1815 jyly naýryz aıynda Antanta áskerleri Dardanel buǵazy arqyly ótpek bolǵan jolda úlken toıtarysqa tap bolǵanyn tarıhtan bilemiz. Shaıqasqa qatysqan 250 myń túrik áskeri otan qorǵaý jolynda janyn pıda etti.
Túrik áskerleriniń keskilesken shaıqastaǵy erligi halyqtyń rýhyn kóterdi. Buǵan mysal retinde aty ańyzǵa aınalǵan Seıit onbasyn atap ótýge bolady.
Qatardaǵy jaýynger onbasy Seıit Rýmelı Medjıdıe fortyndaǵy artılerıada qyzmet etetin. Urys kezinde snarád atatyn tetik buzylyp qalǵanda, Seıit jalǵyz ózi 215 keli snarádty kóterip atý alańyna ákelip ornalastyrady. Qazaq aqyn Qural Kómek dál osy sardar uldyń qaharmandyǵyn «Senim jeńisi» dep atalatyn poemasynda bylaı jyrlaǵan:
«Qalsadaǵy
Sırep sarbaz qatary,
Júrekterde
Janyp jatty ot áli.
Sheginbedi, berilmedi eshkim de,
Olar úshin jalǵyz tirek Otany.
Osyndaıda
Taǵdyr synar alypty,
Jeńe almas
Dushpan qaısar halyqty.
Muqalmastan, muńaımastan Seıit tur,
Zeńbirektiń jalǵyz oǵy qalypty.
Jalǵyz Alla
Jar boldy da qoldady,
Otan úshin
Boıda qýat tolǵany.
Eńkeıdi de
Eren kúshpen kóterdi,
215 keli bombany».
Bıylǵy jyl 18 naýryzda Chanakkale jeńisine 102 jyl tolady. Osy oraıda Túrkıanyń Qazaqstandaǵy elshiligi men Iýnýs Emre atyndaǵy túrik mádenıet ortalyǵy birlese otyryp, «Han Shatyr» OSO-da «Chanakkale jeńisi» atty foto-kórme uıymdastyrady. Kórmege qoıylatyn soǵys kezinde túsirilgen tarıhqa kýá fotolar Túrkıanyń Bas komandovanıesiniń arhıvinen alynǵan. Kórmeniń ashylý rásimi 17 naýryz kúni saǵat 15.00-te ótedi.
Ashylý rásiminen buryn Iýnýs Emre túrik mádenıet ortalyǵynda ashylǵan «Iýnýs Emre» hory jeńistiń qurmetine arnap, «Iemen túrkisi», shaıqasqa qatysqan 15 jasar kókórimder týraly «15 jasar bozbala» jáne «Chanakkale túrkisi» dep atalatyn shyǵarmalardy oryndaıdy.
«QmD» aqparat
