótep jatqan sheneýnikter týraly qyzyq jazba jarıalaǵan edi.
“Burynǵy atyshýly sybaılas jemqorlyq isteri boıynsha sottalǵandar ózderin “saıası qýǵyn-súrgin qurbandary” retinde kórsete bastady”, deıdi Áshimbaev.
Dalanews.kz saıasattanýshy kimdi meńzegenin bilý maqsatynda ózine habarlasqan.
“Kimdi meńzegenimdi atyn atap, túsin tústeı almaımyn. Jazbamda ádeıi famılıasyz jazdym, jalpy aıtylǵan nárse. Negizi kim ekenin aıta alamyn, biraq qazir emes”, deıdi Danıar Áshimbaev.
Kópshilik bul “Astana EKSPO-2017” ulttyq kompanıasynyń burynǵy basshysy Talǵat Ermegıaev dep boljaǵan. Ermegıaev merziminiń 2/3 bóligin ótegen. Biraq búgin Talǵat Ermegıaev merziminen buryn bosatýǵa ótinish tastamaǵany belgili boldy.
Osy ýaqytqa deıin Ermegıaev sot taǵaıyndaǵan 14 jyl ishinde 9 jyl jazasyn ótedi. Almaty oblystyq sotynyń málimetinshe de, Ermegıaevten jazanyń ótelmegen bóligin aýystyrý týraly ótinish túspegen.
Al İİM Qylmystyq-atqarý júıesi komıteti Ermegıaev qylmystyq-atqarý júıesi mekemesinde sot taǵaıyndaǵan jazasyn ótep jatqanyn habarlady.
Ermegıaev “oılanyp” merziminen buryn bostandyqqa shyǵý ne shyqpaýyn aldaǵy ýaqytta baqylaımyz.
